غزل ۳۰۵ حافظ (به وقت گل شدم از توبه شراب خجل) به همراه شرح
شرح غزل ۳۰۵ حافظ / به وقت گل شدم از توبه شراب خجل
به وقت گل شدم از توبه شراب خجل
که کس مباد ز کردار ناصواب خجل
صلاح ما همه دام ره است و من زین بحث
نیم ز شاهد و ساقی به هیچ باب خجل
بود که یار نرنجد ز ما به خلق کریم
که از سؤال ملولیم و از جواب خجل
ز خون که رفت شب دوش از سراچه چشم
شدیم در نظر رهروان خواب خجل
رواست نرگس مست ار فکند سر در پیش
که شد ز شیوه آن چشم پر عتاب خجل
تویی که خوب تری ز آفتاب و شکر خدا
که نیستم ز تو در روی آفتاب خجل
حجاب ظلمت از آن بست آب خضر که گشت
ز شعر حافظ و آن طبع همچو آب خجل
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۳۰۵ حافظ (شرح غزل به وقت گل شدم از توبه شراب خجل)
به وقت گل شدم از توبه شراب خجل
که کس مباد ز کردار ناصواب خجل
در فصل شکوفایی گل به سبب توبه از نوشیدن شراب شرمسارم که امیدوارم هرگز کسی از عمل نادرست خود شرمنده نشود.
صلاح ما همه دام ره است و من زین بحث
نیم ز شاهد و ساقی به هیچ باب خجل
تقوا و پرهیزکاری ما همگی دام و فریب است و من از روی معشوق زیبا و ساقی به هیچ وجه شرمنده نیستم. یعنی در واقع از شراب توبه نکردم.
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
بود که یار نرنجد ز ما به خلق کریم
که از سؤال ملولیم و از جواب خجل
امید است که معشوق با آن اخلاق بخشنده و کریمانه ای که دارد، از ما رنجیده خاطر نگردد زیرا که ما از سوال و بازخواست دلتنگ می شویم و از جواب دادن شرمنده.
ملول: دلتنگ
ز خون که رفت شب دوش از سراچه چشم
شدیم در نظر رهروان خواب خجل
از بس که دیشب از چشم ما اشک خونین جاری شد و نتوانستیم بخوابیم، در چشم همراهان به خواب رفته شرمنده شدیم.
سراچه: خانه کوچک
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
رواست نرگس مست ار فکند سر در پیش
که شد ز شیوه آن چشم پر عتاب خجل
اگر گل نرگس مست سر به زیر و شرمنده است، شایسته است زیرا که از ناز و غمزه آن چشم پر عتاب شرمسار شد.
عتاب: خشم و ملامت
تویی که خوب تری ز آفتاب و شکر خدا
که نیستم ز تو در روی آفتاب خجل
ای معشوق تو آن کسی هستی که از آفتاب زیباتر و پر نورتری و سپاس خدا را که از این سخن در برابر آفتاب شرمنده نیستم.
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
حجاب ظلمت از آن بست آب خضر که گشت
ز شعر حافظ و آن طبع همچو آب خجل
آب حیات از آن جهت در حجاب ظلمت فرو رفت که از شعر دلکش و طبع روان حافظ که چون آب جاری است، شرمنده شد.
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
