غزل ۳۴ حافظ (رواق منظر چشم من آشیانه توست) به همراه شرح
شرح غزل ۳۴ حافظ / رواق منظر چشم من آشیانه توست
رواق منظر چشم من آشیانه توست
کرم نما و فرودآ که خانه خانه توست
به لطف خال و خط از عارفان ربودی دل
لطیفه های عجب زیر دام و دانه توست
دلت به وصل گل ای بلبل صبا خوش باد
که در چمن همه گلبانگ عاشقانه توست
علاج ضعف دل ما به لب حوالت کن
که این مفرح یاقوت در خزانه توست
به تن مقصرم از دولت ملازمتت
ولی خلاصه جان خاک آستانه توست
من آن نیم که دهم نقد دل به هر شوخی
در خزانه به مهر تو و نشانه توست
تو خود چه لعبتی ای شهسوار شیرین کار
که توسنی چو فلک رام تازیانه توست
چه جای من که بلغزد سپهر شعبده باز
از این حیل که در انبانه بهانه توست
سرود مجلست اکنون فلک به رقص آرد
که شعر حافظ شیرین سخن ترانه توست
شرح غزل ۳۴ حافظ (شرح غزل رواق منظر چشم من آشیانه توست)
رواق منظر چشم من آشیانه توست
کرم نما و فرودآ که خانه خانه توست
خانه چشم من آشیانه و منزل توست. بزرگواری کن و فرود آی که این خانه متعلق به توست.
رواق: پیشگاه خانه، ایوان
منظر: قسمتی از خانه که چشم اندازی به خارج دارد
فرود آمدن: ایهام دارد: ۱.پایین آمدن و از مرکب پیاده شدن ۲.ترک غرور و تکبر
به لطف خال و خط از عارفان ربودی دل
لطیفه های عجب زیر دام و دانه توست
با جمال و زیبایی خال و خطت، دل عارفان را بردی و آنان را عاشق و شیدای خودت کردی. چه جاذبه های زیبایی در دام و دانه توست.
لطف: جاذبه، زیبایی
لطیفه: نکته باریک و ظریف
دکتر دینانی می گوید:
«بیت تصریح دارد که دل عارفان در گرو محبت دوست است.»
شرح غزل ۳۴ حافظ (شرح غزل رواق منظر چشم من آشیانه توست)
دلت به وصل گل ای بلبل صبا خوش باد
که در چمن همه گلبانگ عاشقانه توست
ای صبا با وصل گل خوش باش که در چمن آواز دلنشین عاشقانه تو همچون آواز خوش بلبل طنین انداز است.
علاج ضعف دل ما به لب حوالت کن
که این مفرح یاقوت در خزانه توست
درمان دل ما را به لب شیرین خود واگذار زیرا این مفرح یاقوت فقط در گنجینه لبان تو پنهان است. به عبارت دیگر خواجه معشوق را گنجینه ای می داند که لبان یاقوت رنگش سبب درمان دل عاشق اوست.
مفرح یاقوت: استعاره از لب معشوق
به تن مقصرم از دولت ملازمتت
ولی خلاصه جان خاک آستانه توست
از اینکه نمی توانم شخصا به خدمت برسم و از سعادت همراهی تو برخوردار شوم، مقصرم و عذر تقصیر می خواهم ولی چکیده و لطیف ترین قسمت جانم پیوسته هم چون خاک آستان تو مقیم درگاه است؛ یعنی اگر به تن از تو دورم به دل نزد تو حاضرم.
به تن: از نظر جسمانی
خلاصه جان: برگزیده جان
من آن نیم که دهم نقد دل به هر شوخی
در خزانه به مهر تو و نشانه توست
من آن کسی نیستم که سرمایه دلم را به هر گستاخ و زیبایی بدهم زیرا گنجینه دل من مهر و نشانه تو را دارد؛ یعنی متعلق به توست.
نیم: نیستم
نقد: سرمایه
خزانه: استعاره از دل
شرح غزل ۳۴ حافظ (شرح غزل رواق منظر چشم من آشیانه توست)
تو خود چه لعبتی ای شهسوار شیرین کار
که توسنی چو فلک رام تازیانه توست
ای شهسوار شیرین کار تو چه زیباروی هستی که حتی به اسب سرکش فلک نیز در برابر تازیانه تو رام و سر به فرمان است.
لعبت: عروسک، استعاره از معشوق زیبا
توسن: سرکش و وحشی
چه جای من که بلغزد سپهر شعبده باز
از این حیل که در انبانه بهانه توست
من که جای خود دارم حتی فلک حیله باز و مکار نیز از حیله ها و ترفندهایی که در نزد توست، فریفته می شود.
انبانه: کیسه
سرود مجلست اکنون فلک به رقص آرد
که شعر حافظ شیرین سخن ترانه توست
اکنون که شعر دلنشین حافظ شیرین سخن، ترانه شادی آور مجلس توست، بر اثر این شور و نشاط فلک نیز به وجد و رقص در می آید.
فایل صوتی غزل ۳۴ حافظ / رواق منظر چشم من آشیانه توست
دانلود فایل صوتی غزل رواق منظر چشم من آشیانه توست
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه، شاخ نبات حافظ و حافظ معنوی نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
حافظ معنوی؛ غزلیات حافظ شیرازی به روایت دکتر دینانی است.
مجله اینترنتی تحلیلک
