غزل ۱۶۴ حافظ (نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد) به همراه شرح

شرح غزل ۱۶۴ حافظ / نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد

نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد
عالم پیر دگرباره جوان خواهد شد

ارغوان جام عقیقی به سمن خواهد داد
چشم نرگس به شقایق نگران خواهد شد

این تطاول که کشید از غم هجران بلبل
تا سراپرده گل نعره زنان خواهد شد

گر ز مسجد به خرابات شدم خرده مگیر
مجلس وعظ دراز است و زمان خواهد شد

ای دل ار عشرت امروز به فردا فکنی
مایه نقد بقا را که ضمان خواهد شد

ماه شعبان منه از دست قدح کاین خورشید
از نظر تا شب عید رمضان خواهد شد

گل عزیز است غنیمت شمریدش صحبت
که به باغ آمد از این راه و از آن خواهد شد

مطربا مجلس انس است غزل خوان و سرود
چند گویی که چنین رفت و چنان خواهد شد

حافظ از بهر تو آمد سوی اقلیم وجود
قدمی نه به وداعش که روان خواهد شد

شرح غزل ۱۶۴ حافظ (شرح غزل نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد)

نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد
عالم پیر دگرباره جوان خواهد شد

با رسیدن فصل بهار وزش نسیم سحری مانند مشک معطر و خوشبو شد و بار دیگر عالم پیر، جوان و سرزنده خواهد شد.

ارغوان جام عقیقی به سمن خواهد داد
چشم نرگس به شقایق نگران خواهد شد

با آمدن بهار درخت ارغوان جام سرخی از شراب به یاسمن می دهد و چشم نرگس به شقایق می نگرد.

این تطاول که کشید از غم هجران بلبل
تا سراپرده گل نعره زنان خواهد شد

جور و ستمی که بلبل از غم دوری گل تحمل کرده است در بهار فریادکنان تا سراپرده گل خواهد رفت.

تطاول: ستم

گر ز مسجد به خرابات شدم خرده مگیر
مجلس وعظ دراز است و زمان خواهد شد

اگر از مسجد سوی میکده رفتم مرا سرزنش نکن زیرا مجلس وعظ واعظ طولانی است و فرصت از دست می رود و باید آن را غنیمت شمرد و به عیش و عشرت پرداخت.

ای دل ار عشرت امروز به فردا فکنی
مایه نقد بقا را که ضمان خواهد شد

ای دل اگر خوشی امروز را به فردا موکول کنی چه کسی ضمانت می کند که عمر تا فردا باقی خواهد ماند؟

ماه شعبان منه از دست قدح کاین خورشید
از نظر تا شب عید رمضان خواهد شد

در ماه شعبان وقت را غنیمت بدان و پیوسته باده بنوش زیرا تا شب عید فطر جام شراب خورشیدگون از نظر ناپدید خواهد شد.

گل عزیز است غنیمت شمریدش صحبت
که به باغ آمد از این راه و از آن خواهد شد

گل عزیز است، همنشینی با آن را غنیمت بدانید زیرا از این راه به باغ می آید و از راه دیگر به سرعت می رود.

مطربا مجلس انس است غزل خوان و سرود
چند گویی که چنین رفت و چنان خواهد شد

ای مطرب مجلس انس و دوستی است. غزل و سرود بخوان. تا کی می گویی چنین شد و چنان خواهد شد؟

مجلس انس: مجلسی که یاران یک دل در آن جمع باشند.

حافظ از بهر تو آمد سوی اقلیم وجود
قدمی نه به وداعش که روان خواهد شد

حافظ به خاطر تو پا به عرصه وجود نهاد پس برای خداحافظی از او قدمی بردار که به سرعت خواهد رفت.

در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.

حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.

شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.