غزل ۳۰۹ حافظ (عشقبازی و جوانی و شراب لعل فام) به همراه شرح
شرح غزل ۳۰۹ حافظ / عشقبازی و جوانی و شراب لعل فام
عشقبازی و جوانی و شراب لعل فام
مجلس انس و حریف همدم و شرب مدام
ساقی شکردهان و مطرب شیرین سخن
همنشینی نیک کردار و ندیمی نیک نام
شاهدی از لطف و پاکی رشک آب زندگی
دلبری در حسن و خوبی غیرت ماه تمام
بزمگاهی دل نشان چون قصر فردوس برین
گلشنی پیرامنش چون روضه دارالسلام
صف نشینان نیکخواه و پیشکاران باادب
دوستداران صاحب اسرار و حریفان دوستکام
باده گلرنگ تلخ تیز خوش خوار سبک
نقلش از لعل نگار و نقلش از یاقوت خام
غمزه ساقی به یغمای خرد آهخته تیغ
زلف جانان از برای صید دل گسترده دام
نکته دانی بذله گو چون حافظ شیرین سخن
بخشش آموزی جهان افروز چون حاجی قوام
هر که این عشرت نخواهد خوشدلی بر وی تباه
وان که این مجلس نجوید زندگی بر وی حرام
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۳۰۹ حافظ (شرح غزل عشقبازی و جوانی و شراب لعل فام)
عشقبازی و جوانی و شراب لعل فام
مجلس انس و حریف همدم و شرب مدام
عشق بازی و جوانی و شراب سرخ رنگ و محفل عیش و شادی صفا و یاری مونس و همدم و نوشیدن پیوسته شراب.
لعل فام: سرخ رنگ
شرب: نوشیدن
مدام: ایهام دارد: ۱.پیوسته ۲.شراب
ساقی شکردهان و مطرب شیرین سخن
همنشینی نیک کردار و ندیمی نیک نام
ساقی شیرین لب و مطرب بذله گو و شیرین گفتار و همدم خوش رفتار و هم پیاله ای خوش نام.
ندیم: همدم
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
شاهدی از لطف و پاکی رشک آب زندگی
دلبری در حسن و خوبی غیرت ماه تمام
معشوق زیبایی که از لطافت و پاکی، آب حیات بر او رشک می برد و دلبری که در زیبایی و جمال ماه شب چهارده بر او حسد می ورزد.
بزمگاهی دل نشان چون قصر فردوس برین
گلشنی پیرامنش چون روضه دارالسلام
مجلس عیش و شادی دلنشین و خوش آیند چون کاخ بهشت اعلی و گلزاری که اطراف آن مانند باغ بهشت است.
دل نشان: آرام کننده دل، مطبوع و خوشایند
فردوس برین: بهشت اعلی
روضه: باغ
دارالسلام: کنایه از بهشت
صف نشینان نیکخواه و پیشکاران باادب
دوستداران صاحب اسرار و حریفان دوستکام
و کسانی که در مجلس عیش حضور دارند همه نیک خواه و خادمان همه با ادب و یاران همه رازدار و هم پیاله ها همه مهربان و موافق.
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
باده گلرنگ تلخ تیز خوش خوار سبک
نقلش از لعل نگار و نقلش از یاقوت خام
شراب سرخ رنگ تلخ تند و سوزان خوش خوراک گوارا و سبک که نقل و مزه آن لب لعل گون معشوق زیباست و سخن آن هم از شراب سرخ خام.
تیز: تند و قوی
نقل: مزه
غمزه ساقی به یغمای خرد آهخته تیغ
زلف جانان از برای صید دل گسترده دام
ناز و عشوه ساقی زیبا به قصد غارت عقل و خرد شمشیر کشیده و گیسوی تابدار معشوق برای شکار دل عاشقان دام گسترده است.
آهختن: کشیدن
یغما: غارت
نکته دانی بذله گو چون حافظ شیرین سخن
بخشش آموزی جهان افروز چون حاجی قوام
نکته دانی شوخ طبع و بذله گویی چون حافظ شیرین گفتار و بخشش آموزی عالم تاب و روشنی بخش مانند حاجی قوام.
بذله: سخن خوش
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
هر که این عشرت نخواهد خوشدلی بر وی تباه
وان که این مجلس نجوید زندگی بر وی حرام
هر کس که خواهان چنین عیش و عشرتی نباشد، شادی و سرور دل بر او تباه و آن کسی که در طلب چنین مجلس و بزمی نباشد، زندگی بر او حرام باد.
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
