غزل ۲۶ حافظ (زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست) به همراه شرح

شرح غزل ۲۶ حافظ / زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست

زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست
پیرهن چاک و غزل خوان و صراحی در دست

نرگسش عربده جوی و لبش افسوس کنان
نیم شب دوش به بالین من آمد بنشست

سر فرا گوش من آورد به آواز حزین
گفت ای عاشق دیرینه من خوابت هست

عاشقی را که چنین باده شبگیر دهند
کافر عشق بود گر نشود باده پرست

برو ای زاهد و بر دردکشان خرده مگیر
که ندادند جز این تحفه به ما روز الست

آن چه او ریخت به پیمانه ما نوشیدیم
اگر از خمر بهشت است وگر باده مست

خنده جام می و زلف گره گیر نگار
ای بسا توبه که چون توبه حافظ بشکست

شرح غزل ۲۶ حافظ (غزل زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست)

زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست
پیرهن چاک و غزل خوان و صراحی در دست

نرگسش عربده جوی و لبش افسوس کنان
نیم شب دوش به بالین من آمد بنشست

سر فرا گوش من آورد به آواز حزین
گفت ای عاشق دیرینه من خوابت هست

خوی: عرق

صراحی: ظرف بلورین با گردن دراز و باریک که از آن در پیاله شراب می ریزند.

عربده جوی: مست، ستیزه جوی

افسوس کردن: تمسخر کردن

معنی بیت ۱.۲.۳: معشوق پریشان زلف و عرق کرده و خندان، جلوه کنان و بی خویش، غزل خوان و صراحی در دست، نیم شب با چشمان پرعتاب و لبی تمسخرآمیز، در حالی که از غایت مستی افتاده بودم بر بالین من آمد و نشست و سر به گوش من نهاد و با طعن گفت: ای عاشق دیرینه ای که دعوی عشق ما میکنی، خواب هستی؟ اما عاشق ثابت قدم ما بیدار بود و به خواب نرفته بود.

عاشقی را که چنین باده شبگیر دهند
کافر عشق بود گر نشود باده پرست

عاشقی که از دست محبوب سحرگاه شراب بنوشد اگر مذهب معشوق نگیرد و باده پرست نشود منکر عشق است و لاف زنی بیشتر نیست.

باده شبگیر: شراب سحری

شرح غزل ۲۶ حافظ (غزل زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست)

برو ای زاهد و بر دردکشان خرده مگیر
که ندادند جز این تحفه به ما روز الست

ای زاهد ما را رها کن و عاشقان را سرزنش مکن زیرا روز نخست رندی و دردکشی برای ما رقم خورده است.

دُرد: گل و لای ته شراب که شراب خواران کم بضاعت به بهای کم می نوشند ولی مستی آن بیشتر است.

تحفه: هدیه

روز الست: روز ازل

آن چه او ریخت به پیمانه ما نوشیدیم
اگر از خمر بهشت است وگر باده مست

ای زاهد کج بین گناه ما چیست؟ آنچه ساقی ازل در پیمانه ما ریخت نوشیدیم و به آن راضی گشتیم؛ اگر از شراب طهور بهشتی یا باده مست کننده بود.

خنده جام می و زلف گره گیر نگار
ای بسا توبه که چون توبه حافظ بشکست

درخشش شراب در جام و زلف پر پیچ و تاب یار توبه های بسیاری همچون توبه حافظ را شکست و اساس آن را بر باد داد.

فایل صوتی غزل ۲۶ حافظ / زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست

دانلود فایل صوتی غزل زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست

در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه، شاخ نبات حافظ و حافظ معنوی نیز استفاده شده است.

حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.

شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.

حافظ معنوی؛ غزلیات حافظ شیرازی به روایت دکتر دینانی است.