همراهان مجله اینترنتی تحلیلک، در این بخش قصد داریم با معرفی اماکن گردشگری ایران در خدمت شما باشیم. امیدواریم که شما عزیزان بتوانید به این اماکن زیبا سر بزنید و خوشحال می شویم که تجربه های خودتان را با ما به اشتراک بگذارید. این مطلب به معرفی میدان نقش جهان در استان اصفهان اختصاص دارد.
معرفی و تاریخچه میدان نقش جهان اصفهان
میدان نقش جهان اصفهان میدانی مستطیل شکل به درازای ۵۰۷ متر و پهنای ۱۵۸ متر است که در مرکز شهر اصفهان قرار دارد. میدان نقش جهان در سال ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ جزو نخستین آثار ایرانی بود که به عنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید.
میدان نقش جهان در زمان حکومت شاه عباس اول و به فرمان وی در محل باغی به نام نقش جهان که گفته می شود مربوط به دوره حکومت سلاجقه در اصفهان بوده، بنا می گردد.
در چهار طرف میدان، چهار عنصر معماری نفیس و ارزشمند شامل مسجد تاریخی امام در جنوب میدان، مسجد شیخ لطف الله در شرق، کاخ عالی قاپو در غرب و سر در قیصریه در شمال به دستور شاه پی ریزی و ساخته شده که هر یک در نوع خود شاهکاری بی بدیل هستند.
استاد محمدرضا و استاد علی اکبر اصفهانی، نام دو تن از معمارانی است که میدان را طرح ریزی نموده و آن را به شکل فعلی بنا نهاده اند. نام این دو معمار بر سردر بناهای پیرامونی میدان به چشم می خورد.
در دوره قاجار، این میدان نیز مانند سایر بناهای تاریخی اصفهان مورد بی توجهی قرار گرفت. بخش هایی از میدان در طول دوران آشفتگی ایران از حمله اشرف افغان تا استقرار حکومت قاجاریه، تخریب گردید. بخش هایی نیز از جمله عمارت نقاره خانه در دوره قاجار از میان رفت. از زمان حکومت رضاشاه تا امروز، کار مرمت و بازسازی این ابنیه به طور مداوم ادامه دارد.
بیشتر بخوانید: معرفی مسجد نصیرالملک شیراز /جلوه ای شگفت انگیز از هنر معماری
این میدان در طول حیات خود کاربری های متنوعی را بر عهده داشته است که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عملکرد سیاسی به لحاظ استقرار کاخ سلطنتی (مراسم تشریفاتی، رژه های نظامی، مراسم تعزیر محکومین و…)
- عملکرد مذهبی به لحاظ استقرار دو مسجد (اجرای مراسم و آیین های مذهبی، بر پایی نماز جماعت در مواقعی که جمعیت نمازگزار بیش از گنجایش مسجد امام بود)
- عملکرد تجاری به لحاظ وجود دکان ها و قرارگیری در بطن بازار (استقرار چادرهای دست فروشان، ازدحام مردم برای خرید و …)
- عملکرد تفریحی (آتش بازی، چوگان بازی، قاپون اندازی، شاطر دوانی، جشن ها و اعیاد ملی، بازیگری، خیمه شب بازی، نقالی و بند بازی)
مسجد شاه که به نام های مسجد جامع، مسجد سلطانی و مسجد امام نیز شهرت دارد، یکی از مساجد میدان نقش جهان در اصفهان است که در طی دوران صفوی ساخته شد و از بناهای مهم معماری اسلامی ایران به شمار می‌رود.
ساخت مسجد جامع عباسی که در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار دارد در سال ۱۰۲۰ ه. ق به فرمان شاه عباس اول و در بیست و چهارمین سال سلطنت وی شروع گشته و به منظور تزیین میدان، در سال ۱۰۲۵ هجری قمری و در حالی که هنوز مشغول پی‌ریزی قسمت های دیگر مسجد بوده‌اند، سر در نفیس کاشیکاری معرق آن را به اتمام رسانیده‌اند.
این مسجد شاهکاری جاویدان از معماری و کاشی کاری و حجاری ایران در قرن یازدهم هجری است و آخرین تاریخ های ثبت شده در مسجد، سال ۱۰۷۷ هجری قمری یعنی آخرین سال سلطنت شاه عباس دوم و ۱۰۷۸ هجری یعنی اولین سال سلطنت شاه سلیمان و نیز سال ۱۰۹۵ هجری قمری است و معلوم می‌دارد که اتمام تزیینات و الحاقات مسجد، در دوره‌ی جانشینان شاه عباس اول صورت گرفته است.
کاخ عالی قاپو که نمونه منحصر به فردی از معماری کاخ های عهد صفوی است، در اوایل قرن یازدهم هجری (بین سال های ۹۷۱ تا ۹۷۷ خورشیدی) پس از انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان به فرمان شاه عباس اول در اصفهان ساخته شد و شاه صفوی سفرا و شخصیت های عالیقدر را در عالی قاپو به حضور می پذیرفته است.
این کاخ دارای ۶ طبقه است که هر طبقه تزیینات مخصوص دارد. کاخ عالی قاپو طی ۵ مرحله معماری و در زمان جانشینان شاه عباس اول به خصوص شاه عباس دوم و شاه سلیمان بین ۷۰ تا ۱۰۰ سال ادامه و تکمیل یافت.
در مقابل مسجد جامع عباسی در شمال میدان نقش جهان، سردرى قوسی شکل با کاشی کارى مجلل و باشکوه و نقاشی‌های رنگ باخته صفوی هویدا است، که ورودی بازار قیصریه محسوب مـی شود.
سـردر بازار قیصریه ورودی باشکوه و اصیل میدان نقش جهان است که بهترین دید و منظر را به این میدان داراست و در زمان صفویان میدان کهن شهر را پس از گذر از بازار به میدان جدید شهر اتصال می‌داده است.
مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان امام و مقابل عمارت عالی قاپو قرار دارد و در سال ۱۰۱۱ تا ۱۰۲۸ هجری قمری به فرمان شاه عباس اول در میدان مذکور ساخته شده است.
مسجد شیخ لطف الله یکی از زیباترین مساجد دوره صفویه به شمار می رود که در ابتدا به منظور اجرای مراسم مذهبی خانواده سلطنتی و وابستگان خاص شاه بنا شده بود، اما بعدا به احترام بزرگ ترین شخصیت مذهبی آن عصر، شیخ لطف الله، به نام وی نامگذاری و برای نمازگزاری او اختصاص داده شد.
مسجد شیخ لطف الله از بناهای تاریخی و مذهبی بسیار مشهوری است که تزیینات کاشی کاری داخلی آن، از ازاره ها به بالا، همه از کاشی های معرق پوشیده شده است و داخل و خارج گنبد بی مانند آن نیز از زیباترین گنبدهای اصفهان به شمار می رود که از کاشی های معرق نفیس پوشیده شده است. باستان شناسان خارجی در مورد عظمت معماری این مسجد گفته اند: “به سختی می توان این بنا را محصول دست بشر دانست”
درشکه سواری در میدان نقش جهان از مشاغل سنتی اصفهان است که برای جابجایی گردشگران وتوریست های خارجی و نیز معرفی فرهنگ و آثار تاریخی اصفهان استفاده می شود.
عکس میدان نقش جهان اصفهان
مجله اینترنتی تحلیلک
