واکسن کزاز
یکی از مهم‌ترین و سودمندترین واکسن ها است، معمولاً به همراه با واکسن دیفتری (دوگانه، DT) یا دیفتری و سیاه‌سرفه (ثلاث یا سه‌گانه، DTP) و اخیراً همراه با واکسن هپاتیت بی و هموفیلوس آنفلوآنزا (واکسن پنج‌گانه) تزریق می‌شود.
در کودکان در دو و چهار و شش و هیجده ماهگی و قبل از مدرسه و سپس یادآور در یازده تا شانزده سالگی و سپس هر ده سال یک بار تزریق می‌گردد.
برای پیشگیری از کزاز نوزادان، مادران باردار نیز واکسینه می‌شوند.
کزاز بیماری بسیار خطرناک و رقت انگیزی است و ممکن است منجر به مرگ گردد. عامل بیماری باکتری کلستریدیوم تتانی است. بعد از ورود میکروب به بدن سه تا بیست و یک روز بعد علائم بیماری تظاهر می‌یابد.
بعد از جراحت ناشی از تصادفات یا نفوذ اجسام تیز به بدن یا مواردی مشابه، بسته به میزان آلودگی زخم و مدتی که از آخرین واکسن گذشته باشد، ممکن است نیاز به تزریق واکسن مجدد و یا حتی سرم کزاز باشد. در این زمینه پزشک معالج تصمیم می‌گیرد.
واکسن دیفتری
جزئی از واکسن دوگانه، یا سه‌گانه یا پنج‌گانه است. در دو و چهار و شش و هیجده ماهگی و قبل از مدرسه تزریق می‌شود.
به دلیل پوشش واکسیناسیون در حال حاضر کمتر دانشجوی پزشکی این بیماری را مشاهده کرده است. بعد از سال دو هزار تعداد موارد گزارش شده در جهان انگشت شمار است.
بیماری با گلو درد، سرفه و گرفتگی صدا و ایجاد غشاء روی مخاط حلق مشخص می‌شود. دیفتری ممکن است تنفسی و پوستی و… باشد. عوارض آن قلبی و عصبی است. بیماری مسری است.
عوارض جانبی واکسن شامل تب و قرمزی پوست، خواب آلودگی، خستگی، استفراغ و… است.
ممکن است بحث واکسیناسیون خستگی آور باشد، اما این حداقل ِ اطلاعات ما می‌تواند خدمت بزرگی به زندگی بهتر در پرتو پیشگیری، به جای درمان بنماید.
سیاه‌سرفه
یکی از اجزاء واکسن پنج‌گانه و یا سه‌گانه است. در دو و چهار و شش و هیجده ماهگی و قبل از مدرسه تزریق می‌شود.
از عوارض جانبی معروف آن تشنج است که در ۱/۱۷۵۰ مورد اتفاق می‌افتد. در صورتی که کودک بعد از واکسیناسیون دو ماهگی دچار آن عارضه شد، در نوبت های بعدی از واکسن بدون جزء سیاه‌سرفه استفاده خواهد شد.
اغلب تشنج کوتاه است و خود به خود بهبود می‌یابد. تب های شدید بیش از ۴۰.۵ درجه و گریه مداوم بیش از سه ساعت هم از عوارض جانبی این واکسن است.
بیماری هنوز در جهان قربانی می‌گیرد و در سال ۲۰۰۸ شانزده میلیون ابتلا و بیست هزار مرگ گزارش شده است.
بیماری با علائم سرماخوردگی شروع شده و سپس با سرفه های شدید همراه با کبودی صورت و قطع تنفس همراه است. در فاصله سرفه ها کودک سالم به نظر می‌رسد.
هموفیلوس آنفلوآنزا تیپ بی Hib
این واکسن خوشبختانه در چند سال اخیر تحت مجموعه واکسن پنج‌گانه در برنامه واکسیناسیون کشوری قرار گرفته است.
هموفیلوس آنفلوآنزا عامل بخش قابل توجهی از مننژیت کودکان بوده است و آرزوی پزشکان اطفال، انجام واکسیناسیون این باکتری در کشور ایران، مانند کشور های پیشرفته بود. واکسن ارزشمند و در ضمن خیلی گران قیمت تر از سایر واکسن های همراه است. در دو و چهار و شش و هیجده ماهگی تزریق می‌شود.
هموفیلوس آنفلوآنزا علاوه بر مننژیت می‌تواند منجر به عفونت ریه، عفونت نسج نرم، عفونت خون و عفونت حنجره شود.
دکتر سید محمد سعید ناصری
مجله اینترنتی تحلیلک
