غزل ۲۷۳ حافظ (اگر رفیق شفیقی درست پیمان باش) به همراه شرح

شرح غزل ۲۷۳ حافظ / اگر رفیق شفیقی درست پیمان باش

اگر رفیق شفیقی درست پیمان باش
حریف خانه و گرمابه و گلستان باش

شکنج زلف پریشان به دست باد مده
مگو که خاطر عشاق گو پریشان باش

گرت هواست که با خضر همنشین باشی
نهان ز چشم سکندر چو آب حیوان باش

زبور عشق نوازی نه کار هر مرغیست
بیا و نوگل این بلبل غزل خوان باش

طریق خدمت و آیین بندگی کردن
خدای را که رها کن به ما و سلطان باش

دگر به صید حرم تیغ برمکش زنهار
و از آن که با دل ما کرده‌ ای پشیمان باش

تو شمع انجمنی یک زبان و یک دل شو
خیال و کوشش پروانه بین و خندان باش

کمال دلبری و حسن در نظربازیست
به شیوه نظر از نادران دوران باش

خموش حافظ و از جور یار ناله مکن
تو را که گفت که در روی خوب حیران باش

 

بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم

 

شرح غزل ۲۷۳ حافظ (شرح غزل اگر رفیق شفیقی درست پیمان باش)

اگر رفیق شفیقی درست پیمان باش
حریف خانه و گرمابه و گلستان باش

اگر یار دلسوز و مهربان هستی در عهد و پیمان خود وفادار بمان و همدم خانه و گرمابه و گلستان باش. یعنی همه جا یار و غمخوار ما شو.

شفیق: مهربان

حریف: یار یک دل

شکنج زلف پریشان به دست باد مده
مگو که خاطر عشاق گو پریشان باش

ای معشوق زلف پریشان و تابدارت را به دست باد نده و آشفته نکن و نگو که دل عاشقان عشقت که اسیر گیسوی شکن در شکن توست، بگذار پریشان باشد.

شکنج: پیچ و تاب

گرت هواست که با خضر همنشین باشی
نهان ز چشم سکندر چو آب حیوان باش

اگر در آرزوی آن هستی که با خضر همراه و همنشین شوی مانند آب حیات بخش از چشم اسکندر پنهان باش. یعنی از شاه و قدرتمندان زمان دوری کن.

زبور عشق نوازی نه کار هر مرغیست
بیا و نوگل این بلبل غزل خوان باش

نغمه دلنشین عشق را سرودن کار هر پرنده ای نیست. بیا و نوگل این بلبل غزلخوان باش.

زبور: کتاب داوود پیامبر

بلبل غزلخوان: استعاره از خود شاعر

طریق خدمت و آیین بندگی کردن
خدای را که رها کن به ما و سلطان باش

به خاطر خدا راه و روش خدمتگزاری و بندگی را به ما واگذار کن و تو سلطان و فرمانروای ما باش که سزاوار آن هستی.

بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی

دگر به صید حرم تیغ برمکش زنهار
و از آن که با دل ما کرده‌ ای پشیمان باش

برحذر باش تا بر روی شکاری که در گرداگرد حریم عشق توست، تیغ نکشی و خونش را نریزی و از آن ستمی که در حق دل من کرده ای، نادم و پشیمان باش.

تو شمع انجمنی یک زبان و یک دل شو
خیال و کوشش پروانه بین و خندان باش

ای معشوق تو مانند شمع روشنی بخش مجلس عاشقانی پس مانند آن یک دل و یک زبان باش و آرزو و تصور پروانه را در عشق شمع ببین و خندان شو.

کمال دلبری و حسن در نظربازیست
به شیوه نظر از نادران دوران باش

کمال دلبری و زیبایی در شیوه نگاه کردن درست به زیبارویان است پس در روش نگریستن از افراد بی همتای روزگار باش.

بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی

خموش حافظ و از جور یار ناله مکن
تو را که گفت که در روی خوب حیران باش

ای حافظ خاموش باش و سخن مگو و از ستم معشوق ناله و فریاد نکن. چه کسی به تو گفت که عاشق زیبارویان باشی و در چهره آنها حیران و سرگشته شوی؟

در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.

حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.

شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.

مجله اینترنتی تحلیلک