غزل ۴۹ حافظ (روضه خلد برین خلوت درویشان است) به همراه شرح

شرح غزل ۴۹ حافظ / روضه خلد برین خلوت درویشان است

روضه خلد برین خلوت درویشان است
مایه محتشمی خدمت درویشان است

گنج عزلت که طلسمات عجایب دارد
فتح آن در نظر رحمت درویشان است

قصر فردوس که رضوانش به دربانی رفت
منظری از چمن نزهت درویشان است

آن چه زر می‌ شود از پرتو آن قلب سیاه
کیمیاییست که در صحبت درویشان است

آن که پیشش بنهد تاج تکبر خورشید
کبریاییست که در حشمت درویشان است

دولتی را که نباشد غم از آسیب زوال
بی تکلف بشنو دولت درویشان است

خسروان قبله حاجات جهانند ولی
سببش بندگی حضرت درویشان است

روی مقصود که شاهان به دعا می‌طلبند
مظهرش آینه طلعت درویشان است

از کران تا به کران لشکر ظلم است ولی
از ازل تا به ابد فرصت درویشان است

ای توانگر مفروش این همه نخوت که تو را
سر و زر در کنف همت درویشان است

گنج قارون که فرو می‌شود از قهر هنوز
خوانده باشی که هم از غیرت درویشان است

من غلام نظر آصف عهدم کو را
صورت خواجگی و سیرت درویشان است

حافظ ار آب حیات ازلی می‌خواهی
منبعش خاک در خلوت درویشان است

شرح غزل ۴۹ حافظ (شرح غزل روضه خلد برین خلوت درویشان است)

روضه خلد برین خلوت درویشان است
مایه محتشمی خدمت درویشان است

گوشه عزلت درویشان بهشت جاوید و خدمت به آنان سبب عزت و بزرگی است.

گنج عزلت که طلسمات عجایب دارد
فتح آن در نظر رحمت درویشان است

عزلت گزیدن عارفان مانند گنجی است که دارای طلسم های عجیب است و دستیابی و گشایش آن به دست هر کس نیست و تنها نظر و عنایت و لطف درویشان است که می تواند کلید این طلسم عجیب باشد.

قصر فردوس که رضوانش به دربانی رفت
منظری از چمن نزهت درویشان است

کاخ بهشت که فرشته رضوان دربان آن است گوشه و چشم اندازی از چمنزار درویشان و یا مصاحبت و همنشینی ایشان است.

رضوان: نام فرشته ای که دربان و نگهبان بهشت است.

منظر: چشم انداز

نزهت: ایهام دارد: ۱.گشت و گذار و گردش ۲.صفا و پاکدامنی

شرح غزل ۴۹ حافظ (شرح غزل روضه خلد برین خلوت درویشان است)

آن چه زر می‌ شود از پرتو آن قلب سیاه
کیمیاییست که در صحبت درویشان است

آنچه که زر تقلبی و سیاه را به طلای خالص و بی غش تبدیل می کند و دل سیاه و ناپاک را به قلبی صاف و روشن بدل می سازد، چیزی جز اکسیر معاشرت و همراهی با درویشان نیست.

قلب سیاه: ایهام دارد: ۱.سکه تقلبی ۲.دل سیاه و ناپاک

آن که پیشش بنهد تاج تکبر خورشید
کبریاییست که در حشمت درویشان است

درویشان دارای چنان عظمت و شکوهی هستند که خورشید در اوج آسمان با همه شکوه و جلالش در برابر آنها فروتنی می کند و تاج از سر بر می دارد.

دولتی را که نباشد غم از آسیب زوال
بی تکلف بشنو دولت درویشان است

آن بخت و سعادتی که از گزند و نابودی در امان است و غمی ندارد بی پرده و بی گفتگو بدان که دولت درویشان است.

شرح غزل ۴۹ حافظ (شرح غزل روضه خلد برین خلوت درویشان است)

خسروان قبله حاجات جهانند ولی
سببش بندگی حضرت درویشان است

شاهان به سبب خدمت و بندگی در درگاه درویشان قبله حاجات نیازمندان شده اند.

روی مقصود که شاهان به دعا می‌طلبند
مظهرش آینه طلعت درویشان است

رخسار پر نور درویشان جلوه گاهی است که آرزو و مقصود شاهان را برآورده می کند. یعنی شاهان برای رسیدن به مراد و آرزوی خویش نباید از دیدار درویشان روی بگردانند.

از کران تا به کران لشکر ظلم است ولی
از ازل تا به ابد فرصت درویشان است

لشکر ظلم و ستم سراسر جهان را فراگرفته است ولی روزی فرصت و مجال مناسبی برای درویشان فراخواهد رسید که سپاه ظلم را در هم شکنند و نابود کنند و آن فرصتی است که خدا از ازل تا به ابد به آنان داده است.

ای توانگر مفروش این همه نخوت که تو را
سر و زر در کنف همت درویشان است

ای توانگر به درویشان این همه کبر و تفاخر نفروش زیرا جان و مالت در پناه توجه و دعای درویشان است.

کنف: پناه و حمایت

گنج قارون که فرو می‌شود از قهر هنوز
خوانده باشی که هم از غیرت درویشان است

قارون و گنج روانش که پیوسته در قعر زمین فرو می رود و داستانش را باید در کتاب ها خوانده باشی، بدان که از قهر و غضب درویشان به این بلا مبتلا شده است.

گنج قارون: قارون یکی از خویشان موسی (ع) بود و ثروت و گنج های او معروف است.

من غلام نظر آصف عهدم کو را
صورت خواجگی و سیرت درویشان است

غلام عنایت و توجه آن وزیر زمان هستم که با وجود ظاهر بزرگ و محتشمانه اش راه و روش درویشان را دارد. یعنی در عین رفعت مقام فروتن و خاضع است.

حافظ ار آب حیات ازلی می‌خواهی
منبعش خاک در خلوت درویشان است

ای حافظ اگر طالب زندگی جاوید هستی به درگاه خلوت درویشان روی بیاور و خدمتگزار آنها باش.

فایل صوتی غزل ۴۹ حافظ / روضه خلد برین خلوت درویشان است

دانلود فایل صوتی غزل روضه خلد برین خلوت درویشان است

در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه، شاخ نبات حافظ و حافظ معنوی نیز استفاده شده است.

حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.

شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.

حافظ معنوی؛ غزلیات حافظ شیرازی به روایت دکتر دینانی است.