«زندگینامه جلال آل احمد»
جلال آل احمد، معلم، نویسنده، فعال سیاسی-اجتماعی، منتقد ادبی و مترجم ایرانی و از متفکران قرن اخیر است که در جنبش روشنفکری و نویسندگی جامعه ادبی ایران نقش بسزایی داشته است.
جلال آل احمد داستان گویی جذاب با رویکرد سیاسی و اجتماعی بود که نوشته هایش هر کدام گوشه ای از شخصیت و ابعاد فکری او را به خوبی نشان می دهند. از معروف ترین آن ها می توان به سه تار، مدیر مدرسه، گنج، زن زیادی، از رنجی که می‌بریم و… اشاره کرد.
با ما باشید: زندگینامه جلال آل احمد
زندگینامه جلال آل احمد
جلال الدین سادات آل احمد، معروف به جلال آل احمد، ۱۱ آذر ۱۳۰۲ در محله سید نصرالدین از محله های قدیمی شهر تهران در خانواده ای مذهبی و پر جمعیت متولد شد. خانوادهٔ او اصالتاً اهل شهرستان طالقان و روستای اورازان بودند. او صاحب یک برادر و هشت خواهر بود.
پدر جلال آل احمد سید احمد حسینی طالقانی از روحانیون معروف تهران بود و از این جهت دوران کودکی او در یک محیط مذهبی سپری شد.
بیشتر بخوانید: زندگینامه غلامحسین ساعدی (گوهرمراد)
تحصیلات جلال آل احمد
پدر جلال آل احمد که تمایل داشت فرزندش جانشینی برای مسجد و منبر او شود و گمان می کرد ادامه تحصیل او را از راه حقیقت و دین منحرف می کند اجازه نداد که پس از پایان تحصیلات ابتدایی وارد دبیرستان شود.
جلال آل احمد که علاقه زیادی به تحصیل داشت دور از چشم پدر در کلاس های شبانه مدرسه دارالفنون ثبت نام کرد. او پس از تلاش های فراوان توانست تحصیلاتش را در دبیرستان و در زمان آغاز جنگ جهانی دوم به پایان برساند.
پس از اتمام دوران دبیرستان پدرش او را به نجف نزد برادرش سید محمد تقی فرستاد تا در آنجا به تحصیل علوم دینی بپردازد. اما این سفر چند ماه بیشتر طول نکشید و او به ایران بازگشت و در گروه ادبیات دانشسرای عالی مشغول تحصیل شد و توانست دوره دانشسرای عالی را در سال ۱۳۲۵ش به پایان برساند.
تحولات فکری جلال آل احمد
جلال آل احمد پس از اینکه از سفر نجف بازگشت به حزب توده پیوست و تفکرات دینی که تا آن زمان در او شکل گرفته بود، به طور کلی تغییر کرد. او دیگر به جای این که انگشتر عقیق دست کند، لباس های آمریکایی می پوشید و کروات می زد. پدرش که تاب دیدن این رفتارها را نداشت او را از خانه بیرون کرد.
اگرچه جلال آل احمد سال ها بعد با نوشتن سفرنامه زیبای «خسی در میقات» که شرح سفر وی به شهرهایی نظیر مکه و مدینه بود، نشان داد که همچنان به مذهب پایبند است.
یکی از دلایل سستی آل احمد نسبت به تشیع آشنایی با آثار احمد کسروی و محمود مسعود بود، اما این موضوع نیز دیری نپایید و او مجدد به مذهب بازگشت.
علاوه بر این چند وقتی نیز به گرایش های کمونیستی روی آورد و عضو حزب توده شد، بعد از آن مخالف آنان شد. این روحیه، در آثار ادبی و هنری و فعالیت های اجتماعی وی بسیار مشهود است.
فعالیت های علمی و آموزشی جلال آل احمد
جلال آل احمد پس از اتمام تحصیل، در مدارس تهران معلم شد. پس از آن مدتی در «مؤسسه تحقیقات اجتماعی» وابسته به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، فعالیت کرد. اومدتی نیز در دانشسرای عالی، دانشسرای مامازان، دانشکده علوم تربیتی و هنرسرای عالی نارمک ادبیات تدریس کرد.
