غزل ۲۶۹ حافظ (دلا رفیق سفر بخت نیک خواهت بس) به همراه شرح
شرح غزل ۲۶۹ حافظ / دلا رفیق سفر بخت نیک خواهت بس
دلا رفیق سفر بخت نیک خواهت بس
نسیم روضه شیراز پیک راهت بس
دگر ز منزل جانان سفر مکن درویش
که سیر معنوی و کنج خانقاهت بس
وگر کمین بگشاید غمی ز گوشه دل
حریم درگه پیر مغان پناهت بس
به صدر مصطبه بنشین و ساغر می نوش
که این قدر ز جهان کسب مال و جاهت بس
زیادتی مطلب کار بر خود آسان کن
صراحی می لعل و بتی چو ماهت بس
فلک به مردم نادان دهد زمام مراد
تو اهل فضلی و دانش همین گناهت بس
هوای مسکن مألوف و عهد یار قدیم
ز رهروان سفر کرده عذرخواهت بس
به منت دگران خو مکن که در دو جهان
رضای ایزد و انعام پادشاهت بس
به هیچ ورد دگر نیست حاجت ای حافظ
دعای نیم شب و درس صبحگاهت بس
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۲۶۹ حافظ (شرح غزل دلا رفیق سفر بخت نیک خواهت بس)
دلا رفیق سفر بخت نیک خواهت بس
نسیم روضه شیراز پیک راهت بس
ای دل اگر بخت نیک خواه رفیق راه تو و بوی خوش باغ شیراز قاصد و راهنمای راهت شود، کافی است.
روضه: باغ
دگر ز منزل جانان سفر مکن درویش
که سیر معنوی و کنج خانقاهت بس
ای درویش از کوی معشوق سفر نکن و به جای دیگر نرو که سیر و سلوک معنوی در کنج خانقاه برای تو کافی است.
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
وگر کمین بگشاید غمی ز گوشه دل
حریم درگه پیر مغان پناهت بس
و اگر اندوهی از گوشه دل بیرون بیاید و به سویت حمله کند حریم آستان پیر میکده به عنوان پناهگاه برای تو کافی است.
کمین گشادن: حمله کردن، بیرون آمدن از پناهگاه
به صدر مصطبه بنشین و ساغر می نوش
که این قدر ز جهان کسب مال و جاهت بس
بر بالای سکوی میکده بنشین و پیاله ای شراب بنوش که همین اندازه از جاه و مال دنیا برای تو کافی است.
مصطبه: سکوی میخانه
ساغر: پیاله شراب
زیادتی مطلب کار بر خود آسان کن
صراحی می لعل و بتی چو ماهت بس
زیاده طلب نباش و کار را بر خود آسان بگیر که جام شراب سرخ رنگ و معشوق ماه رو برای تو کافی است.
صراحی: ظرف بلورین با گردن باریک و دراز که از آن در پیاله های شراب می ریزند.
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
فلک به مردم نادان دهد زمام مراد
تو اهل فضلی و دانش همین گناهت بس
روزگار سررشته آرزو را به دست مردم نادان می دهد و آنان را کامیاب می کند ولی تو که اهل علم و حکمتی، همین گناه برای تو کافی است.
زمام مراد: مهار، سررشته آرزو
هوای مسکن مألوف و عهد یار قدیم
ز رهروان سفر کرده عذرخواهت بس
نسیم عشقی که از کوی دلبر آشنا می آید و پیمانی که با آن معشوق دیرینه وجود دارد برای عذرخواهی از یاران سفر کرده کافی است. یعنی اگر دوستان به سفر رفته از تو به سبب عدم همراهی در سفر گله کنند، دلبستگی به زادگاه و پیمان یار قدیمی برای عذرخواهی از آنها بس است.
مألوف: آشنا، الفت یافته
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
به منت دگران خو مکن که در دو جهان
رضای ایزد و انعام پادشاهت بس
به منت و بخشش دیگران عادت نکن که در دو جهان رضایت خداوند و احسان پادشاه برای تو کافی است.
به هیچ ورد دگر نیست حاجت ای حافظ
دعای نیم شب و درس صبحگاهت بس
ای حافظ به هیچ ذکر و دعای دیگری نیاز نداری و تنها دعای نیم شب و درس سحری برای تو کافی است.
ورد: دعا
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
