عمارت آینه خانه مفخم بجنورد
همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک، در این بخش قصد داریم با معرفی اماکن گردشگری ایران در خدمت شما باشیم. امیدواریم که شما عزیزان بتوانید به این اماکن زیبا سر بزنید و خوشحال می شویم که تجربه های خودتان را با ما به اشتراک بگذارید. این مطلب به معرفی عمارت آینه خانه مفخم بجنورد در استان خراسان شمالی اختصاص دارد.
عمارت آینه خانه مفخم کجاست ؟
عمارت آینه خانه مفخم در استان خراسان شمالی و شمال شرق شهر بجنورد قرار دارد. عمارت آینه خانه مفخم بزرگترین و شاخص‌ترین اثر معماری دوره قاجار در خراسان شمالی به حساب می آید.
عمارت آینه خانه مفخم در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این بنا در خیابان شریعتی شمالی بجنورد واقع شده است.
در دوره قاجار عمارت مفخم همراه با بناهای دیگری از جمله آیینه خانه، کلاه فرنگی، حوضخانه و سردر در باغ بزرگی قرار داشته که مجموعه دارالحکومه مفخم را تشکیل می‌داده‌اند.
عمارت آینه خانه مفخم ۳۲ اتاق و ۲ تالار با آینه‌کاری ها، کاشی‌کاری ها و گچبری های بسیار زیبا و تماشایی دارد و یکی از آثار بی‌نظیر عصر ناصرالدین شاه محسوب می‌شود.
عمارت آینه خانه مفخم تا پیش از وقوع زلزله شدید بجنورد از بخش‌های مختلفی همچون آینه‌خانه، دروازه ورودی حوضخانه، باغ فواره و عمارت کلاه فرنگی تشکیل شده بود که در حال حاضر تنها آینه خانه و عمارت مفخم به جای مانده است. البته پوشش سقف عمارت مفخم نیز از سفال بود که در تعمیرات بعدی به سقف شیروانی گالوانیزه تبدیل شد.
بانی عمارت مفخم یارمحمدخان سهام‌الدوله بجنوردی معروف به «سردار مفخم» (حاکم بجنورد) و معمار آن ممتحن الملک شقاقی بوده است.
عمارت مفخم در هر طبقه دو ایوان، یکی در ضلع شمالی و یکی در ضلع جنوبی دارد که در جلوی هر یک ردیفی از ستون ها برای نگهداری سقف ایجاد شده و پنجره، در اتاق های عمارت مفخم به این ایوان‌ها باز می‌شود. در ضلع های شرقی و غربی عمارت مفخم نیز فقط دو در ورودی وجود دارد که با ۱۸ پله به طبقه فوقانی راه پیدا می‌کند.
ایوان های طبقه اول ۳۸متر طول و ۳/۱۴متر عرض دارند و در جلوی هر یک ۹ ستون سطبر هشت ضلعی و دو نیم ستون آجری با نمای ساده، بار سقف و طبقه فوقانی را به دوش می‌کشند. در عوض ستون های طبقه فوقانی استوانه‌ای هستند و به ویژه در ایوان جنوبی تمام بدنه آنها با انواع کاشی تزیین شده است.
عمارت آینه خانه مفخم بجنورد
پس از سقوط سلسله قاجار بخش اعظم املاک خانواده شادلو از جمله ساختمان عمارت که در آن زمان محل سکونت سردار معزز نوه سردار مفخم بود به تصرف رضاشاه درآمد و سرهنگ رخشا فرماندار و رییس کل املاک پهلوی بجنورد در آن اقامت گزید. در سال ۱۳۱۶نیز در طبقه فوقانی بنا آتش‌سوزی رخ داد و سقف عمارت که با تیر ارس و پوشش سفالی ساخته شده بود نابود گردید و سقف شیروانی کنونی با پوشش ورق گالوانیزه ایجاد شد.
روبروی عمارت مفخم، بنای آینه‌خانه قرار دارد که به عنوان فضای اداری و دیوانی جهت ملاقات‌های رسمی سردار مفخم و برپایی مراسم تشریفات نظامی و رایزنی در باب مسائل سیاسی و اجتماعی با سران ایلات و دیگر رجال مطرح قاجار مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
از نکات قابل توجه بنای آینه‌خانه، وجود تصاویر ۱۳۴ تن از شخصیت‌های برجسته عصر صفوی تا دوره قاجار از جمله تصویر شاه طهماسب، شاه عباس، آقا محمدخان، فتحعلی شاه و کریم خان زند و همچنین سران حکومتی کشورهای همجوار است.
عمارت آینه خانه مفخم بجنورد
در تزئین تالار از ۱۷ طرح مختلف استفاده شده است که شامل نقش چهلچراغ، مقرنس، نمای بیرون عمارت و نقوش اسلیمی گیاهی و هندسی است.
کلنل ادوارد ییت انگلیسی که حدود یک قرن پیش در این بنا با سردار مفخم دیدار داشته در توصیف یکی از اتاق های آن می‌نویسد: دیوارها با تعدادی نقشه تزیین شده بود، اتاق پذیرایی با شمعدان ها و آیینه‌های زیبا پوشیده شده و کف آن نیز با قالی های قالب دوزی شده ابریشمی رشتی فرش شده بود.
در پشت این اتاق نارنجستانی بود که سقف آن با ورق آهنی پوشیده شده بود و بر روی دیوارها نیز پوست پلنگ، ببر، خرس و پوست دو گربه وحشی و چند حیوان دیگر که در جنگل های شمال این ناحیه یافت می‌شود آویزان کرده بودند. این بنا اتاق های متعددی دارد که با ۲۱در چوبی به ایوان ها گشوده می شوند و در طبقات آن جابه‌جا گچبری های زیبا به چشم می‌خورد.
این بنای ۱۳۰ ساله در سال ۱۳۷۶ خورشیدی خریداری شد و پس از مرمت در سال ۱۳۷۹ به بهره‌برداری رسید و هم اکنون به عنوان موزه مردم شناسی بجنورد مورد بازدید علاقمندان قرار دارد.
ممتحن‌الملک شقاقی پس از تحصیل در مدرسه دارالفنون، به دستور ناصرالدین شاه برای گذراندن تحصیلات عالیه در رشته معماری به فرانسه رفت و پس از بازگشت، مسئول ساخت چندین کاخ شد. مدرسه سپهسالار سابق (شهید مطهری تهران) از ساخته‌های وی است.
مجله اینترنتی تحلیلک
