اختلال دو قطبی قسمت اول
اختلال دو قطبی یا دو قطبی شیدایی _ افسردگی، یک نوع اختلال خُلقی و یک بیماری روانی است. در این اختلال خُلق دائماً و به شکل غیر طبیعی در نوسان است و فرد دوره هایی از مانیا یا هیپومانیا و افسردگی را تجربه می کند.
هر فردی ممکن است در طول زندگی دوره هایی از ناامیدی یا سرخوشی را تجربه کند، اما گاهی این تغییرات به قدری شدید است که از حالت عادی خارج شده و به نوعی اختلال ایجاد می کند.
همانطور که از نام اختلال دو قطبی مشخص است، این اختلال دوره‌های رفتاری متفاوت در فرد مبتلا ایجاد می‌کند. دوره شیدایی و دوره افسردگی. دوره شیدایی (مانیا) زمانی است که فرد خُلق و خوی بسیار فعالی دارد و دوره افسردگی زمانی است که فرد به شدت آرام و افسرده به نظر می رسد. این نوسانات خُلقی معمولاً هفته ها یا ماه ها طول خواهد کشید. افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است در مدیریت رفتارهای خود در مدرسه و یا محل کار و همچنین حفظ روابط عاطفی خود مشکل داشته باشند.
مانیا و هیپومانیا (شیدایی و نیمه شیدایی)
مانیا (شیدایی):
شیدایی یا مانیا عکسِ دوره افسردگی است. دوره مانیا، دوره مشخصی از «خُلق دائماً و به شکل غیر طبیعی بالا، گشاده، یا تحریک پذیر» است.
نشاط زدگی، تحریک‌پذیری، فعالیت بیش از حد، خودبزرگ بینی، خلق بالا به صورت شادی، خوش‌بینی افراطی، بی قراری حرکتی، اشکال در تمرکز، برنامه‌ریزی‌های بلند پروازانه، تظاهرهای بیرونی و اصلی مانیا هستند.
مدت این دوره مشخص حداقل یک هفته و اگر به بستری نیاز داشته باشد کمتر است.
هیپومانیا (نیمه شیدایی):
هیپومانیا (نیمه شیدایی یا شیدایی خفیف) علائمی شبیه علائم دوره مانیا دارد، منتها آنقدر شدید نیست که اختلالی در عملکرد شغلی یا اجتماعی فرد ایجاد کند و هیچ ویژگی روان‌پریشانه ای ندارد. افراد مبتلا به هیپومانیا نیاز به بستری شدن در بیمارستان ندارند.
انواع اختلال دو قطبی
اختلال دو قطبی انواع مختلفی دارد، اما به طور عام می توان آن را به دسته های زیر تقسیم کرد.
۱) اختلال دو قطبی نوع اول:
فرد مبتلا به این اختلال دوره مانیا یا همان شیدایی را در کنار دوره افسردگی اساسی تجربه می‌کند. برخلاف دوره افسردگی اساسی که نسبتا تدریجی اتفاق می‌افتد و کاهش می‌یابد، دوره مانیا معمولا ناگهان ظاهر شده و پایان می‌یابد. مختل شدن قضاوت شاه علامت تفکر بیماران مانیک است. در صورت عدم اقدام برای درمان دوره‌های شیدایی به مدت ۳ تا ۶ ماه و دوره افسردگی نیز ۶ تا ۱۲ ماه به طول می‌انجامد.
علائم اختلال دو قطبی نوع اول:
علائم مربوط به اختلال دو قطبی نوع اول، شامل علائم مربوط به دوره‌های افسردگی و علائم دوره‌های مانیا است.
در ادامه به توضیح کامل هر کدام از این‌ها به صورت جداگانه می پردازیم.
علائم مربوط به دوره افسردگی اختلال دو قطبی نوع اول:
در اختلال دو قطبی نوع یک معمولا دوره هایی از افسردگی اساسی رخ می‌دهد که می‌تواند یک دوره یا بیشتر را شامل شود. علائم رایج در دورۀ افسردگی اساسی شامل موارد زیر است.
* بی خوابی یا پرخوابی.
* ایجاد تغییراتی در اشتها.
* احساس غمگینی در اکثر اوقات روز.
* لذت نبردن از چیزهایی که قبلا موجب لذت فرد می‌شدند.
* احساس ناامیدی.
* کمبود انرژی و احساس خستگی.
* کاهش تمرکز و بروز مشکلات حافظه.
* اعتماد به نفس پایین.
* افکار مربوط به مرگ و خودکشی.
