غزل ۲۹۱ حافظ (قسم به حشمت و جاه و جلال شاه شجاع) به همراه شرح
شرح غزل ۲۹۱ حافظ / قسم به حشمت و جاه و جلال شاه شجاع
قسم به حشمت و جاه و جلال شاه شجاع
که نیست با کسم از بهر مال و جاه نزاع
شراب خانگیم بس می مغانه بیار
حریف باده رسید ای رفیق توبه وداع
خدای را به می ام شست و شوی خرقه کنید
که من نمی شنوم بوی خیر از این اوضاع
ببین که رقص کنان می رود به ناله چنگ
کسی که رخصه نفرمودی استماع سماع
به عاشقان نظری کن به شکر این نعمت
که من غلام مطیعم تو پادشاه مطاع
به فیض جرعه جام تو تشنه ایم ولی
نمی کنیم دلیری نمی دهیم صداع
جبین و چهره حافظ خدا جدا مکناد
ز خاک بارگه کبریای شاه شجاع
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۲۹۱ حافظ (شرح غزل قسم به حشمت و جاه و جلال شاه شجاع)
قسم به حشمت و جاه و جلال شاه شجاع
که نیست با کسم از بهر مال و جاه نزاع
به شکوه و عظمت و جاه و مقام شاه شجاع سوگند می خورم که به خاطر مال و مقام دنیا با کسی جنگ و ستیز ندارم.
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
شراب خانگیم بس می مغانه بیار
حریف باده رسید ای رفیق توبه وداع
نوشیدن شراب خانگی برایم کافی است. می مغانه بیاور که هم پیاله ام آمد؛ پس ای یار و همدم توبه من خداحافظ.
خدای را به می ام شست و شوی خرقه کنید
که من نمی شنوم بوی خیر از این اوضاع
به خاطر خدا خرقه من را با شراب بشویید که من از این روزگار آشفته و پر از ریا و تزویر بوی خیر و خوبی نمی شنوم.
خدای را: به خاطر خدا
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
ببین که رقص کنان می رود به ناله چنگ
کسی که رخصه نفرمودی استماع سماع
ببین کسی که اجازه سماع را به دیگران نمی داد اکنون خود با نوای چنگ رقص کنان و دست افشان می رود.
رخصه: رخصت، اجازه
استماع: شنیدن و گوش دادن
به عاشقان نظری کن به شکر این نعمت
که من غلام مطیعم تو پادشاه مطاع
به شکرانه این نعمت که من بنده ای فرمانبردارم و تو پادشاهی فرمانروا به عاشقانت از روی مهر توجه و عنایتی کن.
مطاع: فرمانروا
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
به فیض جرعه جام تو تشنه ایم ولی
نمی کنیم دلیری نمی دهیم صداع
ما تشنه جرعه ای از جام لطف و احسان تو هستیم ولی جسارت و بی پروایی نمی کنیم و سبب دردسر تو نیز نمی شویم.
دلیری کردن: جرأت و جسارت ورزیدن
صداع: دردسر
جبین و چهره حافظ خدا جدا مکناد
ز خاک بارگه کبریای شاه شجاع
آن روز نیاید که خدا پیشانی و چهره حافظ را از خاک درگاه با عظمت شاه شجاع جدا کند.
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
