بزرگی را پرسیدم از سیرت اخوان صفا(۱). گفت: کمینه(۲) آن که مراد خاطر(۳) یاران بر مصالح خویش مقدّم دارد و حکما گفته اند: برادر که در بند خویش است(۴) نه برادر و نه خویش است.
همراه اگر شتاب کند همره تو نیست
دل درکسی مبند که دل بسته تو نیست
***
چون نبود خویش را دیانت و تقوی
قطع رحِم بهتر از مودت قُربی
یاد دارم که یکی مدّعی در این بیت بر قول من اعتراض کرد و گفت: حق تعالی در کتاب مجید از قطع رحم نهی کرده است و به مودت ذی القربی فرموده، و آنچه تو گفتی مناقض آن است.
گفتم: غلط کردی که موافق قرآن است:
و اِن جاهَداکَ عَلی اَن تُشْرِکَ بی ما لَیْسَ لَکَ به عِلمٌ فلا تَطِعْهما.(۵)
هزار خویش که بیگانه از خدا باشد
فدای یک تن ِ بیگانه کاشنا باشد
۱- روش برادران پاکدل(صوفیان)
۲- کمترین و حداقل
۳- دلخواه
۴- فقط به فکر مصلحت خویشتن است
۵- و اگر پدر و مادر بر تو سخت گیرند که آنچه را که به آن علم و یقین نداری با من شریک گیری پس از آنان اطاعت مکن