علائم مربوط به دوره مانیا اختلال دو قطبی نوع اول:
در دوره‌های مانیا که هر کدام حداقل یک هفته به طول می‌انجامند فرد علائم زیر را تجربه خواهد کرد.
* احساس خوشحالی، اشتیاق و هیجان شدید و بیش از حد.
* احساس بی قراری، تحریک پذیری و خشم.
* احساس اعتماد به نفس زیاد و خود بزرگ بینی.
* کاهش نیاز به خواب (مثلا ممکن است که فرد حس کند پس از ۳ ساعت خواب در شبانه روز انرژی بسیار زیادی پیدا کرده است).
* پر حرفی و احساس فشار برای حرف زدن (حرف زدن‌های بسیار سریع).
* پرش افکار از موضوعی به موضوع دیگر.
* افزایش فعالیت‌های هدفمند فرد نظیر فعالیت‌های شغلی و اجتماعی.
* افزایش میل و فعالیت جنسی.
* انجام فعالیت‌های لذت بخش بدون در نظر گرفتن عواقب آن‌ها که می‌تواند دردسرهای بسیاری را برای فرد ایجاد کند (مثل برقراری رابطه جنسی محافظت نشده، یا سرمایه گذاری‌های مالی با ریسک بسیار زیاد).
۲) اختلال دو قطبی نوع دوم:
در اختلال دو قطبی نوع دوم فرد دوره‌هایی از خُلق پایین (یا افسرده) و دوره‌هایی از هیپومانیا را تجربه می‌کند. شدت علائم مانیا در این اختلال نسبت به نوع اول کمتر بوده و اختلال زیادی در عملکردهای شغلی، اجتماعی، خانوادگی و… فرد ایجاد نمی کند. اما این به معنای این نیست که به طور کل دو قطبی نوع دوم از نوع یک شدت کمتری دارد چرا که در عوض بیماران مبتلا به دو قطبی نوع دو، دوره های افسردگی شدیدتری را تجربه می‌کنند. در دوره‌های افسردگی است که فرد با کاهش معنادار در عملکرد روزانۀ خود مواجه خواهد شد.
علائم اختلال دو قطبی نوع دوم:
در اختلال دو قطبی نوع دوم فرد دوره‌هایی از افسردگی و دوره‌هایی از هیپومانیا را تجربه می‌کند که هر کدام از این‌ها علائم مربوط به خود را دارند.
در ادامه به توضیح کامل هر کدام از این‌ها به صورت جداگانه می پردازیم.
علائم مربوط به دوره هیپومانیا اختلال دو قطبی نوع دوم:
دوره هیپومانیا حداقل ۴ روز در فرد طول می‌کشد و بیمار حداقل ۳ علامت از علائم زیر را از خود نشان می‌دهد. ممکن است در طول این دوره خود فرد حس نکند که تغییر خاصی در او اتفاق افتاده، اما اطرافیان متوجه بروز تغییرات نابهنجار در او خواهند شد.
* افزایش سطح انرژی و احساس بی قراری.
* احساس تحریک پذیری.
* افزایش اعتماد به نفس.
* کاهش نیاز به خواب.
* پر حرفی و پرش افکار.
* اختلال در توان تصمیم گیری.
* درگیر شدن در فعالیت‌هایی که برای فرد عواقب ناخوشایندی خواهد داشت. مثل ولخرجی زیاد، مصرف بیش از حد الکل، برقراری روابط جنسی پرخطر و…
علائم مربوط به دوره افسردگی اختلال دو قطبی نوع دوم:
در این دوره فرد علائم مربوط به افسردگی اساسی را تجربه خواهد کرد که شامل موارد زیر است.
* بی خوابی یا پر خوابی.
* ایجاد تغییراتی در اشتها.
* احساس غمگینی در اکثر اوقات روز.
* لذت نبردن از چیزهایی که قبلا موجب لذت فرد می شدند.
* احساس نا امیدی.
* کمبود انرژی و احساس خستگی.
* کاهش تمرکز و بروز مشکلات حافظه.
* اعتماد به نفس پایین.
* افکار مربوط به مرگ و خودکشی.
۳) خُلقِ ادواری یا سیکلوتایمی:
اختلال خُلق ادواری یا سیکلوتایمی اختلالی مزمن و گونه خفیفی از اختلال دو قطبی نوع دوم است. تفاوت اختلال دو قطبی نوع دوم و سیکلوتایمی این است که علائم هیپومانیا به لحاظ مدت و شدت در سطح پایین‌تری نسبت به دو قطبی نوع دوم قرار دارد. همچنین افسردگی در سیکلوتایمی به اندازه اختلال دو قطبی نوع دوم شدید نیست. در این اختلال فرد دوره‌هایی از افسردگی و هیپومانیا را به مدت دو سال در بزرگسالان (یک سال در کودکان و نوجوانان) تجربه می‌کند.
