همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک، در این بخش قصد داریم با معرفی اماکن گردشگری ایران در خدمت شما باشیم. امیدواریم که شما عزیزان بتوانید به این اماکن زیبا سر بزنید و خوشحال می شویم که تجربه های خودتان را با ما به اشتراک بگذارید. این مطلب به معرفی آرامگاه فردوسی در خراسان رضوی اختصاص دارد.
آرامگاه فردوسی مشهد
آرامگاه فردوسی مشهد به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد و در میان باغی ساخته شده است. این آرامگاه در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی همزمان با جشن هزاره فردوسی در توس، به یاد ابوالقاسم فردوسی افتتاح شد ولی به دلیل رعایت نکردن نکات مهندسی و ایمنی این بنا نشست کرد و از بین رفت.
بعد از آن ساخت آرامگاه جدید با شیوه معماری هخامنشی و برگرفته از آرامگاه کوروش کبیر حدود ۴ سال به طول انجامید و نهایتا در سال ۱۳۴۶ افتتاح گردید.
در بخش هایی از آرامگاه فردوسی دیوارنگاره هایی از فریدون صدیقی نصب شده که نمایش صحنه هایی از روایات شاهنامه است.
شاهنامه ابومنصوری مدارکی دارد که نشانگر این است فردوسی شاهنامه را در سن ۳۰ سالگی شروع کرد و پس از سی سال توانست یکی از بزرگترین نوشته های ادبیات فارسی را خلق کند که حدود ۶۰۰۰ بیت است.
چنان که مشهور است، پیکر فردوسی را به گورستان راه ندادند و ناچار او را در باغ خودش درون شهر طابران توس، نزدیک به دروازه شرقی رزان به خاک سپردند.
بعدها در سال ۱۳۰۲ ه. ق که میرزا عبدالوهاب خان شیرازی نصیرالدوله (آصف‌الدوله) والی خراسان بود، به دستور آن مرد ادب‌دوست گورجای فردوسی به قرائن و آثار و علائمی، در باغی درون طوس تعیین گردید و بنایی آجری بر آن ساخته شد.
بعد از جنگ جهانی اول که شور و احساسات ملی در ایران بالا گرفته بود، در مجامع و مطبوعات قدرشناسی از فردوسی و لزوم بنای شایسته‌ای بر سر خاک او مطرح گردید.
ملک‌الشعرا بهار که طوس را زیارت کرده و تنها سکویی بی سقف و دیوار به جای بنای آصف‌الدوله یافته بود، در ۱۲۹۹ در هفته‌نامه نوبهار خود مقاله‌ای در لزوم بنای آرامگاه نوشت.
پس از تأسیس انجمن آثار ملی در سال ۱۳۰۱، به همت محمدعلی فروغی رئیس انجمن، کوشش‌هایی برای ساختمان آرامگاه آغاز شد. چون نیت این بود که آرامگاه شاعر بزرگ ملی به هزینه مردم و نه از بودجه دولت ساخته شود، در ۱۳۰۴ با نشر بیانیه‌ای از مردم خواستند که اعاناتی برای این منظور به حساب انجمن پرداخت نمایند.
در سال ۱۳۰۵ گروهی از طرف انجمن برای تعیین محل دقیق آرامگاه و تهیه طرح آن از تهران به طوس رفتند.
آندره گدار رئیس اداره باستان شناسی، مقبره را به شکل اهرام مصر طراحی کرده بود و ساخت این طرح در مراحل اولیه پیش رفته بود ولی با مخالفت ذکاءالملک فروغی این طرح تخریب شد تا به جای آن مقبره‌ای به سبک ایرانی هخامنشی ساخته شود.
طراحی این مقبره بر عهده حسین لرزاده گذاشته شد. اشعار کتیبه‌ها به خط استاد عمادالکتاب نوشته شده و سپس بر سنگ های نما انتقال داده شده. ساختمان آرامگاه در سال ۱۳۱۱ آغاز و در مدت ۱۸ ماه به پایان رسید و برای جشن هزاره فردوسی در سال ۱۳۱۳ آماده شد.
آرامگاه فردوسی مشهد
آرامگاه فردوسی که مجموعه ای از آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگارد را تداعی می کند از ۳ بخش تشکیل شده است.
در داخل آرامگاه فردوسی سنگی با ابعاد یک در یک و نیم و ارتفاع نیم متر از جنس مرمرین، روی سکویی قرار دارد. روی سنگ قبر با تزئین دست خط زیبای نستعلیق، متن به نام خداوند جان و خرد نقش بسته است.
این بنای با سعادت آرامگاه استاد فارسی زبان و سراینده داستان های ملی، فردوسی طوسی است که سخنان و مزار او در دل مردم سرزمین ایران همیشه برقرار است.
