همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک؛ میخواهیم در این مطلب با زندگینامه امامزاده صالح بیشتر آشنا بشویم.

زندگینامه امامزاده صالح (علیه السلام)

از نسل موسی بن جعفر علیه السلام

بارگاه امامزاده صالح میان ۳۳۰ زیازتگاه تهران، جزو چند امامزاده ای است که همواره بیشترین زائر را به درگاه خود می خواند. این بارگاه مقدس مدفن ذریه پاک رسول الله حضرت صالح بن موسی الکاظم علیه السلام است که بنا بر قول مشهور و با استناد به کتب “ریاض الانساب”، “کنز الانساب”، “ناسخ التواریخ”، “حیاه الامام موسی بن جعفر” و بسیاری دیگر از کتب تاریخی، فرزند بلافصل امام هفتم شیعیان حضرت امام موسی الکاظم علیه السلام و برادر امام علی ابن موسی الرضا علیه السلام به شمار می رود.

در زیارت‌نامه وی نیز بدین موضوع اشاره شده‌است. همچنین کتیبه قدیمی ای که در گذشته بر سردر ورودی رواق نصب بوده‌است، این نکته را مورد تأکید قرار می‌دهد.

بقعه و بارگاه امامزاده صالح (علیه السلام)

صحن و حیاط این بقعه گورستان عمومی بود و در بیست سال اخیر اثر گورها را از بین برده‌اند و فقط تعداد محدودی از سنگ قبرها را باقی گذاشته‌اند؛ از جمله سنگ قبر محمدولی خان تنکابنی (سپهسالار اعظم).

بنای بقعه اصلی امام زاده صالح شامل ساختمان چهارگوش بزرگ و مستحکمی با دیوارهای قطور است و فضای درونی آن تقریبا ۵٫۶ متر مربع مساحت دارد. وضع طاق‌نماها و معماری ساختمان و پوشش آن از معماری بناهای سدهٔ هفتم و هشتم است. گنبد کاشی کاری شده بقعه در سال ۱۳۳۸ در آخرین سال عمر حسن فداکار با هزینه شخصی تعمیر و کاشی کاری مجدد شد.

محوطه امامزاده صالح پیش از تغییر فضای خیابانی تجریش، محوطه‌ای کاملا محصور شده همچون دیگر زیارتگاه‌های ایران بوده‌ است ولی امروزه از حصار دیوارها خارج شده‌ است. بقعه و بارگاه و صحن گسترده امامزاده صالح به مساحت سه هزار متر مربع یکی از بزرگترین و باشکوه ترین امامزاده های ایران است.

بنای اصلی و اولیه بقعه به صورت چهارگوش و مربع شکل بزرگ و باشکوهی است که فضای درونی آن ۴۲۲ هزار و ۵۰ متر مربع وسعت داشته و دارای دیوارهای قطوری است که با توجه به وضع طاق نماها از نظر سبک و شیوه معماری به بناهای دوران ایلخانی همانند و به احتمال زیاد در سده هفتم و هشتم هجری و قدیم تر ساخته شده است.

بنا بر شواهد در امامزاده صالح کتیبه ای به سال ۷۰۰ قمری وجود داشته که ظاهرا در تعمیرات و تغییر مدخل بنا از میان رفته است که بنا بر آن همزمان با پادشاهی غازان خان نخستین ایلخان مسلمان مغول و مروج اسلام در میان مغولان بوده است.

فضای داخلی امامزاده شامل ۴ رواق است؛ دو رواق مخصوص مردان و دو رواق دیگر زنانه است که با کشیدن حفاظ از هم جدا شده اند. داخل امامزاده آینه کاریست که حدود ۱۲ سال پیش انجام شده است. درهایی که رواق ها را به حرم وصل می کند، منبت کاری شده است و به طور کلی هر چه در صحن و بیرون آن می بینیم، کاملاً جدید است.

در داخل حریم وسیع امامزاده صالح صندوقی چوبین وجود دارد که احتمالا به اواخر دوران صفوی یا افشار تعلق دارد و ضریح ممتاز نقره‌ای آن که اضلاع شرقی و شمال شرقی و غربی آن دارای محفظه مشبک مزین به نقره و ضلع جنوبی آن مشبک چوبی است از وقفیات مرحوم آقای میرزا سعیدخان وزیر امور خارجه اواخر قاجار است.

امامزاده صالح در تجریش و اردبیل

گفته می‌شود که سر این امام زاده در این آرامگاه مدفون است و بدن وی نیز در آرامگاهی با نام مشابه (واقع در میدان عالی قاپو اردبیل) آرمیده‌ است. به این صورت که طبق اسناد موجود در کتب تاریخی علم انساب این امامزاده در اردبیل می‌زیسته‌ است که پس از شهادت سر مبارک ایشان از تن جدا و برای حاکم ری فرستاده می‌شود و شیعیان و دوستداران خاندان عصمت و طهارت سر مبارک این امامزاده را در روستایی نزدیک ری (میدان تجریش امروزی) به خاک سپرده و اکنون این امامزاده دارای دو زیارتگاه است.

مجله اینترنتی تحلیلک