غزل ۲۳ حافظ (خیال روی تو در هر طریق همره ماست) به همراه شرح

شرح غزل ۲۳ حافظ / خیال روی تو در هر طریق همره ماست

خیال روی تو در هر طریق همره ماست
نسیم موی تو پیوند جان آگه ماست

به رغم مدعیانی که منع عشق کنند
جمال چهره تو حجت موجه ماست

ببین که سیب زنخدان تو چه می‌گوید
هزار یوسف مصری فتاده در چه ماست

اگر به زلف دراز تو دست ما نرسد
گناه بخت پریشان و دست کوته ماست

به حاجب در خلوت سرای خاص بگو
فلان ز گوشه نشینان خاک درگه ماست

به صورت از نظر ما اگر چه محجوب است
همیشه در نظر خاطر مرفه ماست

اگر به سالی حافظ دری زند بگشای
که سال‌هاست که مشتاق روی چون مه ماست

شرح غزل ۲۳ حافظ (غزل خیال روی تو در هر طریق همره ماست)

خیال روی تو در هر طریق همره ماست
نسیم موی تو پیوند جان آگه ماست

خیال چهره زیبای تو همه جا با ماست و بوی خوشی که از زلف تو به مشام ما می رسد جان آگاه و بیدار ما را مدد می دهد و از نسیم جان بخش تو حیات تازه ای می گیرد.

خیال: آرزو، تصور

طریق: مسیر، راه

به رغم مدعیانی که منع عشق کنند
جمال چهره تو حجت موجه ماست

برخلاف مدعیانی که ما را از عشق ورزیدن باز می دارند، رخسار زیبای تو برای عاشق شدن ما دلیل پسندیده و نیکویی است.

به رغم: برخلاف میل

مدعیان: لاف زنان

دکتر دینانی می گوید:

«حافظ کسانی را که منع عشق می کنند “مدعی” می خواند. ادعای آنها بیهوده و گزاف است و از روی نادانی. کسی که طعم محبت را چشیده باشد انکار عشق نمی کند.

شرح غزل ۲۳ حافظ (غزل خیال روی تو در هر طریق همره ماست)

ببین که سیب زنخدان تو چه می‌گوید
هزار یوسف مصری فتاده در چه ماست

خواجه از قول چاه زنخدان معشوق می گوید: آن چنان زیباییم که هزار یوسف مصری گرفتار جمال ماست؛ یعنی ما از یوسف هم زیباتریم.

ببین: به هوش باش و دقت کن

زنخدان: چانه

مصراع دوم تملیح به داستان حضرت یوسف دارد.

اگر به زلف دراز تو دست ما نرسد
گناه بخت پریشان و دست کوته ماست

اگر دست ما به زلف دراز تو نمی رسد و از وصال آن محرم هستیم گناه از بخت آشفته و سیاه ما است وگرنه گیسوی دراز تو در دسترس است.

زلف: گیسو که مظهر حسن و جمال است.

بخت پریشان: بخت و اقبال آشفته

به حاجب در خلوت سرای خاص بگو
فلان ز گوشه نشینان خاک درگه ماست

به غلامان خلوت سرای خاص بگو که حافظ را از درگاه نرانند زیرا او از مقیمان و گوشه نشینان درگاه است.

حاجب: دربان، پرده دار

فلان: اسم مبهم، کنایه از حافظ

به صورت از نظر ما اگر چه محجوب است
همیشه در نظر خاطر مرفه ماست

اگرچه از نظر غایب است و به دیدار ما نمی آید ولی پیوسته یاد و خاطرش در دل آرام ما جای دارد.

به صورت: به ظاهر

محجوب: پنهان و دور

خاطر مرفه: دل آسوده

اگر به سالی حافظ دری زند بگشای
که سال‌هاست که مشتاق روی چون مه ماست

اگر حافظ در طول سال یک بار در این خانه را بزند، در به روی او باز کن زیرا او سال هاست مشتاق دیدار چهره زیبای ماست.

فایل صوتی غزل ۲۳ حافظ / خیال روی تو در هر طریق همره ماست

دانلود فایل صوتی غزل خیال روی تو در هر طریق همره ماست

در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه، شاخ نبات حافظ و حافظ معنوی نیز استفاده شده است.

حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.

شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.

حافظ معنوی؛ غزلیات حافظ شیرازی به روایت دکتر دینانی است.

مجله اینترنتی تحلیلک