بخش دوم درس بیست و سوم دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی (وتد السماء و وتد الأرض)

دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی / درس بیست و سوم (بخش دوم) – وتد السماء و وتد الأرض (علامه حسن‌زاده آملی)

---

---

درس ۲۳ (بخش دوم)

وتد السماء و وتد الأرض

 

پس از تحصیل بیوت اثناعشر زایجه، مواضع سیارات را استخراج می کنند، سپس احکام نجومی را مطابق اوضاع کواکب به نسبت با یکدیگر و مواضع آنها در بیوت و دیگر اموری که به احکام تعلّق دارد بدست می آورند.^الف

در دفتر تقویم رقومی، و لوح بیوت اثناعشر و کتب احکامی، فقط حرف آخر اسامی سیّارات را می نویسند و هر یک را به علامت آن حرف می خوانند. یعنی حرف (ر) قمر است و (د) عطارد و (ه) زهره و (س) شمس و (خ) مریخ و (ی) مشتری و (ل) زحل.

خواجه طوسی در مدخل منظوم پس از بیان ارقام بروج که در درس پانزدهم نقل کرده ایم، در ارقام کواکب گوید:

چون بدانستی از بروج رقم              رقم اختران بباید هم

آخرین حرف نام هر اختر                  بدلش می نگار بر دفتر

همچو از شمس س و ر زقمر           بر همین کن قیاس پنج دگر

به عنوان محض آگاهی و آشنایی به بیوت اثناعشر و اوتاد اربعه و مواضع سیّارات در لوح زایجه، این جدول طالع سنه هزار و سیصد و چهل و پنج هجری شمسی را که استخراج کرده بودیم، در این درس درج می کنیم؛ تا وقت طریق تحصیل و بیان تفصیل این امور فرا رسد (ش ۸):^ب

در این لوح چهار خانه مربع وسط اوتاد اربعه اند. و عدد هر خانه را در یک گوشه آن به ارقام ابجدی نوشته ایم. پس (ا) که وتد اوّل یعنی بیت طالع است طالع وقت (یایب) است یعنی حوت دوازده درجه؛ که ارقام بروج بیوت را در وسط هر بیت نگاشته ایم. آنگاه در بیت طالع می بینی که عطارد و قمر و زحل اجتماع کرده اند؛ دکح، رکا، ل یح.ج

سابع طالع، سنبله دوازده درجه است (ه یب)؛ و عاشر آن قوس هجده درجه؛ و رابع آن جوزاء هجده درجه. مریخ با شمس در خانه دوم اند. مشتری در خانه چهارم است و زهره در دوازدهم. از طالع تا خانه دوازدهم به ترتیب دوازده برج یعنی دوره منطقه البروج و کواکب واقع در بروج، قرار گرفته اند و این صحت عمل است.

 

پایان درس ۲۳ …

---

---

بیان (بخش دوم درس بیست و سوم دروس هیئت – وتد السماء و وتد الأرض)

 

الف)
بیان:
بیوت اثناعشر: خانه های دوازده گانه که شکل آن در متن درس آمده است.

 

ب)
بیان:
بیوت اثناعشر به شکل بزرگ نمایی شده جهت خوانایی بهتر

ج)
بیان:
ارقام بیوت که بر اساس ابجد شماره گذاری می شوند از “ا” شروع می شوند. اما ارقام بروج از “ها” شروع می گردند.

یادداشت
لازم به ذکر است که مطالب قید شده فوق تحت عنوان بیان، نکات و … در حد فهم این نگارنده حقیر است، بنابراین اکیداً توصیه می‌گردد علاوه بر مطالعه اصل کتاب، پیگیری مستمر جلسات تدریس استاد صمدی آملی در خصوص شرح کتاب دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی جناب علامه حسن‌زاده آملی، به مباحثه نیز بپردازید.

کتاب دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی علامه حسن‌زاده آملی که توسط استاد صمدی آملی تدریس شده است.

 

مجله اینترنتی تحلیلک