مریم میرزاخانی نابغه ریاضی جهان

همراهان عزیز مجله اینترنتی تحلیلک، در این مطلب با زندگینامه مریم میرزاخانی در خدمتتان هستیم.

این جملات نقل قول هایی از مریم میرزاخانی یکی از اعجوبه های علم ریاضیات جهان است:

• زیبایی ریاضیات را با صبر در می‌یابید.
• من فکر نمی‌کنم که همه باید ریاضیدان شوند، ولی معتقدم بیشتر دانشجویان و دانش‌آموزان باید فرصت بیشتری به ریاضیات بدهند.
• مهم این نیست که چه مشکلی پیش روی شماست، مهم شیوه‌ای است که شما برای حل مشکلات به‌کار می‌برید.
• زندگی فراتر از چیزهایی است که در کلاس یاد می‌گیرید. مهم چیزهایی هستند که به شما انگیزه می‌دهند تا راهتان را در زندگی ادامه دهید.
• مسائل ریاضی سرگرم‌ کننده‌اند. مثل اینکه بخواهید یک پازل را حل کنید یا یک سری نقاط را به هم وصل کنید تا شکل نهایی خود را نشان بدهند. من حس کردم می‌توانم این کار را انجام بدهم و متوجه شدم که دوست دارم همین کار، مسیر زندگی‌ام باشد.

زندگینامه مریم میرزاخانی

مریم میرزاخانی در اردیبهشت سال ۱۳۵۶ در شهر تهران به دنیا آمد. پدرش احمد میرزاخانی مهندس الکترونیک بود و ریاست هیئت مدیره سازمان آموزشی نیکوکاری رعد را برعهده داشت.

مریم میرزاخانی که از همان ابتدا هوش و استعداد خود در درس را نشان داد، برای تحصیل در مقطع دبیرستان وارد دبیرستان فرزانگان تهران شد و در همان هفته اول با رویا بهشتی آشنا شد، آن ها دوران تحصیل خود را در این مدرسه سپری کردند و تا سال ها این دوستی ادامه داشت.

در سال سوم دبیرستان مریم میرزاخانی موفق شد مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری را به دست آورد. وی همچنین توانست با دریافت ۴۱ امتیاز مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی هنگ کنگ را به خود اختصاص دهد. او پس از یک سال موفق شد برای باری دیگر مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی کانادا را با دریافت ۴۲ امتیاز یعنی نمره کامل از آن خود کند. مریم میرزاخانی اولین کسی بود که توانست در المپیاد ریاضی نمره کامل کسب کند، همچنین اولین دختری بود که موفق شد مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی را به دست آورد.

طبق انتظارها مریم میرزاخانی به دانشگاه صنعتی شریف رفت اما برخلاف توقع همگان، به جای انتخاب رشته مهندسی برق، چون عاشق ریاضی بود در میان گرایش های مختلف ریاضیات به ریاضی محض علاقه بیشتری داشت و این رشته را برای تحصیل انتخاب کرد.

زندگینامه مریم میرزاخانی

سرانجام در سال ۱۳۷۸ مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه صنعتی شریف گرفت. سپس برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و در دانشگاه هاروارد به تحصیل مشغول شد. مریم میرزاخانی مدرک دکترای خود را در سال ۱۳۸۳ تحت نظر «پروفسور کرتیس مک مولن» دریافت نمود.

او پس از فارغ التحصیلی به عنوان محقق در موسسه ریاضیات کلی مشغول به کار شد، همچنین در دانشگاه پرینستون آمریکا به عنوان پروفسور کار خود را آغاز کرد. وی پس از گذشت ۴ سال از درجه استادیاری ارتقا پیدا کرد، سپس در سال ۱۳۸۷ به عنوان استاد تمام در دانشگاه استنفورد به امر تدریس پرداخت.

مریم میرزاخانی در سال ۱۳۷۸ پیشنهاد محاسبه عمق حلقه های ترسیم شده روی سطوح هذلولی را قبول کرد و با به دست آوردن راهی عملی و بسیار کاربردی به منظور حساب کردن حجم فرم های هندسی هذلولی توانست تحسین همگان را برانگیزد.

می‌توان گفت که کار مریم میرزاخانی روی مطالعه سطوح هذلولی با استفاده از فضاهای پیمانه‌ای متمرکز بود. فضای هذلولوی، در مقابل فضای اقلیدسی قرار دارد که معتقد است تنها و تنها یک خط موازی با یک خط مشخص می‌تواند از یک نقطه‌ی ثابت عبور کند. در فضای هذلولی غیر اقلیدسی، تعداد بی‌شماری از خطوط موازی می‌توانند از یک نقطه ثابت عبور کند. مجموع زاویه‌های یک مثلث در فضای هذلولی کمتر از ۱۸۰ درجه است. در چنین فضایی منحنی، کوتاه‌ترین مسیر بین دو نقطه به‌عنوان ژئودزیک شناخته می‌شود. تحقیقات میرزاخانی شامل محاسبه انواع خاصی از ژئودزیک، به نام ژئودزیک بسته‌ی ساده روی سطوح هذلولوی بود.