کودکان مبتلا به سیکلوتایمی معمولا به بیش فعالی نیز مبتلا هستند و بزرگسالان ممکن است همراه با این اختلال به اختلالات خواب و مواد مخدر دچار باشند.
علائم خُلق ادواری یا سیکلوتایمی:
در اختلال خُلق ادواری فرد دوره‌هایی از افسردگی و دوره‌هایی از هیپومانیا را تجربه می‌کند که هر کدام از این‌ها علائم مربوط به خود را دارند.
در ادامه به توضیح کامل هر کدام از این‌ها به صورت جداگانه می پردازیم.
علائم دوره‌های افسردگی در اختلال خلق ادواری:
در این دوره فرد علائم مربوط به افسردگی اساسی را تجربه خواهد کرد که شامل موارد زیر است.
* احساس پوچی، گناه، ناامیدی و بی‌ارزشی و عدم اعتماد به نفس.
* لذت نبردن از چیزهایی که قبلا موجب لذت فرد می شدند.
* خستگی، خواب آلودگی، بی حالی و یا کم خوابی.
* دشواری در فرآیندهای ذهنی از جمله تمرکز، یادآوری و تصمیم گیری.
* از دست دادن اشتها و یا اضافه وزن.
* داشتن افکار خودکشی و مرگ.
علائم هیپومانیا در اختلال خُلق ادواری:
در اختلال خُلق ادواری ممکن است فرد علائم هیپومانیای زیر را تجربه کند.
* پرحرفی، از موضوعی به موضوع دیگر پریدن، قطع کردن حرف طرف مقابل.
* شادی و انرژی بیش از حد داشتن برای رسیدن به اهداف.
* تحریک پذیری، دعوا راه انداختن، رفتار تهاجمی و آشفته و مزاحمت آمیز داشتن.
* خلق بالا و مدام حس خوبی داشتن.
* داشتن سطح قضاوت پایین و دست زدن به کارهای خطرناک.
* مصرف مواد مخدر، الکل و افزایش میل جنسی.
* توانایی‌های خود را بالاتر از آن چه که هست می‌پندارند.
* وجود بیماری در خود را انکار می‌کند.
* * این نکته قابل ذکر است که در صورت بی‌توجهی به درمان ممکن است حالت هیپومانیا در فرد به حالت مانیا که شدیدتر است و یا افسردگی اساسی تبدیل شود.
۴) اختلال دو قطبی پیش رونده:
در اختلال دو قطبی پیشرونده، علائم شدید افسردگی و مانیا (شیدایی) با سرعت تغییر زیاد، در افراد بروز پیدا می‌کند. فرد دوره کوتاهی از چند روز تا چند ماه شیدایی و سرخوشی را تجربه کرده و ناگهان افسردگی در او بروز پیدا می کند. فرد در دوران شیدایی بسیار فعال و سرخوش بوده، بسیار صحبت می‌کند و انرژی زیادی برای انجام فعالیت‌ها دارد. اما همان فرد مدتی بعد گوشه گیر شده، افکار مرگ و خودکشی به او هجوم آورده و بدون انگیزه و امید می‌ماند. در اختلال دو قطبی پیشرونده زندگی روزمره فرد کاملا مختل می‌گردد.
در اختلال دو قطبی پیشرونده نوسانات خلقی افسردگی و شیدایی چهار بار در سال برای فرد به وجود می‌آید و می‌تواند ادغامی از اختلال دو قطبی نوع یک و دو باشد. ۱۰ درصد از افراد مبتلا به اختلال دو قطبی به اختلال دو قطبی پیشرونده نیز دچار خواهند شد. این اختلال با نام اختلال تناوب سریع نیز شناخته شده و در مواقعی به آن اختلال تناوب بسیار بسیار سریع می گویند. در بیشتر افراد مبتلا، نوسانات خلقی بیشتر از ۴ بار در سال نیز رخ می‌دهد و در مواردی حتی هر ۴۸ ساعت خلق فرد از افسردگی به شیدایی و بر عکس تغییر می‌کند.
علائم اختلال دو قطبی پیش رونده:
در دو قطبی پیش رونده فرد دوره‌هایی از افسردگی و دوره‌هایی از شیدایی را تجربه می‌کند که هر کدام از این‌ها علائم مربوط به خود را دارند. علائم در اختلال دو قطبی پیش رونده همان علائمی است که در اختلال دو قطبی نوع اول و دوم مطرح شد.
این مطلب ادامه دارد…
مجله اینترنتی تحلیلک
