«تاثیر ژنتیک بر اعتیاد و ژن اعتیاد»
اعتیاد مانند یک بیماری مزمن و وراثتی است و محققین همواره در حال بررسی این موضوع هستند که ژن ها چطور می توانند بدن انسان را در برابر اعتیاد آسیب پذیر و یا از آن محافظت کنند.
تا به امروز تحقیقات زیادی در مورد تاثیر ژنتیک بر اعتیاد صورت گرفته است که نشان می دهد حدود ۲۰ الی ۷۰ درصد اعتیاد به مواد مخدر تحت تأثیر ژن خانوادگی افراد است که البته این میزان در مواد مخدر مختلف متفاوت است.
ژن اعتیاد و تاثیر ژنتیک بر آن
آگاهی از ژن های زمینه ساز در اعتیاد به خانواده‌ها کمک می کند تا به میزان زیادی از گرایش فرزندانشان به مصرف مواد مخدر جلوگیری کنند.
تاثیرات محیطی که فرد در آن رشد می کند برای درگیر شدن افراد به اعتیاد بر هیچ کس پوشیده نیست ولی ژنتیک نقش خیلی مهمی در این زمینه ایفا می کند.
افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد بیماری اعتیاد هستند حتی با یک بار مصرف ممکن است به یک ماده مخدر معتاد شوند اما خوشبختانه می توان گفت با وجود ارثی بودن اعتیاد، تمام افرادی که دارای این ژن هستند معتاد نمی شوند. عامل ژنتیکی اعتیاد فقط احتمال درگیر شدن به اعتیاد را افزایش می دهد. علاوه بر این اعتیاد والدین تأثیر زیادی بر ابتلا به اعتیاد در فرزندانشان دارد.
تاثیر ژنتیک بر اعتیاد
اعتیاد یک مشکل پیچیده است و عوامل بسیار زیادی در بروز آن نقش دارند و ژنتیک یکی از عوامل بروز اعتیاد است.
تاثیر ژنتیک بر اعتیاد تنها فقط با یک ژن مشخص نمی شود و ژن های زیادی با فرایندهایی نسبتا پیچیده سبب اعتیاد می شوند. درک بهتر این پیچیدگی ها و شناسایی عوامل موثر، علاوه بر این که به درمان بهتر کمک می‌کند باعث پیش بینی و پیشگیری بهتر از اعتیاد می شود.
امروزه در برخی کشورها با استفاده از آزمایش ژنتیک، می‌توان وجود داشتن ژن اعتیاد را از همان روز اول تولد تشخیص داد. متاسفانه این ژن درمان خاصی ندارد و تنها می توان با کنترل عوامل محیطی مثل خانواده، مدرسه، جمع دوستان و… از بروز و ظهور آن جلوگیری کرد.
تاثیر ژنتیک بر اعتیاد بیشتر خودش را در دوره بزرگسالی نشان می‌دهد. اغلب افرادی که بعد از سنین نوجوانی درگیر اعتیاد می شوند، تحت تاثیر ژنتیک معتاد شده‌اند.
به طور کلی در دوره نوجوانی اعتیاد بیشتر تحت تاثیر محیط و فشارهای روحی است و در بزرگسالی اعتیاد بیشتر تحت تاثیر وراثت قرار می‌گیرد.
آمارها نشان می دهند سهم ژنتیک در بروز اعتیاد فرد ۵۰ تا ۶۰ درصد است و با نزدیک تر شدن به فامیل درجه یک میزان بروز مجدد اعتیاد در افراد خانواده افزایش پیدا می کند.
البته لازم به ذکر است که ژن ها سرنوشت انسان را نمی سازند و افرادی که ژن اعتیاد دارند، تنها مستعد معتاد شدن هستند. افراد همواره با تعدیل محیط می توانند از معتاد شدن خود و یا فرزندانشان جلوگیری کنند.
تاثیر ژنتیک در اعتیاد به انواع مواد مخدر
طبق تحقیقات ژن ها در اعتیاد به یک ماده مخدر خاص تاثیرات متفاوتی دارند. برخی مواد مخدر هستند که تاثیر آن ها بر افراد دارای ژن اعتیاد بیشتر است.
این مواد بیشتر شامل مواد افیونی هستند. مواد افیونی موادی هستند که از گیاه خشخاش به دست آمده و ماده اصلی در همه آن‌ها مورفین است. از جمله مواد افیونی می توان به تریاک اشاره کرد.
الکل نیز ماده‌ای است که خاصیت وراثت پذیری بالایی دارد. پدر و مادرهایی که دچار الکلیسم هستند، خطر اعتیاد به الکل را در فرزندانشان افزایش می دهند.
علاوه بر تریاک و الکل، کوکائین و نیکوتین نیز در زمره مواد مخدری قرار می‌گیرند که بیشتر افراد دارای ژن اعتیاد را درگیر می کنند. در این میان ماری جوانا و مواد توهم زا نیز خاصیت وراثت پذیری دارند اما به نسبت مواد ذکر شده این خاصیت در آن‌ها کمتر است.
تاثیر ژنتیک بر اعتیاد در مواد مختلف از بیشترین به کمترین به این شرح است.
- کوکائین
- تریاک
- الکل
- نیکوتین
- ماریجوانا
- مواد توهم زا
- مواد محرک زا
درمان ژن اعتیاد
یکی از اهداف تحقیقات تاثیر ژنتیک بر اعتیاد، پیدا کردن راه های درمانی موثر و بهبود درمان های فعلی است. همچنین هدف پژوهشگران این است که با شناسایی تمامی ژن‌ها، دارویی را در جهت تعدیل فعالیت آن ها به وجود آورند تا فعالیت مغز به حالت عادی برگردد. البته داروها بر روی تمام افراد موثر نخواهند بود چرا که این امر تحت تاثیر آرایش ژن‌ها است. با مشخص کردن آرایش ژن‌های هر فرد می‌توان داروی مناسب را برای او استفاده کرد.
همان طور که گفته شد ژن اعتیاد درمان ندارد اما می توان از بروز آن در افراد جلوگیری کرد. داشتن ژن اعتیاد به هیچ وجه بیان کننده این موضوع نیست که این فرد حتما در آینده معتاد می شود، بلکه نشان دهنده این مطلب است که این افراد بیشتر از سایرین به مصرف مواد مخدر گرایش دارند و با قرار گرفتن در شرایط محیطی نامناسب، به احتمال بیشتری درگیر اعتیاد می شوند.
افراد دارای ژن اعتیاد حتما باید از شرایط محیطی نامناسب دور نگه داشته شوند. این شرایط می تواند شامل در دسترس بودن مواد، جمع‌های دوستی یا خانوادگی مصرف کننده مواد، محله‌های درگیر اعتیاد و… باشد.
همچنین آمارها نشان داده یکی از عوامل اصلی روی آورن به مواد، مشکلات روحی است. به همین دلیل این افراد نباید فشارهای روحی و روانی زیادی را در خانواده یا محل کار تجربه کنند. علاوه بر این اگر درگیر بیماری‌های روحی روانی مثل افسردگی، اضطراب، اختلال شخصیت مرزی، دوقطبی و… هستند باید بیشتر تحت نظر روانشناس قرار بگیرند.
بیشتر بخوانید:
مجله اینترنتی تحلیلک
