غزل ۱۰۸ حافظ (خسروا گوی فلک در خم چوگان تو باد) به همراه شرح
شرح غزل ۱۰۸ حافظ / خسروا گوی فلک در خم چوگان تو باد
خسروا گوی فلک در خم چوگان تو باد
ساحت کون و مکان عرصه میدان تو باد
زلف خاتون ظفر شیفته پرچم توست
دیده فتح ابد عاشق جولان تو باد
ای که انشا عطارد صفت شوکت توست
عقل کل چاکر طغراکش دیوان تو باد
طیره جلوه طوبی قد چون سرو تو شد
غیرت خلد برین ساحت بستان تو باد
نه به تنها حیوانات و نباتات و جماد
هر چه در عالم امر است به فرمان تو باد
شرح غزل ۱۰۸ حافظ (غزل خسروا گوی فلک در خم چوگان تو باد)
خسروا گوی فلک در خم چوگان تو باد
ساحت کون و مکان عرصه میدان تو باد
ای پادشاه گوی گردان فلک پیوسته مطیع خم چوگان تو باشد و همه عالم میدان بازی تو باد. یعنی روزگار مطابق میل تو بگردد و همه مطیع تو باشند.
زلف خاتون ظفر شیفته پرچم توست
دیده فتح ابد عاشق جولان تو باد
گیسوی بانوی پیروزی، شیدا و دلباخته پرچم توست و چشم فتح نیز پیوسته عاشق تاخت و تاز تو باشد. یعنی همیشه پیروز باشی.
ای که انشا عطارد صفت شوکت توست
عقل کل چاکر طغراکش دیوان تو باد
ای کسی که عطارد در توصیف شکوه و عظمت تو سخن پردازی می کند، آرزومندم که عقل کل نیز بنده طغرانویس دستگاه و دولت تو باشد.
طغراکش: طغرانویس، دبیری که هنر درست نوشتن خطوط قوسی طغرا را نیکو می دانسته و مامور این وظیفه بوده است.
طیره جلوه طوبی قد چون سرو تو شد
غیرت خلد برین ساحت بستان تو باد
قامت بلند و رعنای تو سبب خشم و سبکی درخت طوبی شد و امیدوارم که فضا و زیبایی باغ تو نیز موجب رشک و حسد بهشت جاوید گردد.
طیره: خشم و غضب
نه به تنها حیوانات و نباتات و جماد
هر چه در عالم امر است به فرمان تو باد
نه فقط حیوانات و نباتات و جمادات بلکه هرچه در عالم غیب و ملکوت است زیر فرمان تو باد.
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه، شاخ نبات حافظ و حافظ معنوی نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
حافظ معنوی؛ غزلیات حافظ شیرازی به روایت دکتر دینانی است.
