حکیم ابوالقاسم فردوسی پرورش یافته عصر سامانی است. عصری که سرشار از اشتیاق دانش پژوهی و علم آموزی است و شاهان سامانی، ادیبان و عالمان را قدر نهاده و بر صدر می نشاندند. بنابراین فردوسی، شاعر خرد و خردگرایی است و به اهمیت علم و دانش آگاه است.
گفتار اندر ستایش خرد شاهنامه فردوسی … کنون ای خردمند ارج خرد / بدین جایگه گفتن اندرخورد: / خرد بهتر از هر چه ایزدت داد
هفت خوان رستم در کلام علامه حسن زاده آملی: هفت خوان، هفت عقبه و منزل بوده است که وقتى کیکاوس در مازندران به بند افتاده بود، رستم براى نجات او به مازندران مى رفت. در اثناى راه چند جا دیوان و جادوان کشت، و به هفت روز به مازندران رفت و کیکاوس را نجات داد، و به سبب آنکه از هر منزلى که مى گذشت به شکرانه آن ضیافتى مى کرد، آن را هفتخوان گفته اند.
در افواهست که فردوسی شاعر رزمی است. البته هیچکس وصف و حکایت جنگ و پهلوانی و شجاعت را بخوبی فردوسی نکرده است.
شاهنامه و ملیت ایرانی؛ به بهانه بزرگداشت حکیم فردوسی… پاره ای از مردم کوته نظر روایات شاهنامه را به کلی عاری از حقیقت یا آمیخته با افسانه دانسته اند.
شفیعی کدکنی درباره شاهنامه فردوسی … گزینشِ فردوسی در تقابلِ واژه‌ها، چه فرمی به وجود آورده است که تمامِ معمارانِ زبانِ فارسی در برابر آن جز درماندگی و عجز چیزی ندارند.
شاهنامه بزرگ‌ترین منظومه حماسی و تاریخی ایران و در شمار معروف‌ترین آثار حماسی ملل عالم قرار گرفته است. در واقع شاهنامه گنجینه‌ای از اندیشه‌ها، باورها، آئین‌ها و فرهنگ غنی گذشتگان ماست که حکیم فردوسی به زیباترین وجه آن را به نظم درآورده است.
دیباچه نوین شاهنامه، بهرام بیضایی؛ به بهانه بزرگداشت حکیم فردوسی… این شماره پهلوان که من کشتم پهلوانی نکشت. و با اینهمه دستم پاک تر است از تو بی آزرم که پنجه به خون هزاردلبند.
موسیقی نیرومند و آشکار کلام، کیفیتی است که سراسر شاهنامه را در بر گرفته است. آن چنان که کمیت و کیفیت این موسیقی بیش از تمامی متون فارسی اعم از حماسی و غنایی می باشد.
شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی (زادهٔ ۳۱۹ -۳۹۷ شمسی) حماسه‌ای منظوم و شامل حدود ۶۰٬۰۰۰ بیت است که در روز ۲۵ اسفند سال ۳۸۸ شمسی (۴۰۰ قمری و ۱۰۱۰ میلادی) به اتمام رسید. شاهنامه فردوسی یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین حماسه‌های جهان است که سرایش آن سی سال به طول انجامید.
