غزل ۴۷۲ حافظ (احمد الله علی معدله السلطان) به همراه شرح
شرح غزل ۴۷۲ حافظ / احمد الله علی معدله السلطان
احمد الله علی معدله السلطان
احمد شیخ اویس حسن ایلخانی
خان بن خان و شهنشاه شهنشاه نژاد
آن که می زیبد اگر جان جهانش خوانی
دیده نادیده به اقبال تو ایمان آورد
مرحبا ای به چنین لطف خدا ارزانی
ماه اگر بی تو برآید به دو نیمش بزنند
دولت احمدی و معجزه سبحانی
جلوه بخت تو دل می برد از شاه و گدا
چشم بد دور که هم جانی و هم جانانی
برشکن کاکل ترکانه که در طالع توست
بخشش و کوشش خاقانی و چنگزخانی
گر چه دوریم به یاد تو قدح می گیریم
بعد منزل نبود در سفر روحانی
از گل پارسیم غنچه عیشی نشکفت
حبذا دجله بغداد و می ریحانی
سر عاشق که نه خاک در معشوق بود
کی خلاصش بود از محنت سرگردانی
ای نسیم سحری خاک در یار بیار
که کند حافظ از او دیده دل نورانی
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۴۷۲ حافظ (شرح غزل احمد الله علی معدله السلطان)
احمد الله علی معدله السلطان
احمد شیخ اویس حسن ایلخانی
به خاطر عدل و دادگری احمد شیخ اویس حسن ایلخانی سپاس می گویم.
خان بن خان و شهنشاه شهنشاه نژاد
آن که می زیبد اگر جان جهانش خوانی
خان پسر خان و پادشاهی که از نژاد شاهان بزرگ است، کسی است که اگر او را جان عالم بخوانی، سزاوار و لایق است.
می زیبد: سزاوار است.
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
دیده نادیده به اقبال تو ایمان آورد
مرحبا ای به چنین لطف خدا ارزانی
بی آنکه چشم تو را ببیند، به بخت و سعادت تو ایمان آورد. آفرین بر تو که این چنین سزاوار لطف و عنایت الهی هستی.
ماه اگر بی تو برآید به دو نیمش بزنند
دولت احمدی و معجزه سبحانی
اگر ماه بدون تو طلوع کند، اقبال احمدی و معجزه الهی آن را به دو نیم خواهد کرد.
برآمدن: طلوع کردن
بیت تلمیحی به معجزه شق القمر حضرت محمد (ص) دارد.
جلوه بخت تو دل می برد از شاه و گدا
چشم بد دور که هم جانی و هم جانانی
جلوه و جلال بخت تو از شاه و گدا دل می برد و عاشق خود می سازد. چشم بد از تو دور باد که هم جان و روحی و هم معشوق عزیز و گرامی.
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
برشکن کاکل ترکانه که در طالع توست
بخشش و کوشش خاقانی و چنگزخانی
کاکل زیبای خود را به شیوه ترکان پیچ و تاب بده و فخر و مباهات کن زیرا که در بخت و اقبال تو لطف و بخشش خاقان چین و سعی و تلاش چنگیزخان دیده می شود.
کاکل: موی وسط سر و جلوی پیشانی
گر چه دوریم به یاد تو قدح می گیریم
بعد منزل نبود در سفر روحانی
هرچند از تو دور و جدا هستیم ولی به یاد تو جام شراب می گیریم و می نوشیم زیرا که در سیر و سفر معنوی دوری راه و منزل در نظر نیست.
از گل پارسیم غنچه عیشی نشکفت
حبذا دجله بغداد و می ریحانی
از گل پارسی من غنچه عیش و شادی نرویید. آفرین بر دجله بغداد و شراب خوشبوی ریحانی.
حبذا: خوشا، چه خوب است.
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
سر عاشق که نه خاک در معشوق بود
کی خلاصش بود از محنت سرگردانی
سر عاشق تا زمانی که خاک درگاه معشوق نشود، چه وقت می تواند از غم آشفتگی و پریشانی رهایی یابد؟
ای نسیم سحری خاک در یار بیار
که کند حافظ از او دیده دل نورانی
ای باد صبا از خاک کوی یار غباری بیاور تا حافظ از آن، چشم دل خود را روشن و نورانی کند.
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