مریم میرزاخانی در سال ۱۳۸۴ با یان وندارک، استاد و دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد و پژوهشگر علوم کامپیوتر مرکز تحقیقاتی آی‌بی‌ام ازدواج کرد. آن‌ها صاحب یک دختر به نام آناهیتا شدند.

بیشتر بخوانید: زندگینامه توماس ادیسون

در سال ۱۳۸۹ مریم میرزاخانی توانست نظریه‌ی شار زلزله ویلیام ترستن را روی فضای تایشمولر به اثبات برساند. شار زلزله برای مدت‌ها به‌عنوان مسئله‌ای بی‌پاسخ در ریاضی شناخته می‌شد.

در سال ۱۳۹۳ مریم میرزاخانی به همراه الکس اسکین و امیر محمدی ثابت کرد که ژئودزیکهای مختلط و بستارهای آن‌ها برخلاف آنچه گفته می‌شود، نامنظم یا فرکتال نیستند؛ بلکه به طرز شگفت‌انگیزی منظم‌اند. آن‌ها ثابت کردند که بستارهای ژئودزیک مختلط، خاصیت جبری دارند و می‌توانند به‌صورت چندجمله‌ای تعریف شوند، به همین دلیل غیر منعطف‌اند. این نتایج شبیه به نظریات مارینا راتنر در دهه ۱۹۹۰ میلادی بود.

مریم میرزاخانی به خاطر تحقیقات نوین و دستاوردهای فراوانش در سال ۱۳۹۳ موفق به دریافت جایزه فیلدز شد. این جایزه معتبرترین نشان علمی در ریاضیات است که هر چهار سال یک بار به برترین دانشمندان علم ریاضی زیر ۴۰ سال اعطا خواهد شد. او اولین بانویی بود که در سطح دنیا توانست جایزه فیلدز را به دست آورد.

زندگینامه مریم میرزاخانی

در تیرماه ۱۳۹۶ خبر بستری شدن مریم میرزاخانی در یکی از بیمارستان های آمریکا به علت ابتلا به بیماری سرطان اعلام شد. گویا ایشان از چهار سال قبل به بیماری سرطان سینه دچار شده بودند و این سرطان تا مغز استخوان او پیشروی کرده بود و در کمال تاسف مریم میرزاخانی در بیست و سوم تیرماه ۱۳۹۶ در سن ۴۰ سالگی در یکی از بیمارستان های کالیفرنیا از دنیا رفت.

اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته زنان انجمن ریاضی ایران، روز تولد این ریاضی‌دان بزرگ در سوم می (۱۳ اردیبهشت) را روز جهانی زن در ریاضیات نام‌گذاری کرد.

افتخارات و جوایز مریم میرزاخانی

دریافت مدال طلا المپیاد جهانی ریاضی سال ۱۹۹۴ در هنگ کنگ

کسب مدال طلا با نمره کامل در المپیاد جهانی ریاضی سال ۱۹۹۵ در کانادا

همکاری با پژوهشگاه دانش های بنیادی تهران از سال های ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۹

کسب جایزه افتخاری دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳

کسب جایزه برترین فارغ التحصیلان دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳

دریافت جایزه پژوهشگر برتر موسسه Clay Mathematics Institude در سال ۲۰۰۴

دریافت جایزه ای ام اس بلومنتال در سال ۲۰۰۹

دعوت شدن به کنگره بین المللی ریاضیدانان در سال ۲۰۱۰ و سخنرانی درباره توپولوژی و سیستم های دینامیکی و ODE

کسب جایزه AMS Ruth Lyttle Satter Prize که توسط انجمن ریاضی آمریکا هر دو سال یک بار به برترین تحقیقات ریاضی داده می شود

کسب جایزه تحقیقاتی کلی در سال ۲۰۱۴

سخنرانی در انجمن بین المللی ریاضیدانان در سال ۲۰۱۴

دریافت مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ در سئول

برگزیده شدن به عنوان معاون خارجی فرهنگستان علوم فرانسه در سال ۲۰۱۵

برگزیده شدن و عضویت در انجمن فلسفه آمریکا در سال ۲۰۱۶

عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا در سال ۲۰۱۶

عضویت در فرهنگستان علوم و هنر آمریکا در سال ۲۰۱۷

آخرین پست مریم میرزاخانی در صفحه‌ی شخصی‌اش:

هرچه بیشتر روی ریاضیات وقت گذاشتم، بیشتر هیجان‌زده شدم

مجله اینترنتی تحلیلک