در قسمت دوم این بنا سالنی به شکل مربع است که ساخته شده از سنگ مرمر و با کاشی تزئین شده است. در اطراف سالن ۴ ستون بزرگ به چشم می خورد که تکیه گاه گچ بری های زیبای آن نیز است. هر دیوار با ستونی مشابه اما کوتاه تر به شکل سر دری زیبا تزیین شده است.
در قسمت سوم آرامگاه فردوسی محوطه ای پلکانی از جنس سنگ مرمر است که اتاق روی آن قرار گرفته و تعدادی از شعرهای فردوسی روی آن کنده کاری شده است.
به دلیل عدم رعایت اصول فنی در آرامگاه از همان سال های اول رطوبت کرد و به مرور زمان نشست کرد که تعمیرات و بازسازی های ۳۰ ساله کار آمد نبود و ناچار به تجدید دوباره آرامگاه شدند که به دستور انجمن آثار ملی با نظارت هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۷ به انجام رسید.
در سال ۱۳۴۸ با طراحی تکمیلی توسط هوشنگ سیحون که بر اساس آرامگاه کوروش انجام داده بود توسعه یافت و موزه آن در کنار باغ اطراف ساخته شد، به همین دلیل در سال ۱۳۴۳ وزارت فرهنگ و هنر زیر نظر هوشنگ سیحون معمار و نقش برجسته ایرانی به بازسازی و مرمت آرامگاه اقدام کرد. بنای قبلی شبیه به بنای فعلی است اما این اختلاف که داخل آن کوچکتر و عمق کمتری دارد که دارای دو ورودی شرقی و غربی بود.
بخش فوقانی بنا به صورت توخالی ساخته شده است و سقف آن هم با کاشی کاری های معاصر از عناصر تزیینی دوره هخامنشی و عصر فردوسی رو کاری شد، همه دیوارهای بنا با سنگ های طوس نما سازی شد. در مجموع بنای آرامگاه کوروش در پاسارگارد را تداعی می کند. همچنین کف اصلی تالار گودبرداری شد و فضای زیرین تا ۹۰۰ متر مربع گسترش پیدا کرد.
بر روی دیوارهای شرقی و غربی نقش هایی برجسته نمایان است که بیانگر داستان هایی از شاهنامه مانند: زال در پناه سیمرغ، زال با شیر، نبرد رستم با اژدها، زن رستم با دیو سفید و غیره است.
در نقش های ضلع شرقی هم ضحاک مار دوش و قیام کاوه آهنگر در برابر ضحاک و انوشیروان ساسانی که حجاری این نقش ها را فریدون صدیقی و خوشنویسی را حسن زرین خط انجام داده اند.
در قسمت جنوبی سالن کتیبه ای قرار دارد که قصیده بلندی از جلال الدین همایی بر آن نقش بسته است. لازم به ذکر است که ورودی آرامگاه در حال حاضر از سمت جنوب است، رو به روی آن استخری قرار دارد که تصویر آرامگاه فردوسی را منعکس می کند.
در قسمت شمال غربی آرامگاه فردوسی ساختمانی به مساحت حدود ۶۰۰۰ متر مربع وجود دارد که قبلا مکانی برای استراحت بازدیدکنندگان مورد استفاده قرار می گرفت.
پس از آن که آثار باستانی در شهر طوس کشف شد. به این مکان اهدا شد و این مجموعه در سال ۱۳۶۱ به موزه تبدیل شد. مجسمه ای از حکیم ابو القاسم فردوسی به دستان هنرمند ابوالحسن خان صدیقی ساخته شد و در این مجموعه قرار دارد.
مزار مهدی اخوان ثالث در بخش غربی و ضلع جنوبی موزه قرار دارد که اخیرا تندیسی از وی در این مکان نصب شده است.
استاد محمدرضا شجریان برجسته‌ترین هنرمند عرصه آواز و موسیقی سنتی ایران که از وی با عنوان “خسرو آواز ایران” یاد می‌شود هم در جوار این آرامگاه دفن شدند.
آدرس آرامگاه فردوسی مشهد
برای بازدید آرامگاه فردوسی باید از شهر مشهد به سمت قوچان بروید و در محل سه راهی فردوسی به سمت راست بپیچید، چند کیلومتر جلوتر به بلوار بهارستان می رسید. در انتهای بلوار آرامگاه حکیم فردوسی واقع شده است. همچنین می توانید از طریق اتوبوس های خط ۲۰۲ در پایانه فردوسی مشهد به این آرامگاه بروید.
بیشتر بخوانید:
مجله اینترنتی تحلیلک
