غزل ۳۳۲ حافظ (مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم) به همراه شرح
شرح غزل ۳۳۲ حافظ / مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم
مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم
که پیش چشم بیمارت بمیرم
نصاب حسن در حد کمال است
زکاتم ده که مسکین و فقیرم
چو طفلان تا کی ای زاهد فریبی
به سیب بوستان و شهد و شیرم
چنان پر شد فضای سینه از دوست
که فکر خویش گم شد از ضمیرم
قدح پر کن که من در دولت عشق
جوان بخت جهانم گر چه پیرم
قراری بسته ام با می فروشان
که روز غم بجز ساغر نگیرم
مبادا جز حساب مطرب و می
اگر نقشی کشد کلک دبیرم
در این غوغا که کس کس را نپرسد
من از پیر مغان منت پذیرم
خوشا آن دم کز استغنای مستی
فراغت باشد از شاه و وزیرم
من آن مرغم که هر شام و سحرگاه
ز بام عرش می آید صفیرم
چو حافظ گنج او در سینه دارم
اگر چه مدعی بیند حقیرم
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۳۳۲ حافظ (شرح غزل مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم)
مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم
که پیش چشم بیمارت بمیرم
ای معشوق با مژگانت بر دل عاشق من تیر عشوه و غمزه را نزن که من در برابر چشم زیبا و خمارت می میرم.
نصاب حسن در حد کمال است
زکاتم ده که مسکین و فقیرم
زیبایی و جمالت به نهایت کمال رسیده است، زکات آن را بده که من مسکین و فقیرم.
نصاب: در شرع مقدار مالی که بر آن زکات واجب می شود.
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
چو طفلان تا کی ای زاهد فریبی
به سیب بوستان و شهد و شیرم
ای زاهد تا کی می خواهی مرا مانند کودکان با سیب و شهد و شیر بهشتی فریب دهی؟
شهد و شیر: عسل و شیر، اشاره است به جوی شیر و عسل بهشت در آیه ۱۵ سوره محمد (ص)
چنان پر شد فضای سینه از دوست
که فکر خویش گم شد از ضمیرم
چنان صفحه سینه من از یاد دوست پر شده است که دیگر در دلم خود را هم گم کرده و از یاد برده ام.
قدح پر کن که من در دولت عشق
جوان بخت جهانم گر چه پیرم
جام شراب را پر کن تا بنوشم و مست گردم که اگرچه پیر و فرتوت هستم ولی به برکت و سعادت عشق، جوان بخت و خوشبخت روزگارم.
قدح: جام و پیاله شراب
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
قراری بسته ام با می فروشان
که روز غم بجز ساغر نگیرم
با می فروشان عهد و پیمانی بسته ام که به هنگام غم و درد به جز جام شراب در دست نگیرم.
مبادا جز حساب مطرب و می
اگر نقشی کشد کلک دبیرم
مبادا که قلم دبیر من نقشی به جز حساب من و مطرب برایم بنگارد و بنویسد.
در این غوغا که کس کس را نپرسد
من از پیر مغان منت پذیرم
در این روزگار پر از آشوب و فتنه که کسی از حال دیگری باخبر نیست، من سپاسگزار پیرمغانم که من را از یاد نبرده است.
غوغا: آشوب
منت پذیرفتن: سپاسگزاری کردن
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
خوشا آن دم کز استغنای مستی
فراغت باشد از شاه و وزیرم
خوشا آن مستی که از شدت بی نیازی و استغنا مرا از شاه و وزیر راحت و آسوده می کند.
استغنا: بی نیازی
فراغت: راحت و آسوده
من آن مرغم که هر شام و سحرگاه
ز بام عرش می آید صفیرم
من آن مرغ بلند آشیانی هستم که هر صبح و شام بانگ و آوازم از بام عرش به گوش می رسد.
صفیر: بانگ و آواز
چو حافظ گنج او در سینه دارم
اگر چه مدعی بیند حقیرم
اگرچه مدعی بدخواه مرا حقیر و ناچیز می پندارد ولی من مانند حافظ گنج عشق یار را در سینه دارم.
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