وی در سال ۱۳۴۱ش از سوی وزارت فرهنگ، برای مطالعه در زمینه نشر کتب درسی، سفری به اروپا داشت و در تابستان همان سال در هفتمین کنگره بین المللی مردم شناسی در اتحاد شوروی شرکت کرد. او تابستان سال بعد، به دعوت سمینار بین المللی ادبی سیاسی دانشگاه هاروارد به آمریکا سفر کرد.
جلال آل احمد به سفر کردن علاقه زیادی داشت. از همین رو مدتی به گردش در گوشه و کنار کشورمان پرداخت و مشاهدات خود را در دفاتری زیر عنوان «اورازان»، «تات‌نشین‌های بلوک (بوئین) زهرا» و «جزیره خارک درّ یتیم خلیج فارس» به نگارش درآورد.
وی در فروردین ۱۳۴۳ش به حج رفت و شرح سفر حج خود را با عنوان «خسی در میقات» به نگارش در آورد که چندین بار نیز چاپ شده است. این شرح نشان می دهد که عواطف مذهبی که نویسنده از کودکی با آن خو گرفته بوده، در طی مراسم حج، بار دیگر در او زنده شده است.
ازدواج جلال آل احمد و سیمین دانشور
جلال آل احمد در سال ۱۳۲۷ با سیمین دانشور ازدواج کرد.
این ازدواج خاطره شیرینی دارد که شرح آن را از زبان ویکتوریا دانشور خواهر سیمین دانشور بخوانیم:
ما عید رفته بودیم اصفهان و در اتوبوسی که می خواستیم به تهران برگردیم، آقایی صندلی کنارش را به خانم سیمین تعارف کرد. آن دو کنار هم نشستند. بعد آمدیم خانه. صبح دیدم خانم سیمین دارند آماده می‌شوند که بروند بیرون. من هم می خواستم بروم خرید. وقتی در را باز کردم، دیدم آقای جلال آل احمد مقابل در ایستاده است. نگو این‌ها روز قبل قرار مدارشان را گذاشته اند. روز نهم آشنایی شان هم قرار عقد گذاشتند. بعد همه را دعوت کردیم و در مراسمشان فامیل و همه نویسندگان بودند. صادق هدایت هم بود. بعد آن‌ها خانه ای اجاره کردند و رفتند سر زندگی شان.»
ویژگی آثار جلال آل احمد
به طور کلی نثر جلال آل احمد را می توان نثری شتابزده، کوتاه، تاثیرگذار و در نهایت کوتاهی و ایجاز دانست.
او شجاعت بی نظیری در شکستن برخی سنت های ادبی و قواعد دستور زبان فارسی داشت که در نامه های بسیار مشهود است.
او طوری می نوشت که خواننده نویسنده را رو در روی خودش تصور کند و نوشته ها را از زبان او بشنود و اگر خواننده ای با نثر او آشنا نبود سردرگم می شد و مجبور می شد که آن ها را چندین بار بخواند.
درگذشت جلال آل احمد
جلال آل احمد پس از سال ها تلاش در راستای پیشرفت ادبی، در سن ۴۸ سالگی و در ۱۸ شهریور سال ۱۳۴۸ به دلایل نامعلوم دار فانی را وداع گفت و او را در شبستان مسجد مسجد فیروز آبادی شهر ری به خاک سپردند. بر روی سنگ قبر ساده و بی نام او به جز امضایش چیز دیگری دیده نمی شود
همانطور که گفتیم دلیل مرگ او نامعلوم است چرا که شمس آل احمد معتقد است که باعث آن ساواک بوده، ولی سیمین دانشور مصرف بیش از حد نوشابه الکلی را علت مرگ همسرش عنوان کرده است.
پس از درگذشت سیمین دانشور خانه آن ها با تمام وسایل و لباس ها به موزه تبدیل شد. موزه‌ای که همواره علاقه مندان به ادبیات معاصر ایران را به آنجا می کشاند.
