همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک بعد از سلسله مطالب گلستان سعدی، قابوسنامه قابوس بن وشمگیر و رساله عشق ابن سینا، در این مقال به «چهارمقاله» نوشته نظامی عروضی می پردازیم.
این مطلب به حکایت سوم مقالت دبیری چهارمقاله اختصاص دارد.
مقالت اول؛ در ماهیت دبیری و کیفیت دبیر کامل و آنچه بدین تعلق دارد
حکایت سوم
صاحب کافی اسمعیل بن عبّادالّرازی وزیر شهنشاه بود و در فضل کمالی داشت و ترسّل و شعر او برین دعوی دو شاهد عدل (۱) اند و دو حاکم راست، و نیز صاحب مردی عدلی مذهب بود و عدلی مذهبان بغایت متنسّک (۲) و متّقی باشند، و روا دارند که مومنی بخصمی یک جو جاودانه در دوزخ بماند، و خدم و حشم (۳) و عُمّال او بیشتر آن مذهب داشتندی که او داشت، و قاضیی بود بقم از دست (۴) صاحب که صاحب را در نسک (۵) و تقوای او اعتقادی بود راسخ، و یک یک برخلاف این از وی خبر میدادند و صاحب را استوار نمی آمد، تا از ثقات (۶) اهل قم دو مقبول القول گفتند که زمان خصومت که میان فلان و بهمان بود قاضی پانصد دینار رشوت بستد. صاحب را عظیم مستنکر (۷) آمد بدو وجه: یکی کثرت رشوت، و دوم از دلیری و بی دیانتی قاضی، حالی قلم بر گرفت و بنوشت: بسم الله الرحمن الرحیم ایُّهاالقاضی بِقُم قد عَزَلناکَ فَقُم. (۸)
و فضلا دانند و بلغا شناسند که این کلمات در باب ایجاز و فصاحت چه مرتبه دارد، لاجرم (۹) از آن روز باز این کلمه را بلغا و فصحا بر دلها همی نویسند و بر جانها همی نگارند.
- عادل
- عابد و پارسا
- خدمتکار و نزدیکان
- از جانب
- زهد ورزیدن
- معتمدان
- زشت و بد
- ای داور شهر قم! همانا تو را از کار برکنار کردیم، پس برخیز!
- ناچار
بیشتر بخوانید
چهارمقاله نظامی عروضی / مقالت اول؛ دبیری
چهارمقاله نظامی عروضی / حکایت اول از مقالت دبیری
چهارمقاله نظامی عروضی / حکایت دوم از مقالت دبیری
در این مطلب به حکایت سوم از مقالت دبیری چهارمقاله پرداختیم و در مطلب بعد به ذکر حکایتی دیگر از مقالت اول (در ماهیت دبیری و کیفیت دبیر کامل و آنچه بدین تعلق دارد) کتاب چهارمقاله نظامی عروضی می پردازیم.
در این سلسله نوشته ها به چهارمقاله تصحیح محمد قزوینی و به اهتمام دکتر محمد معین توجه شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
