همراهان مجله اینترنتی تحلیلک، در این بخش قصد داریم با معرفی اماکن گردشگری ایران در خدمت شما باشیم. امیدواریم که شما عزیزان بتوانید به این اماکن زیبا سر بزنید و خوشحال می شویم که تجربه های خودتان را با ما به اشتراک بگذارید. این مطلب به معرفی سی و سه پل در استان اصفهان اختصاص دارد.
معرفی سی و سه پل اصفهان
سی و سه پل یا پل الله وردی خان پلی است با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض که توسط الله وردی خان بر روی زاینده‌رود در شهر اصفهان و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده و محل برگزاری مراسم جشن آب پاشان و همچنین مراسم خاج شویان ارامنه اصفهان در دوره صفویه بوده است.
سی و سه پل اصفهان در سال ۱۳۱۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سی و سه پل برای اتصال خیابان چهار باغ کهنه عباسی به خیابان چهارباغ بالا و باغ هزار جریب و عباس آباد ساخته شده است. این پل در جشن آبریزگان و آب پاشان محل اجتماع شاه و بزرگان و شعراء و رجال و سایر مردم بوده است.
تعداد پل های سی و سه پل
جالب است بدانید که این پل تاریخی، در ابتدا چیزی حدود ۳۶۰ متر طول داشته و دارای ۴۰ دهانه بوده؛ به همین دلیل در کتاب‌های تاریخی دوران صفویه از این پل با نام چهل چشمه نام برده شده است.
این پل مانند اغلب معماری‌های دیگر در طول تاریخ دستخوش تغییراتی شده است. به عنوان مثال با کشت درختان در کنار پل و تغییر جهت جریان آب زاینده رود چند دهانه از این پل تخریب شده است، تا جایی که در سال ۱۳۳۰، شهردار وقت به نام مصطفی خان مستوفی زمین‌های اطراف پل را آزاد کرد و دیواری سنگی را در سمت شمال پل ساخت که هنوز آثار آن قابل مشاهده است، بنابراین امروزه پل ۴۰ دهانه دوران صفوی با سی و سه دهانه به پل سی‌وسه پل شهرت جهانی پیدا کرده است.
درباره اسم این پل متن‌های تاریخی دیگری وجود دارد، برای مثال در برخی از آن‌ها علت نام‌گذاری پل را به عدد سی و سه مربوط به نماد آناهیتا (الهه آب) می‌دانند. از طرف دیگر، گفته شده است به دلیل سی و سه حروف الفبای گرجی (الله‌وردی خان گرج بوده است)، نام پل را سی و سه پل نام‌گذاری کرده است که بیشتر این تعابیر کاملاً اشتباه است.
معماری سی و سه پل
گفته می‌شود معمار اصلی پل استاد حسین بنا بوده است. برای ساخت این پل از مصالحی، چون سنگ، آجر، گچ و ساروج استفاده شده است. برای مقاومت پایه‌ها در برابر جریان آب از سنگ‌ها در قسمت زیرین پل استفاده شده است و در قسمت بالایی پل از آجر، گچ و ساروج استفاده شده است.
ساروج یک ملات ساخت ایرانی در دوران کهن است که از ترکیب، خاک رس، خاکستر، آهک و الیافی با نام لوئی است.
معمولا وقتی قرار است پلی روی یک رودخانه احداث شود، مهندسان کم عرض ترین بخش رودخانه را برای این کار انتخاب می‌کنند تا کار ساخت پل آسان شود اما جالب است بدانید برای ساخت سی و سه پل، معماران آن عریض‌ترین بخش زاینده رود را برای ساخت پل انتخاب کردند.
البته دلیل آن‌ها این نبوده که می‌خواسته‌اند بزرگ‌ترین پل زاینده رود را بسازند، بلکه در این بخش به علت عرض زیاد، شدت جریان آب کاهش می‌یافته و همین سبب می‌شده که کار ساخت پل آسان‌تر شود و در طول زمان آب جاری نتوانند آسیب فراوانی به پایه‌های پل وارد کند. هرچند که معماران چیره دست سی و سه پل، پایه‌ها و فونداسیون آن را به گونه‌ای طراحی کرده‌اند که در مقابل آب و رطوبت طولانی مدت مقاوم باشد.
طراحی اولیه سی و سه پل به گونه‌ای بوده است که ۶ معبر در سه سطح مختلف برای عبور در آن وجود داشته است. در دو طرف این معبر اصلی می‌توان طاق نما‌های باریک و سرپوشیده‌ای را مشاهده کرد که از یک طرف به رودخانه مشرف است و از طرف دیگر به معبر اصلی پل راه دارد.
این دو مسیر، محل عبور افراد پیاده به شمار می‌آید. جالب است بدانید بر اساس نوشته پرسی سایکس، این پیاده‌رو شامل ۹۹ طاقچه بوده که در گذشته در هر طاقچه آن عکسی قرار می‌گرفته است. دو مسیر عبور دیگر پل سی و سه پل واقع در قسمت پشت بام پل قرار دارند که در زمان‌های گذشته با بالا آمدن آب زاینده‌رود، تفرجگاه مردم شهر محسوب می‌شدند.
آخرین مسیر عبور از سی و سه پل، در زیر پل قرار گرفته است. در زمان‌های که آب رودخانه پایین می‌رود می‌توان پله‌های منتهی به این مسیر را مشاهده کرد و در زمان‌های کم‌آبی از این مسیر نیز عبور کرد. با گذشت چیزی حدود ۴۰۰ سال از ساخت این پل و با وجود جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و فرهنگی بسیاری که در اصفهان وجود دارد، می‌توان گفت که سی و سه پل همچنان نماد اصفهان و محبوب‌ترین اثر تاریخی این شهر است. بنا بر یک نظر سنجی از مردم اصفهان، این پل زیبا به عنوان یکی از ۳ اثر محبوب این شهر انتخاب شده است.
بیشتر بخوانید: معرفی مسجد نصیرالملک شیراز /جلوه ای شگفت انگیز از هنر معماری
سرپرسی سایکس این پل از پل‌های درجه اول عالم، شاردن آن را شاهکار معماری و شگفت آفرین و دن گارسیا آن را از بهترین آثار معماری ایران می‌دانند و به قول لرد کرزن «انسان هیچ انتظار ندارد برای دیدن آنچه که روی هم رفته می‌توان آن را باشکوه ترین پل دنیا نامید، ناچار از مسافرت به ایران باشد.»
دن گارسیا در این باره می‌نویسد: «این پل نیز از بناهای الله وردی خان است و با اینکه دشمنان و حاسدانش می‌گویند این بنا با پول ساخته شده است، نمی‌توانند انکار کنند که بانی شخص اوست اما باور عموم مردم که حقیقت نیز همان است، این است که الله وردی خان پل را به خرج خود ساخته است.»
عکس سی و سه پل
مجله اینترنتی تحلیلک
