غزل ۳۶۴ حافظ (ما بی غمان مست دل از دست داده ایم) به همراه شرح
شرح غزل ۳۶۴ حافظ / ما بی غمان مست دل از دست داده ایم
ما بی غمان مست دل از دست داده ایم
همراز عشق و همنفس جام باده ایم
بر ما بسی کمان ملامت کشیده اند
تا کار خود ز ابروی جانان گشاده ایم
ای گل تو دوش داغ صبوحی کشیده ای
ما آن شقایقیم که با داغ زاده ایم
پیر مغان ز توبه ما گر ملول شد
گو باده صاف کن که به عذر ایستاده ایم
کار از تو می رود مددی ای دلیل راه
کانصاف می دهیم و ز راه اوفتاده ایم
چون لاله می مبین و قدح در میان کار
این داغ بین که بر دل خونین نهاده ایم
گفتی که حافظ این همه رنگ و خیال چیست
نقش غلط مبین که همان لوح ساده ایم
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۳۶۴ حافظ (شرح غزل ما بی غمان مست دل از دست داده ایم)
ما بی غمان مست دل از دست داده ایم
همراز عشق و همنفس جام باده ایم
ما آن عاشقان مست بی غمی هستیم که یار عشق و همدم جام باده هستیم.
بر ما بسی کمان ملامت کشیده اند
تا کار خود ز ابروی جانان گشاده ایم
بیت را به دو گونه می توان معنی کرد:
۱. از زمانی که معشوق با اشاره ابروی خود گره از کار ما باز کرد و ما را عاشق خود ساخت، چه ملامتگران بسیاری زبان به عتاب و سرزنش ما گشودند.
۲. چه ملامتگران بسیاری ما را مورد عتاب و سرزنش قرار دادند تا اینکه معشوق با اشاره ابروی خود گشایشی در کار ما حاصل کرد.
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
ای گل تو دوش داغ صبوحی کشیده ای
ما آن شقایقیم که با داغ زاده ایم
ای گل، تو مدت کمی است که سرخ و سرمست و شکفته شدی ولی ما مانند لاله داغداری هستیم که مست و گلگون به دنیا آمده ایم.
صبوحی: شراب صبحگاهی
داغ صبوحی: سرخی و برافروختگی است که بر اثر نوشیدن شراب صبحگاهی در صورت پیدا می شود.
پیر مغان ز توبه ما گر ملول شد
گو باده صاف کن که به عذر ایستاده ایم
اگر پیر مغان از اینکه ما از نوشیدن شراب توبه کرده ایم، آزرده خاطر شد؛ به او بگو که شراب را صاف و مهیا کن که آماده عذرخواهی هستیم.
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
کار از تو می رود مددی ای دلیل راه
کانصاف می دهیم و ز راه اوفتاده ایم
ای راهنما و مرشد راه یاری ام کن که کار ما فقط با هدایت تو پیش می رود و به نتیجه می رسد؛ اقرار می کنیم که بدون تو گمراه و درمانده ایم.
کار رفتن: عملی شدن کار
دلیل راه: راهنما و مرشد راه طریقت
چون لاله می مبین و قدح در میان کار
این داغ بین که بر دل خونین نهاده ایم
این گونه به ما نگاه نکن که مانند لاله ساغری از شراب بر دست داریم بلکه این داغ عشق را ببین که بر دل خونین ما قرار دارد.
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
گفتی که حافظ این همه رنگ و خیال چیست
نقش غلط مبین که همان لوح ساده ایم
گفتی که ای حافظ، این همه ریا و فریب و تصورات باطل که در تو می بینم چیست؟ پاسخ داد که اشتباه نکن که ما همان لوح ساده و بی نقشی هستیم که بودیم.
رنگ: ریا و تزویر
نقش: تصویر
غلط دیدن: اشتباه کردن
لوح: صفحه
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
