آشنایی با بورس ژاپن (توکیو) و شاخص Nikkei 225
در این مطلب قصد داریم به معرفی یکی از بازارهای مهم آسیای شرقی یعنی بورس اوراق بهادار توکیو بپردازیم. توکیو در کنار نیویورک و لندن یکی از سه پایتخت مالی جهان به حساب می آید. این شهر نقش مهمی در اقتصاد جهان دارد و در تعیین سیاست های کلان اقتصادی و سیاسی جهان تاثیرگذار است.
بورس ژاپن چند سال قدمت دارد؟
بورس اوراق بهادار توکیو در پانزدهم می سال ۱۸۷۸ میلادی تحت عنوان «Tokyo Kabushiki Torihikijo» با هدایت وزیر دارایی آن موقع «Shibusawa Eiichi» که یکی از طرفداران سرسخت سرمایه‌داری بود، تأسیس شده و فرآیند معاملات بازار نیز در یکم ژوئن همان سال آغاز شد. در سال ۱۹۴۳ این بازار با ده بورس محلی در شهرهای بزرگ ژاپن ادغام شده و بورس یکپارچه ژاپن تأسیس شد.
عملیات بازار جدید بلافاصله پس از بمباران ناگازاکی متوقف و مجدداً سازماندهی شد. پس از اتمام مسائل و مشکلات مربوط به جنگ، سرانجام بورس جدید توکیو در شانزدهم می سال ۱۹۴۹ دوباره آغاز به کار کرد.
بورس ژاپن در بازه زمانی ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۰ میلادی رشد عجیب و بی‌سابقه‌ای را تجربه نمود؛ تا جایی که در اوج سال ۱۹۹۰ و پیش از ریزش قریب‌الوقوع شاخص‌ها این بازار حدوداً ۵۰ درصد سرمایه موجود در بازارهای سهام جهان را به خود اختصاص داده و در رده چهارمین بازار مالی بزرگ جهان قرار گرفت!
البته که بعد از ترکیدن حباب قیمت در بازار سهام و املاک شاخص های بورس افت زیادی را تجربه کردند.
ساختمان فعلی بورس ژاپن در بیست و سوم می سال ۱۹۸۸ افتتاح شده و طبقه تالار معاملات در روز سی‌ام آپریل همان سال بسته شد تا فرآیند معاملات به صورت تمام الکترونیکی انجام شود.
در ادامه بورس ژاپن یک سامانه معاملاتی به نام «TSE Arrows» را در سال ۲۰۰۰ معرفی و راه‌اندازی کرد. در ادامه فرآیند الکترونیکی شدن بازار نیز سامانه معاملاتی جدید و پیشرفته «Arrowhead» در سال ۲۰۱۰ در دسترس سرمایه‌گذاران این بازار قرار گرفت.
بیشتر بخوانید: آشنایی با بورس نیویورک (NYSE)
ساختار بورس ژاپن چگونه است؟
سهام پذیرفته شده در بازار بورس ژاپن در سه بخش شامل بازار اول (راه‌اندازی از سال ۱۹۴۹ شامل شرکت‌های بزرگ)، دوم (راه‌اندازی از سال ۱۹۶۱ شامل شرکت‌های متوسط) و بازار شرکت‌های استارت‌آپی (راه‌اندازی از سال ۱۹۹۱) دسته بندی می‌شوند.
در تقسیم‌بندی دیگری بازار بورس ژاپن شامل پنج بخش یعنی بازار اصلی شامل بازارهای اول و دوم، بازار شرکت‌های استارت‌آپی شامل دو بازار Mothers برای شرکت‌های نوظهور با پتانسیل رشد بالا و Jasdaq برای شرکت‌های نوظهور با رشد استاندارد و همچنین بازار Tokyo Pro Market صرفاً مختص سرمایه‌گذاران حرفه‌ای است.
بسیاری از سرمایه‌گذاران دسته‌بندی‌های موجود را عامل پیچیدگی و سردرگمی فعالان این بازار می دانند، زیرا هر کدام از این بخش‌ها الزامات پذیرش و قوانین خاص خود را دارند.
بورس ژاپن نیز ابزار سرمایه‌گذاری متنوعی نظیر سهام، شاخص‌ها، اوراق قرضه، کالا، ETF و اوراق مشتقه در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.
همچنین این بازار یکی از بورس‌های متراکم از لحاظ کمیت شرکت‌های پذیرفته شده است؛ به گونه‌ای که هم اکنون بیش از ۳۷۰۰ کمپانی در فهرست شرکت‌های بورسی بازار توکیو حضور دارند؛ که ارزش بازار آن‌ها در مجموع بیش از ۵ تریلیون دلار است.
بیشتر بخوانید: شاخص نزدک (Nasdaq) چیست؟
شاخص Nikkei 225 چیست؟
Nikkei 225 مخفف عبارت Nikkei 225 Stock Average است که نام مهم‌ترین شاخص بورس ژاپن است. این شاخص قیمتی هم وزن متشکل از سهام ۲۲۵ شرکت برتر پذیرفته شده در بازار بورس ژاپن است. بر اساس تاریخچه بازارهای مالی، نیکی قدیمی‌ترین شاخص در بازارهای مالی آسیا است.
در واقع شاخص نیکی بورس ژاپن معادل شاخص میانگین صنعتی داوجونز در بازار سهام ایالات متحده است. این شاخص در گذشته (بین سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۵) Nikkei Dow Jones Stock Average نام داشت، اما امروزه نام آن از شهرت «Nihon Keizai Shimbun» معروف‌ترین روزنامه اقتصادی ژاپن ملقب به «Nikkei» برگرفته شده است؛ زیرا این روزنامه اقتصادی مسئولیت محاسبه و انتشار این شاخص را بر عهده دارد.
این شاخص از سپتامبر سال ۱۹۵۰ میلادی ایجاد شده است. ترکیب شاخص نیکی همه ساله در ماه سپتامبر بررسی شده و تغییرات لازمه در ماه اکتبر اعمال می‌شود.
موقعیت مکانی و زمان فعالیت بورس اوراق بهادار توکیو
ساختمان مرکزی بورس ژاپن در «Nihonbashi Kabutochō» محل تجمع شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بزرگترین منطقه مالی ژاپن واقع شده است. بازار اوراق بهادار توکیو در روزهای کاری هفته یعنی دوشنبه تا جمعه طی دو جلسه معاملاتی (۰۹ تا ۱۱:۳۰ و ۱۲:۳۰ تا ۱۵) فعالیت می‌کند. البته سایر تالارهای معاملاتی ساعات کاری متفاوتی دارند.
این بازار همانند سایر رقبای جهانی خود در روزهای مشخصی از سال نظیر عید سال نو، تولد امپراطور، فرهنگ، بنیان‌گذاری کشور و… تعطیل است.
امیدواریم مطلب آشنایی با بورس ژاپن (توکیو) و شاخص Nikkei 225 برای شما مفید بوده باشد.
مجله اینترنتی تحلیلک
