بررسی رزق و روزی در اشعار فردوسی و اسدی طوسی

بررسی رزق و روزی در اشعار فردوسی و اسدی طوسی

رزق و روزی در اشعار فردوسی و اسدی طوسی

بنابر آنچه مد نظر است، قرار بر این است که درباره رزق و روزی در زبان و ادبیات فارسی تامل و توجهی بکنیم و نکاتی را با شما در میان بگذاریم که هم از خواندن آن لذت ببریم و هم بیاموزیم و به کار بندیم.

درباره رزق و روزی همانطور که در آیات و احادیث مطالب و معانی زیادی آمده در زبان و ادبیات فارسی هم ابیات و مفاهیم زیادی در این رابطه آمده است. در دوره های مختلف ادبیات به این موضوع پرداخته شده است و در واقع نوعی باور بوده که شاعران و نویسندگان در ابیات و متون خود از آنها یاد کرده اند.

بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در آثار عطار نیشابوری

قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم مهم ترین دوره تمدن اسلامی ایران است. در این دوره نظم و نثر فارسی شکوفا شد. در آغاز این دوره دولت سامانی روی کار آمد و به احیا و تجدید رسم ها و سنت های قدیم ایران پرداخت. در این دوره عصر رواج و رونق دانش های گوناگون و ظهور دانشمندان بزرگ است که از جمله آنها می توان به زکریای رازی، طبری، فارابی، ابوعلی سینا، ابوریحان بیرونی و … اشاره کرد.
این دوره به دلیل کثرت شاعران و فصاحت و جزالت کلام آنها از مهم ترین ادوار ادبی ایران است که از جمله آنها می توان به رودکی، فردوسی، عنصری و … اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار نظامی و خاقانی

رزق و روزی در اشعار فردوسی

در خصوص رزق و روزی در ادبیات فارسی روزی دهنده را خداوند بی همتا می دانند. همانطور که فردوسی حکیم در آغاز اشعار شاهنامه خود می فرماید:

به نام خداوند جان و خرد
کزین برتر اندیشه بر نگذرد
خداوند نام و خداوند جای
خداوند روزی ده رهنمای

شاهنامه فردوسی که آن را خردنامه نیز می خوانند، نمایانگر اندیشه های والای انسانی است. در ابیاتی که نام خداوند آمده است یکی از صفاتی که زیاد نسبت داده شده، روزی دهنده و روزی رسان است.

فردوسی در بخش (پادشاهی کیخسرو شصت سال بود) می گوید:

چنین گفت کای دادگر یک خدای
جهاندار و روزی ده و رهنمای

در کنار خالق بودن و خرد و راهنمایی، این روزی رسانی و رزاقی خداوند است که بسامد زیادی دارد.

بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار مولانا

رزق و روزی در اشعار اسدی طوسی

همچنین اسدی طوسی شاعر حماسه سرای قرن پنجم و سراینده منظومه حماسی گرشاسپ نامه و مولف فرهنگ لغت فرس روزی را مقسوم و نوشته شده می داند. در آغاز گرشاسپ نامه می گوید:

پدید آورد نیک و بد خوب و زشت
روان داد و تن کرد و روزی نوشت
چنان ساخت هرچیز به انداز خویش
کزآن ساختن کم نیامد نه بیش

همچنین در جای دیگر و در داستان شگفتی جزیره رونده می گوید:

چنین گفت گرشاسب با رهنمون
که روزی نبشته نگردد فزون
از آن بخش کایزد بکردست پیش
نه کم گردد از رنج روزی نه بیش

بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در آثار سعدی شیرازی

در ادامه بحثی که پیش تر گفته شد اسدی طوسی هم خداوند را روزی رسان می داند و در داستان شگفتی جزیره درخت واق واق می گوید:

به هرکار کاو ساخت داننده اوست
روان بخش و روزی رساننده اوست

در پایان این مقاله که به رزق و روزی در اشعار فردوسی و اسدی طوسی پرداختیم، ابیاتی زیبا از گرشاسپ نامه اسدی طوسی را با هم می خوانیم.

(رفتن گرشاسب به درگاه شاه روم و کمان کشیدن )

به گیتی بسی چیز زشت و نکوست
به هرکس دهد آنچه روزی اوست
بسا کس که برخورد و هرگز نکاشت
بسا کس که کارید و بر برنداشت
بسا زار و بیمار و نومید و سست
که مردش پزشک و ببود او درست
بزرگ آن نباشد که شاه و سترگ
بزرگ آنکه نزدیک یزدان بزرگ