غزل ۴۵۵ حافظ (عمر بگذشت به بی حاصلی و بوالهوسی) به همراه شرح
شرح غزل ۴۵۵ حافظ / عمر بگذشت به بی حاصلی و بوالهوسی
عمر بگذشت به بی حاصلی و بوالهوسی
ای پسر جام می ام ده که به پیری برسی
چه شکرهاست در این شهر که قانع شده اند
شاهبازان طریقت به مقام مگسی
دوش در خیل غلامان درش می رفتم
گفت ای عاشق بیچاره تو باری چه کسی
با دل خون شده چون نافه خوشش باید بود
هر که مشهور جهان گشت به مشکین نفسی
لمع البرق من الطور و آنست به
فلعلی لک آت بشهاب قبس
کاروان رفت و تو در خواب و بیابان در پیش
وه که بس بی خبر از غلغل چندین جرسی
بال بگشا و صفیر از شجر طوبی زن
حیف باشد چو تو مرغی که اسیر قفسی
تا چو مجمر نفسی دامن جانان گیرم
جان نهادیم بر آتش ز پی خوش نفسی
چند پوید به هوای تو ز هر سو حافظ
یسر الله طریقا بک یا ملتمسی
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۴۵۵ حافظ (شرح غزل عمر بگذشت به بی حاصلی و بوالهوسی)
عمر بگذشت به بی حاصلی و بوالهوسی
ای پسر جام می ام ده که به پیری برسی
زندگی به بیهودگی و هوس بازی سپری شد. ای پسر الهی که پیر شوی، جام شرابی به من بده تا بنوشم و مست گردم.
بوالهوسی: هوس بازی
چه شکرهاست در این شهر که قانع شده اند
شاهبازان طریقت به مقام مگسی
در این شهر چه جاذبه ها و دلبستگی های شیرینی هست که سبب شده است شاهبازان طریقت تا حد مگس پایین بیایند و به آن قانع شوند؟
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
دوش در خیل غلامان درش می رفتم
گفت ای عاشق بیچاره تو باری چه کسی
دیشب در جمع غلامان درگاه او می رفتم. گفت ای عاشق بیچاره تو دیگر چه کسی هستی؟
خیل: گروه، سپاه
باری: به هر حال
با دل خون شده چون نافه خوشش باید بود
هر که مشهور جهان گشت به مشکین نفسی
هر کس که به شیرین سخنی و خوش نفسی در جهان مشهور شد، باید با دل غمگین و خونین خود بسازد و خوش باشد.
لمع البرق من الطور و آنست به
فلعلی لک آت بشهاب قبس
برقی از کوه طور درخشید و من آن را دیدم. ای کاش برای تو از آن شعله افروخته پاره آتشی بیاورم.
لمع: درخشید
آنست: دیدم
لعلی: شاید من، کاش من
آت: آورنده
قبس: شعله و پاره آتش
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
کاروان رفت و تو در خواب و بیابان در پیش
وه که بس بی خبر از غلغل چندین جرسی
کاروان عمر گذشت و تو در خواب غفلت به سر می بری، در حالی که بیابان فنا و مرگ مقابل توست و شگفتا از تو که با صدای چندین جرس همچنان بی خبر و ناآگاهی.
غلغل: صدا و فریاد
بال بگشا و صفیر از شجر طوبی زن
حیف باشد چو تو مرغی که اسیر قفسی
حیف است که مرغ آسمانی چون تو در این قفس دنیا اسیر باشد پس بال و پر خود را بگشا و پرواز کن و از بلندای درخت طوبی نغمه عشق بخوان.
صفیر: آواز خواندن
شجر: درخت
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
تا چو مجمر نفسی دامن جانان گیرم
جان نهادیم بر آتش ز پی خوش نفسی
برای اینکه مانند آتشدان لحظه ای دامن معشوق را بگیرم، جان خود را همچون عود به روی آتش قرار دادیم تا بوی خوش و معطر از آن برخیزد.
چند پوید به هوای تو ز هر سو حافظ
یسر الله طریقا بک یا ملتمسی
حافظ تا کی باید در آرزو و اشتیاق تو به هر طرف برود و در جستجوی تو باشد؟ ای مطلوب و دلخواه من، خداوند راه رسیدن به تو را آسان کند.
ملتمس: مطلوب و آرزو
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
