غزل ۷۷ حافظ (بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت) به همراه شرح
شرح غزل ۷۷ حافظ / بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت
بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت
و اندر آن برگ و نوا خوش ناله‌های زار داشت
گفتمش در عین وصل این ناله و فریاد چیست
گفت ما را جلوه معشوق در این کار داشت
یار اگر ننشست با ما نیست جای اعتراض
پادشاهی کامران بود از گدایی عار داشت
در نمی‌گیرد نیاز و ناز ما با حسن دوست
خرم آن کز نازنینان بخت برخوردار داشت
خیز تا بر کلک آن نقاش جان افشان کنیم
کاین همه نقش عجب در گردش پرگار داشت
گر مرید راه عشقی فکر بدنامی مکن
شیخ صنعان خرقه رهن خانه خمار داشت
وقت آن شیرین قلندر خوش که در اطوار سیر
ذکر تسبیح ملک در حلقه زنار داشت
چشم حافظ زیر بام قصر آن حوری سرشت
شیوه جنات تجری تحتها الانهار داشت
شرح غزل ۷۷ حافظ (شرح غزل بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت)
بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت
و اندر آن برگ و نوا خوش ناله‌های زار داشت
بلبلی گلبرگ خوش رنگی در منقار داشت و در آن خوشی و سرمستی ناله های حزین سر می داد. به عبارت دیگر عاشق شیدا در حالی که به وصال یار رسیده بود در نهایت عیش و مستی زار می زد.
بلبل: در ادبیات فارسی رمز عاشق نالان است.
گفتمش در عین وصل این ناله و فریاد چیست
گفت ما را جلوه معشوق در این کار داشت
به بلبل عاشق گفتم اکنون که به وصال رسیده ای این ناله و فریاد برای چیست؟ گفت جلوه جمال یار من را به ناله واداشته است.
شرح غزل ۷۷ حافظ (شرح غزل بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت)
یار اگر ننشست با ما نیست جای اعتراض
پادشاهی کامران بود از گدایی عار داشت
یار اگر با ما معاشرت نکرد و از ما روی گردان شد جای گله و اعتراض نیست زیرا او پادشاه کشور بی نیازی است و از وجود گدایی چون من ننگ دارد.
در نمی‌گیرد نیاز و ناز ما با حسن دوست
خرم آن کز نازنینان بخت برخوردار داشت
نیاز ما در حسن و استغنای معشوق اثر نمی کند و خوشا به حال کسی که از زیبارویان نازنین بهره مند و کامیاب است.
درگرفتن: اثر کردن
خیز تا بر کلک آن نقاش جان افشان کنیم
کاین همه نقش عجب در گردش پرگار داشت
برخیز تا جان خود را فدای قلم آن نقاش کنیم که جهان را آفرید و در گردش پرگار خود نقش های بسیار شگفت آور و زیبایی را خلق کرد.
کلک: قلم
نقاش: استعاره از خداوند
گر مرید راه عشقی فکر بدنامی مکن
شیخ صنعان خرقه رهن خانه خمار داشت
اگر خواهان رفتن در طریقت عشق هستی در فکر رسوایی نباش که شیخ صنعان با همه زهد و علم و ایمانش خرقه خود را رهم خانه خمار کرد و مرید راه عشق شد. به عبارت دیگر عاشق حقیقی در اندیشه رد و قبول خلق نیست و از همه تعلقات عالم گذشته است.
برای مطالعه داستان شیخ صنعان می توانید به کتاب منطق الطیر عطار مراجعه کنید.
دکتر دینانی می گوید:
«شیخ صنعان نمونه ای از عاشق واقعی و پاک باخته است که خرقه خودش را رهن خانه خمار کرد. او گرفتار عشق دختری ترسا شد و در این راه همه چیز را از دست داد. معروف است که هفت سال خوک بانی کرد، به خاطر عشقی که به دختر ترسا پیدا کرده بود. او یک معشوق واقعی و صادق بود که از بدنامی نترسید و خرقه خود را گرو گذاشت و دست آخر به مقصد رسید.»
شرح غزل ۷۷ حافظ (شرح غزل بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت)
وقت آن شیرین قلندر خوش که در اطوار سیر
ذکر تسبیح ملک در حلقه زنار داشت
وقت و حال آن قلندر کامل و شیرین حرکات خوش باد که با چنان آیین و طریقتی که داشت در مراحل مختلف سیر و سلوک، کفر و ایمان را جمع کرد و همچنان با وجود بستن زنار، به رسم فرشتگان ذکر و تسبیح حق را بر لب داشت.
وقت: از اصطلاحات صوفیه است و آن حال و وصفی است که بر سالک مستولی می شود.
زنار: کمربندی بوده که ذمیان مسیحی در مشرق زمین به امر مسلمانان مجبور بودند داشته باشند تا به این وسیله از مسلمانان متمایز گردند. در ادبیات صوفیه زنار رمز کفر و بت پرستی است.
چشم حافظ زیر بام قصر آن حوری سرشت
شیوه جنات تجری تحتها الانهار داشت
سیل اشک چشم حافظ در زیر بام قصر آن یار زیبای حور مانند، همچون جویباری است که در پای درخت بهشتی روان است.
جنات تجری تحتها الانهار: باغ هایی که در زیر آنها جوی ها روان است.
فایل صوتی غزل ۷۷ حافظ / بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت
دانلود فایل صوتی غزل بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه، شاخ نبات حافظ و حافظ معنوی نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
حافظ معنوی؛ غزلیات حافظ شیرازی به روایت دکتر دینانی است.
