حضور و مراقبت استاد صمدی آملی / مجلس چهاردهم (تاثیر توحد بر ارتباط با ماوراء طبیعت)

استاد صمدی آملی

سنخیت نفس با عالم مجردات / تاثیر توحد بر ارتباط با ماوراء طبیعت

محاسبه و مراقبت اخلاقی، کم‌کم نور می‌آورد و زمینه را برای برنامه‌ها و مراحل بعدی آماده می‌کند؛ لذا آقایان در قدم‌های اولیه دستور شدید راجع‌ به محاسبه و مراقبه می‌دهند تا به یک تعبیر نفس با ماوراء طبیعت انس بگیرد و خو کند و از گناهان دور شود و ان‌شاءالله به کارهای بالاتری تن دهد.

نکته‌ای که در این بخش به انسان کمک می‌کند این است که انسان در شبانه‌ روز طوری برنامه‌ریزی کند که بیکار نشود، چون به‌ محض این‌ که انسان بیکار شود، نفس به‌ دنبال سرکشی به راه می‌افتد.

می‌بینید کارگری که برای بدست آوردن لقمه حلال برای زن و فرزندش از صبح به سر کار می‌رود و شب با بدن خسته بر می‌گردد، دیگر وقت ندارد که شب تا ساعت دوازده، کنار تلویزیون بنشیند و به دنبال فیلم‌ها و امور دیگر برود. این، مال آدم‌های بیکار است. آدم بیکار که صبح تا غروب تن خسته ندارد، مجبور است خودش را به ده‌ها فیلم مبتذل مشغول کند: لذا به تعبیر شریف حضرت آقا، نفس را به کارهای خوب مشغول بدارید که اگر شما آن را مشغول نکنید، او شما را مشغول می‌کند، برای همین است که می‌بینید شخصی که از شنبه تا پنجشنبه به‌شدت کار دارد، نفس نمی‌تواند او را مشغول کند، ولی همین‌ که روز جمعه بیکار می‌شود، نفس برایش هزار جور نقشه می‌کشد.

بیشتر بخوانید: شرح مراتب طهارت استاد صمدی آملی؛ مجلس نهم (قسمت هفتم)

اگر نفس را به کارهای نیک مشغول کند، دیگر نفس وقت نمی‌کند از این کار منصرف شود و به‌ دنبال امور دیگران رود؛ لذا فرمودند به اشتغالات حلال خود هم‌ جهت بدهید.

داشتن شغل‌های مختلف هم باعث پراکندگی نفس است. نفس، وقتی توحد پیدا کند قوت می‌گیرد، اما همین‌که به امور مختلف اشتغال پیدا کرد، خودبه‌خود سست می‌شود؛ زیرا کثرت، سستی آور است، درحالی‌که وحدت نیروبخش و قوت دهنده است.

تاثیر توحد بر ارتباط با ماوراء طبیعت

اگر می‌خواهید بدانید چرا عالم ماده این‌قدر سست است، ببینید که در نشئه طبیعت چقدر کثرت وجود دارد؛ مثلاً برای دیدن باید شرایطی برقرار باشد اگر یک شی خیلی دور باشد، چشم نمی‌بیند. اگر خیلی نزدیک باشد دیده نمی‌شود. بین چشم و شی‌ء نباید چیزی حاجب و مانع باشد. همچنین در شرایط نور مطلق و تاریکی مطلق و وجود حائل بین بیننده و دیده‌شده، دیدن انجام نمی‌گیرد.

عالم طبیعت، عالم کثرت، سستی و وهم است، اما به‌محض این‌که نفس قوی‌تر شد و به عالم وحدت قدم گذاشت، در ادراکات خود قوی‌تر می‌شود؛ مثلاً وقتی به خواب می‌رویم درحالی‌که اعضا و جوارح، همه از کار افتاده‌اند و ادراکات ظاهری هم ادراکی ندارند، نفس در دیدن قوی‌تر می‌شود.

لذا سعی کنید اشتغالات به حلال را هم تکثر ندهید. اگر انسان تصمیم گرفته به ماوراء طبیعت برود و سیر عرفانی نماید، باید با ریاضت‌ها به نفس توحد بدهد.

در این مسیر، اشتغال به کثرت حلال هم باعث می‌شود که نفس قدرت نداشته باشد. شاید مدت‌ها طول بکشد تا که از ضعف تعلقات عالم کثرت دربیاید و بتواند به قوت عالم وحدت متلبس شود و تلوّن پیدا کند و رنگ آن عالم را بگیرد.

کسی که در نشئه کثرت هم متوحّدانه عمل نماید، نفسش با وحدت خو می‌کند. می‌بینید که وقتی برای بلند کردن یک شی از دو دست استفاده می‌کنیم، قوه بلند کردن بین دو دست پخش می‌شود، اما توان کسی که یک دستش قطع‌شده و هر دو دستش توان بلند کردن یک شی‌ء را ندارد، در یک دست جمع می‌شود.

به بعضی از جانبازها نگاه کنید، می‌بینید اگرچه یک دستشان قطع‌ شده است اما با دست دیگر چنان کار می‌کنند که چه‌بسا از ما که دو دست داریم ساخته نیست؛ یعنی به‌ همین مقدار که به آن توحّد داده قوی شده‌است.

تاثیر توحد بر ارتباط با ماوراء طبیعت

نفس چون مجرد است، اساس تجرّدش و سرشت ذاتی‌اش بر این است که با وحدت قوت پیدا می‌کند و با تکثّر ضعف به‌ او روی‌ می‌آورد. لذا تا هنگامی‌ که ما در این نشئه طبیعت هستیم، می‌بینیم که بدن عنصری متشکل از دست، پا، چشم، گوش و امعاء و احشاء داریم که هر یک کاری جدا انجام می‌دهند و قدرت نفس بین همه این اجزاء بدن تقسیم می‌شود، لذا نفس سست و ضعیف می‌شود اما به‌محض این‌که جسم طبیعی در نشئه طبیعت به زمین گذاشته شد، چون سرشت ذاتی نفس بر تجرد است و تجرد عین توحّد و قدرت است قوّت می‌گیرد.

ادامه دارد…

بیشتر بخوانید: در عالم فقط خودت را باش

کتاب حضور و مراقبت استاد صمدی آملی مجموعه سخنرانی های ایشان در مشهد مقدس و در محضر امام رضا علیه السلام در سال ۱۳۷۸ است.

مجله اینترنتی تحلیلک