غزل ۳۸۷ حافظ (شاه شمشادقدان خسرو شیرین دهنان) به همراه شرح
شرح غزل ۳۸۷ حافظ / شاه شمشادقدان خسرو شیرین دهنان
شاه شمشادقدان خسرو شیرین دهنان
که به مژگان شکند قلب همه صف شکنان
مست بگذشت و نظر بر من درویش انداخت
گفت ای چشم و چراغ همه شیرین سخنان
تا کی از سیم و زرت کیسه تهی خواهد بود
بنده من شو و برخور ز همه سیم تنان
کمتر از ذره نه ای پست مشو مهر بورز
تا به خلوتگه خورشید رسی چرخ زنان
بر جهان تکیه مکن ور قدحی می داری
شادی زهره جبینان خور و نازک بدنان
پیر پیمانه کش من که روانش خوش باد
گفت پرهیز کن از صحبت پیمان شکنان
دامن دوست به دست آر و ز دشمن بگسل
مرد یزدان شو و فارغ گذر از اهرمنان
با صبا در چمن لاله سحر می گفتم
که شهیدان که اند این همه خونین کفنان
گفت حافظ من و تو محرم این راز نه ایم
از می لعل حکایت کن و شیرین دهنان
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۳۸۷ حافظ (شرح غزل شاه شمشادقدان خسرو شیرین دهنان)
شاه شمشادقدان خسرو شیرین دهنان
که به مژگان شکند قلب همه صف شکنان
شاه و سرآمد زیبارویان بلندقامت شیرین لب که با تیر مژگان خود قلب همه دلیران صف شکن را می شکند و تسخیر می کند.
مست بگذشت و نظر بر من درویش انداخت
گفت ای چشم و چراغ همه شیرین سخنان
سرمست و خوش از کنارم گذشت و نگاه و توجهی به من درویش انداخت و گفت ای نور چشم و سرآمد همه شاعران شیرین سخن.
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
تا کی از سیم و زرت کیسه تهی خواهد بود
بنده من شو و برخور ز همه سیم تنان
تا کی می خواهی کیسه ات از سیم و زر خالی باشد؟ بیا و غلام و مطیع من شو که گویی از همه معشوقان سفید اندام زیبا بهره مند و برخوردار شده ای.
کمتر از ذره نه ای پست مشو مهر بورز
تا به خلوتگه خورشید رسی چرخ زنان
تو از ذره کمتر نیستی، خود را پست و خوار ندان و عشق ورزی کن تا سرانجام رقصان و شادان به خلوت‌سرای خورشید برسی و به وصال معشوق نایل شوی.
بر جهان تکیه مکن ور قدحی می داری
شادی زهره جبینان خور و نازک بدنان
بر کار دنیا اعتماد نکن و دل نبند و اگر پیاله ای شراب داری آن را به سلامتی معشوقان لطیف اندام زیبا بنوش و خوش باش.
زهره جبینان: کنایه از زیبارویان
نازک بدنان: معشوقان لطیف اندام
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
پیر پیمانه کش من که روانش خوش باد
گفت پرهیز کن از صحبت پیمان شکنان
پیر باده نوش من که روحش شاد باد گفت که از مصاحبت و همنشینی کسانی که به عهد و پیمان خود وفادار نیستند، دوری کن.
کشیدن: نوشیدن
دامن دوست به دست آر و ز دشمن بگسل
مرد یزدان شو و فارغ گذر از اهرمنان
به دامن دوست متوسل شو و به او پناه ببر و از دشمن دوری کن، مرد خدا شو تا از شر شیاطین آسوده خاطر شوی.
گسلیدن: پاره کردن
فارغ: آسوده خاطر
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
با صبا در چمن لاله سحر می گفتم
که شهیدان که اند این همه خونین کفنان
سحرگاه با باد صبا در باغ لاله می گفتم که این همه گلگون کفنان کشته شدگان چه کسی هستند؟
گفت حافظ من و تو محرم این راز نه ایم
از می لعل حکایت کن و شیرین دهنان
باد صبا گفت ای حافظ من و تو آشنا و محرم این راز نیستیم پس از شراب سرخ و دلبران شیرین لب زیبا سخن بگو.
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
