غزل ۸۰ حافظ (عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت) به همراه شرح
شرح غزل ۸۰ حافظ / عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت
عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت
که گناه دگران بر تو نخواهند نوشت
من اگر نیکم و گر بد تو برو خود را باش
هر کسی آن درود عاقبت کار که کشت
همه کس طالب یارند چه هشیار و چه مست
همه جا خانه عشق است چه مسجد چه کنشت
سر تسلیم من و خشت در میکده‌ها
مدعی گر نکند فهم سخن گو سر و خشت
ناامیدم مکن از سابقه لطف ازل
تو پس پرده چه دانی که که خوب است و که زشت
نه من از پرده تقوا به درافتادم و بس
پدرم نیز بهشت ابد از دست بهشت
حافظا روز اجل گر به کف آری جامی
یک سر از کوی خرابات برندت به بهشت
شرح غزل ۸۰ حافظ (شرح غزل عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت)
عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت
که گناه دگران بر تو نخواهند نوشت
ای زاهد به ظاهر پاک نهاد، عیب رندان و قلندران را مگیر و آنان را سرزنش نکن زیرا خطا و گناه دیگران را بر تو نمی نویسند.
مصراع دوم مطابق است با آیه ای از قرآن که ۵ بار به کار رفته است.
من اگر نیکم و گر بد تو برو خود را باش
من اگر نیکم و گر بد تو برو خود را باش
هر کسی آن درود عاقبت کار که کشت
ای زاهد من اگر خوب یا بد هستم تو برو به فکر خودت باش و به عاقبت عمل خود بیندیش زیرا در روز قیامت هر کس آن چیزی را برداشت می کند که کاشته است.
شرح غزل ۸۰ حافظ (شرح غزل عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت)
همه کس طالب یارند چه هشیار و چه مست
همه جا خانه عشق است چه مسجد چه کنشت
همه خواهان وصال یار هستند؛ چه مردم هوشیار و چه مست و هر جا که بروی خانه عشق است؛ چه در مسجد و چه در جایگاه کافران. یعنی معشوق در همه جا در تجلی است و به جا که رو کنی چهره او را خواهی دید.
دکتر دینانی می گوید:
«حافظ در این بیت مطلب مهمی را مطرح می کند: هم اهل هوشیاری و هم اهل مستی طالب حقیقتند. این یک واقعیت است که انسان از بدو تولد خواهان حقیقت است. ذات انسان حقیقت طلب است. البته این موضوع امکان دارد که انسان در راه جستن حقیقت، دچار اشتباه شود. ضریب این احتمال بسیار بالاست. با این حال هم هوشیار و هم مست، حقیقت را می خواهند: همه جا خانه عشق است، چه مسجد، چه کنشت.
طبق همین قاعده همه جا، جای عشق و عشق به حق است. هم کسی که به مسجد می رود، به عشق حق به آنجا می رود، هم کسی که به غیر مسجد و هر معبد دیگری می رود، هرچند ممکن است ما طریق را نپسندیم، یا خطا بدانیم. این احتمال در مقابل اشخاص مقابل هم وجود دارد و آنها ممکن است راه ما را خطا بدانند.»
سر تسلیم من و خشت در میکده‌ها
مدعی گر نکند فهم سخن گو سر و خشت
سر تسلیم و رضا بر خاک در میخانه ها فرود می آورم. به مدعی ملامتگر بگو که اگر سخن مرا درک نمی کند، خشت و خاک بر سرش باد.
ناامیدم مکن از سابقه لطف ازل
تو پس پرده چه دانی که که خوب است و که زشت
مرا از عنایت ازلی الهی ناامید نگردان زیرا تو چه می دانی که در پشت پرده غیبت چه کسی خوب است و مورد قبول حق و چه کسی بد است و مطرود درگاه الهی؟
نه من از پرده تقوا به درافتادم و بس
پدرم نیز بهشت ابد از دست بهشت
تنها من از پرده تقوا و پاکدامنی بیرون نیفتادم و بدنام شدم، بلکه پدرم آدم ابوالبشر نیز فریب خورد و بهشت جاوید را از دست داد.
حافظا روز اجل گر به کف آری جامی
یک سر از کوی خرابات برندت به بهشت
ای حافظ اگر به روز مرگ به خرابات رفته و جام شرابی بنوشی، تو را یک سر از آنجا به سوی بهشت جاوید خواهند برد.
فایل صوتی غزل ۸۰ حافظ / عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت
دانلود فایل صوتی غزل عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه، شاخ نبات حافظ و حافظ معنوی نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
حافظ معنوی؛ غزلیات حافظ شیرازی به روایت دکتر دینانی است.
مجله اینترنتی تحلیلک
