غزل ۳۵۷ حافظ (در خرابات مغان نور خدا می بینم) به همراه شرح
شرح غزل ۳۵۷ حافظ / در خرابات مغان نور خدا می بینم
در خرابات مغان نور خدا می بینم
این عجب بین که چه نوری ز کجا می بینم
جلوه بر من مفروش ای ملک الحاج که تو
خانه می بینی و من خانه خدا می بینم
خواهم از زلف بتان نافه گشایی کردن
فکر دور است همانا که خطا می بینم
سوز دل اشک روان آه سحر ناله شب
این همه از نظر لطف شما می بینم
هر دم از روی تو نقشی زندم راه خیال
با که گویم که در این پرده چه ها می بینم
کس ندیده ست ز مشک ختن و نافه چین
آن چه من هر سحر از باد صبا می بینم
دوستان عیب نظربازی حافظ مکنید
که من او را ز محبان شما می بینم
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۳۵۷ حافظ (شرح غزل در خرابات مغان نور خدا می بینم)
در خرابات مغان نور خدا می بینم
این عجب بین که چه نوری ز کجا می بینم
در میکده مغان تجلی نور الهی را مشاهده می کنم و چه شگفت انگیز است که چه نوری را از کدامین جایگاه می بینم.
مغان: پیشوایان و موبدان زردشتی
نور خدا: تجلی و جلوه حق
در آیه ۳۵ سوره نور از نور بودن خدا یاد شده است.
جلوه بر من مفروش ای ملک الحاج که تو
خانه می بینی و من خانه خدا می بینم
ای امیر حاجیان بر من تظاهر و خودنمایی مفروش زیرا که تو فقط خانه را می بینی ولی من خدا و صاحب خانه را می بینم.
جلوه فروختن: خودنمایی و تظاهر کردن
ملک الحاج: امیر و سرپرست حاجیان
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
خواهم از زلف بتان نافه گشایی کردن
فکر دور است همانا که خطا می بینم
در آرزو و اشتیاق گشودن حلقه های خوشبوی زلف معشوقان زیبا هستم ولی فکر دور و محالی است و من همانا خطا می بینم. یعنی رسیدن به یار فکر محال و خیال باطلی بیش نیست.
بتان: جمع بت و بت استعاره از معشوق زیبا است.
نافه گشودن: در اینجا به معنی باز کردن حلقه های گیسوی معشوق و بازی کردن با آن
فکر دور: فکر بعید
سوز دل اشک روان آه سحر ناله شب
این همه از نظر لطف شما می بینم
بیت را از دو چشم انداز می توان نگاه کرد و این دو پهلو و طنزآمیز سخن گفتن از ویژگی های خاص حافظ است. یکی آنکه؛ سوز دل، اشک روان، آه سحر و ناله شب را درد و رنج بدانیم و یا آنکه تمام اینها را از مقامات عرفانی و حالات عاشق تصور کنیم که در این صورت حافظ همه این ها را حاصل لطف و توجه معشوق می داند.
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
هر دم از روی تو نقشی زندم راه خیال
با که گویم که در این پرده چه ها می بینم
هر لحظه چهره زیبای تو در خیال من نقش می بندد. به چه کسی می توانم بگویم که در این پرده پر نقش و نگار خیال چه ها می بینم؟
مصراع اول را به گونه دیگری نیز می توان معنی کرد: هر لحظه راه خیال، چهره زیبای تو را برای من نقش می زند.
کس ندیده ست ز مشک ختن و نافه چین
آن چه من هر سحر از باد صبا می بینم
بوی خوشی را که نسیم صبا هر سحرگاه از معشوق با خود می آورد و من می شنوم، آنقدر خوشبو و معطر است که حتی مشک ختن و نافه چین هم به پای آن نمی رسد.
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
دوستان عیب نظربازی حافظ مکنید
که من او را ز محبان شما می بینم
ای دوستان بر نظربازی حافظ عیب نگیرید زیرا که من او را از دوستداران شما می بینم.
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
🙏❤️