همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک، در این بخش قصد داریم با معرفی اماکن گردشگری ایران در خدمت شما باشیم. امیدواریم که شما عزیزان بتوانید به این اماکن زیبا سر بزنید و خوشحال می شویم که تجربه های خودتان را با ما به اشتراک بگذارید. این مطلب به معرفی بنای ربع رشیدی در استان آذربایجان شرقی اختصاص دارد.
بنای ربع رشیدی کجاست؟
ربع رشیدی (با تلفظ صحیح رَبع رشیدی) که با نام دره گرگ ها هم شناخته می شود یکی از بناهای تاریخی شهر تبریز است. این مکان تاریخی حدود ۷۰۰ سال پیش در تبریز احداث شده و در واقع دانشگاهی به نام رشیدالدین فضل‌الله همدانی (وزیر غازان خان از حکمرانان آن زمان تبریز) بوده است.
این دانشگاه شامل چهار دانشکده بود که در چهار سوی آن قرار داشتند و اربع یا چهار عربی را به خود اختصاص دادند. برای همین این مکان به نام ربع رشیدی شهرت یافته است.
این بنا در سال ۱۳۵۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
بیشتر بخوانید: کویر قوم تپه تبریز کویری زیبا در دل آذربایجان
وقف نامه ربع رشیدی در خرداد ماه ۱۳۸۶ از سوی سازمان کتابخانه ملی ایران به یونسکو معرفی شد و در نشستی که در یونسکو برگزار شد، به همراه شاهنامه بایسنقری در فهرست میراث مستند این سازمان به‌ثبت رسید.
طبق منابع تاریخی موجود این مجموعه در اوایل قرن هشتم یا اواخر قرن هفتم بنا شده و دارای ساختمان های گوناگونی همچون مسجد، مدرسه، دارالشفا، کتابخانه و گنبدی برای آرامگاه خواجه رشیدالدین بوده است و مانند اکثر شهرهای قدیمی، حصار و بارویی بزرگ داشته‌است.
نامه ای از خواجه رشیدالدین فضل الله موجود است که برای پسرانش درباره ساختمان این بنا نوشته؛ از این نامه چنین بر می‌آید که در آن زمان ربع رشیدی در جایگاه دانشگاهی بوده که از هر دانشی در آنجا شعبه ای راه اندازی شده بود و حدود شش هزار دانشجو در آن تحصیل می‌کردند.
خواجه رشیدالدین برای تأمین هزینه‌های ربع رشیدی املاک بسیاری را در نقاط مختلف اعم از ایران، افغانستان، گرجستان و… وقف ربع رشیدی کرد.
بنا بر منابع موجود، خواجه دانشمندان بزرگی را از هر گوشه گرد آورده و به کار تألیف و تدریس گماشته بود. از جمله پنجاه پزشک و چندین جراح از هند و مصر و چین و شام در آنجا مشغول به کار بوده‌اند.
قسمت های مختلف بنای ربع رشیدی
- ربع رشیدی (قسمت اصلی)
- ربض رشیدی (بخش مسکونی اعیان‌نشین)
- شهرستان رشیدی (مجتمع مسکونی و تاسیسات جنبی)
شاردن، جهانگرد مشهور فرانسوی که در سال ۱۰۸۴ قمری به ایران سفر کرده بود درباره این بنا می‌نویسد:
صد سال پیش شاه عباس کبیر دستور به تعمیر آن داد ولی شاهان دیگر صفوی توجهی بدان نکردند و دوباره ویران شد.
وقف نامه ربع رشیدی
فضل الله همدانی برای ساماندهی املاک وقفی، وقف نامه ای را تدوین کرده بود که به وقف نامه ربع رشیدی معروف است. از این وقف نامه تنها یک نسخه باقی است که در کتابخانه مرکزی تبریز قرار دارد.
وقف‌نامه این بنا در خرداد ماه ۱۳۸۶ از سوی سازمان کتابخانه ملی ایران به یونسکو معرفی شد و در نشستی که از ۲۱ تا ۲۵ خرداد در یونسکو برگزار شد، به همراه شاهنامه بایسنقری در فهرست میراث مستند این سازمان به ثبت رسید.
زمان بازدید و آدرس ربع رشید
در این منطقه هنوز تحقیقات باستان شناسی در حال انجام است به همین علت بازدید از این مکان همیشه برای عموم مقدور نیست. تنها در دو هفته اول فروردین امکان بازدید برای همگان وجود دارد. البته بدون ورود به منطقه، از دور می‌توان هر ساعت از شبانه‌روز از ربع رشیدی بازدید کرد.
برای دیدن آدرس ربع رشیدی بر روی نقشه اینجا کلیک کنید.
بیشتر بخوانید:
- معرفی ارگ علیشاه تبریز (ارگ تبریز) نماد قدرت و پایداری آذربایجان
- پارک ائل گلی تبریز استخری زیبا در میان درختان تنومند
مجله اینترنتی تحلیلک