بیشتر بخوانید: جلال ادبیات؛ به بهانه درگذشت جلال آل احمد
آثار جلال آل احمد
داستان های جلال آل احمد
- پنج داستان (۱۳۵۰)
- نفرین زمین (۱۳۴۶)
- سنگی بر گوری (نوشتهٔ ۱۳۴۲، چاپ ۱۳۶۰)
- نون والقلم (۱۳۴۰)
- مدیر مدرسه (۱۳۳۷)
- سرگذشت کندوها (۱۳۳۷)
- زن زیادی (۱۳۳۱)
- سه تار (۱۳۲۷)
- از رنجی که می بریم (۱۳۲۶)
- دید و بازدید (مجموعه داستان) (۱۳۲۴)
مقاله های جلال آل احمد
- گزارش‌ها (۱۳۲۵)
- حزب توده سر دو راه (۱۳۲۶)
- هفت مقاله (۱۳۳۲)
- غرب زدگی (۱۳۴۱)
- کارنامه سه ساله (۱۳۴۱)
- ارزیابی شتابزده (۱۳۴۳)
- یک چاه و دو چاله (۱۳۵۶)
- در خدمت و خیانت روشنفکران (۱۳۵۶) انتشار پس از مرگ
- مکالمات
- نیما چشم جلال بود
- در خدمتیم
- اسرائیل، عامل امپریالیسم (چاپ کتاب در تاریخ مهر ۱۳۵۷)
مشاهدات و سفرنامه های جلال آل احمد
- اورازان (۱۳۳۳)
- تات نشین های بلوک زهرا (۱۳۳۷)
- جزیرهٔ خارک درّ یتیم خلیج فارس (۱۳۳۹)
- خسی در میقات (۱۳۴۵)
- سفر به ولایت عزرائیل (۱۳۶۳)
- سفر روس (۱۳۶۹)
- سفر آمریکا
- سفر فرنگ
ترجمه های جلال آل احمد
- تشنگی و گشنگی اثر اوژن یونسکو (۱۳۵۱)
- چهل طوطی، قصه‌های کهن هندوستان (با سیمین دانشور، ۱۳۵۱)
- عبور از خط اثر ارنست یونگر (با محمود هومن، ۱۳۴۶)
- مائده‌های زمینی اثر آندره ژید (با پرویز داریوش، ۱۳۴۳)
- کرگدن اثر اوژن یونسکو (۱۳۴۵)
- بازگشت از شوروی اثر آندره ژید (۱۳۳۳)
- دست‌های آلوده اثر ژان پل سارتر (۱۳۳۱)
- سوء تفاهم اثر آلبر کامو (۱۳۲۹)
- بیگانه اثر آلبر کامو (با خبره‌زاده، ۱۳۲۸)
- قمارباز (رمان) اثر فئودور داستایفسکی (۱۳۲۷)
- محمد و آخرالزمان اثر پل کازانوا (۱۳۲۵)
- عزاداری های نامشروع اثر محسن امین (از عربی، ۱۳۲۲)
جملاتی زیبا از جلال آل احمد
- به تعظیم مردم این زمانه اعتماد نکن. تعظیم آنان همانند خم شدن دو سر کمان است، که هرچه به هم نزدیک تر شوند تیرشان کشنده تر می شود.
- حتی اگر بهترین فرد روی کره زمین هستید به خودتان مغرور نشوید چون هیچ کس از شخصی که ادعا می کند خوشش نمی آید.
- ترجیح می دهم حقیقتی مرا آزار دهد، تا اینکه دروغی آرامم کند.
- تنها دو روز در سال هست که نمیتونی هیچ کاری بکنی یکی دیروز و یکی فردا.
- خوبی بادبادک اینه که می دونه زندگیش فقط به یک نخ نازک بنده ولی بازم تو آسمون می رقصه و می خنده.
- با کسی زندگی کن که مجبور نباشی یه عمر برای راضی نگه داشتنش فیلم بازی کنی.
- تهمت مثل زغال است اگر نسوزاند سیاه می کند.
- چقدر سخت است همرنگ جماعت شدن وقتی جماعت خودش هزار رنگ است.
- اگر گیاهان صدایی نداشته باشند به معنای آن نیست که دردی ندارند.
- آن اندازه که ما خود را فریب می دهیم و گمراه می کنیم، هیچ دشمنی نمی تواند.
مجله اینترنتی تحلیلک
