غزل ۴۱۰ حافظ (ای قبای پادشاهی راست بر بالای تو) به همراه شرح
شرح غزل ۴۱۰ حافظ / ای قبای پادشاهی راست بر بالای تو
ای قبای پادشاهی راست بر بالای تو
زینت تاج و نگین از گوهر والای تو
آفتاب فتح را هر دم طلوعی می دهد
از کلاه خسروی رخسار مه سیمای تو
جلوه گاه طایر اقبال باشد هر کجا
سایه اندازد همای چتر گردون سای تو
از رسوم شرع و حکمت با هزاران اختلاف
نکته ای هرگز نشد فوت از دل دانای تو
آب حیوانش ز منقار بلاغت می چکد
طوطی خوش لهجه یعنی کلک شکرخای تو
گر چه خورشید فلک چشم و چراغ عالم است
روشنایی بخش چشم اوست خاک پای تو
آن چه اسکندر طلب کرد و ندادش روزگار
جرعه ای بود از زلال جام جان افزای تو
عرض حاجت در حریم حضرتت محتاج نیست
راز کس مخفی نماند با فروغ رای تو
خسروا پیرانه سر حافظ جوانی می کند
بر امید عفو جان بخش گنه فرسای تو
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۴۱۰ حافظ (شرح غزل ای قبای پادشاهی راست بر بالای تو)
ای قبای پادشاهی راست بر بالای تو
زینت تاج و نگین از گوهر والای تو
ای کسی که جامه پادشاهی برازنده قد و قامت موزون توست و گوهر ارزشمند وجود تو زینت بخش تاج و نگین است.
راست: متناسب و برازنده و درخور
بالا: قامت
آفتاب فتح را هر دم طلوعی می دهد
از کلاه خسروی رخسار مه سیمای تو
چهره زیبای ماه مانند تو از زیر تاج پادشاهی ات، هر لحظه خورشید فتح و پیروزی را طلوعی تازه می بخشد.
کلاه خسروی: تاج پادشاهی
جلوه گاه طایر اقبال باشد هر کجا
سایه اندازد همای چتر گردون سای تو
هر کجا چتر با عظمت و گردون ساینده تو مانند هما سایه بیندازد، آنجا محل تجلی پرنده اقبال و سعادت خواهد بود.
گردون سای: هر چیزی که از بلندی سر به آسمان و فلک می ساید.
از رسوم شرع و حکمت با هزاران اختلاف
نکته ای هرگز نشد فوت از دل دانای تو
از قوانین و آیین های دین و فلسفه، علیرغم هزاران اختلاف نظری که با هم دارند هرگز نکته ای از دل آگاه و بینای تو فراموش نشد.
آب حیوانش ز منقار بلاغت می چکد
طوطی خوش لهجه یعنی کلک شکرخای تو
قلم شیوا و شیرین سخن تو در فصاحت و شیوایی چنان است که گویی از نوک آن آب حیات می چکد.
بلاغت: رسایی و شیوایی
کلک: قلم
شکرخا: شیرین سخن
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
گر چه خورشید فلک چشم و چراغ عالم است
روشنایی بخش چشم اوست خاک پای تو
اگرچه خورشید آسمان چشم و چراغ جهان است ولی خاک پای تو روشنی بخش چشم آن است.
آن چه اسکندر طلب کرد و ندادش روزگار
جرعه ای بود از زلال جام جان افزای تو
آنچه اسکندر در جستجوی آن بود و روزگار به او نداد جرعه ای از آب شیرین و گوارای جام جان بخش تو بود.
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
عرض حاجت در حریم حضرتت محتاج نیست
راز کس مخفی نماند با فروغ رای تو
در حریم درگاه تو نیازی به بیان حاجت و تمنا نیست زیرا با وجود اندیشه درست و روشن تو هیچ رازی نزد تو پوشیده نخواهد ماند.
حضرت: درگاه، پیشگاه
خسروا پیرانه سر حافظ جوانی می کند
بر امید عفو جان بخش گنه فرسای تو
ای پادشاه حافظ به امید لطف و بخشش تو که جان می دهد و گناهان را می بخشاید، در سر پیری جوانی می کند و به عیش و نوش می پردازد.
فرسودن: محو کردن
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
