اصطلاحات بورس ایران

اگر شما قصد ورود به بازار سرمایه را دارید نیازمند این هستید که با یک سری اصطلاحات بورس ایران آشنا شوید. ما در این مقاله اصطلاحاتی که زیاد در بازار بورس ایران می شنوید را توضیح داده ایم.

با ما همراه باشید.

اصطلاحات بورس ایران

نماد:

نمایانگر مخفف نام و صنعت یک موسسه مالی است که سهام آن در بورس اوراق بهادار و یا فرابورس ایران منتشر شده است.

علت این کار سهولت در بیان نام این موسسات است. این مخفف در بین همه فعالان یکسان بوده و یک استاندارد واحد برای آن نظر گرفته می شود که عموما حرف اول نماد معرف صنعت و حروف بعدی مخففی از نام شرکت است؛ مثلا به جای شرکت خودروسازی سایپا، خساپا و به جای شرکت خودروسازی ایران خودرو دیزل، خاور می گویند.

 

بیشتر بخوانید: نماد بورس چیست و چگونه نام گذاری می شود؟

 

دامنه نوسان:

به مقدار مجازی که هر سهم می تواند طی یک روز در آن بازه تغییر قیمت دهد، دامنه نوسان گویند که در حال حاضر این مقدار برای سهام معمولی ۵% است.

در بازه­ های زمانی و پس از رویدادهای خاص که بازارگردان و یا ناظر بازار صلاح بداند، این دامنه نوسان را از نمادها حذف می کنند تا بنا به مکانیزم عرضه و تقاضا قیمت واقعی سهم مشخص گردد.

توقف نماد:

اگر امکان خرید و فروش در نمادی به دلایل متفاوت برای مدتی حذف شود و سهم بدون معامله باقی بماند، اصطلاحا گفته می شود نماد متوقف شده است.

عموما سهم به علت برگزاری مجامع، بیشترین تغییر قیمت برای چند روز متوالی و سایر عواملی که برای یک نماد حائز اهمیت است، می تواند متوقف گردد.

 

بیشتر بخوانید: وضعیت نماد شرکت ها در بورس (مجاز، ممنوع و…) به چه صورت است

 

سال مالی:

به بازه زمانی یکسال گفته می شود که مبداء شروع فعالیت کار شرکت ها قرار می گیرد و سال مالی هر شرکت می تواند با شرکت دیگر متفاوت باشد که این سال مالی در قسمت بالای صورت های مالی قید می گردد.

فرضا عنوان می شود صورت مالی X برای سال مالی منتهی به تیرماه x139 .

صورت های مالی:

برای موسساتی که سیستم حسابداری دوبل یا دوطرفه دارند، گزارش­ های استانداردی تهیه می­ گردد که به آنها صورت های مالی گفته می شود.

این صورت ها عموما به ۴ دسته، شامل صورت سود و زیان، ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع، تقسیم می گردند.

ترازنامه:

صورتی است که در آن میزان دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام به تفکیک به نمایش گذاشته می شود.

صورت جریان وجه نقد:

نشان می ­دهد که جریان مالی در بخش های عملیاتی، سرمایه گذاری و تامین مالی چگونه بوده است.

صورت سود و زیان:

گزارشی از میزان کاهش و افزایش در دارایی های صاحبان سهام را نشان می دهد و صورت سود و زیان جامع کلیه عوامل تاثیرگذار مانند تعدیلات سنواتی و … را در حقوق صاحبان سهام نمایش می دهد.

اصطلاحات بورس ایران

سود هر سهم (EPS):

پس از محاسبه سود خالص سال مالی، که از کسر نمودن هزینه های عملیاتی، مالی و مالیاتی از میزان فروش به دست می آید، اگر آن را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، سود هر سهم یا EPS هر سهم به دست خواهد آمد که مخفف عبارت انگلیسی earning per share است.

سود تقسیمی هر سهم (DPS):

بنا به تشخیص اکثریت سهامداران آن بخشی از EPS که بین سهامداران تقسیم می گردد را سود تقسیمی یا DPS هر سهم می نامند و مخفف عبارت انگلیسی per share dividend است.

البته به جز تصمیم و رای اکثریت سهامداران عوامل دیگری در تعیین این سود نقش دارند که عبارتند از کف و سقف قانونی آن، قوانین مرتبط به اندوخته قانونی و سود تقسیمی و…

P/E:

از تقسیم قیمت هر سهم بر سود هر سهم عددی حاصل می گردد که به آن p/e می گویند و معیاری است برای مقایسه شرکت های یک صنعت و وضعیت آنها که در تحلیل بنیادی به کار می رود.

انواع روش های تحلیلی در بازار سرمایه:

به طور کلی سه نوع روش تحلیلی در بازارهای مالی رایج است که عبارتند از روش تکنیکال یا فنی، روش فاندامنتال یا بنیادی و تئوری مدرن پورتفو (MPT).

استفاده ترکیبی و مناسب از هر کدام از این روش ها می تواند ما را در کسب بازده مناسب یاری کند.

تحلیل تکنیکال:

براساس نمودار قیمت سهام و پیشینه آن انجام می شود و بر سه اصل استوار است: ۱- تاریخ تکرار می شود (رفتار روندها) ۲- همه چیز در قیمت لحاظ می شود ۳- همواره قیمت ها سقف قبلی خود را می شکنند.

تحلیل فاندامنتال:

براساس روابط علت و معلولی رفتار نموده و بر دو قسم بالا به پایین و پایین به بالا تقسیم می ­گردد و بر اساس تاثیر عوامل اقتصادی و به استناد به صورت های مالی تحلیل خود را انجام می­ دهد.

تئوری مدرن پورتفو (MPT):

این تئوری که توسط آقای مارکویتز ارائه شد بر پایه تنوع بخشی بر دارایی ها سرمایه گذاری شده استوار است. با این کار ریسک نوسانات دارایی ها را که جنس متفاوتی دارند و رفتار متفاوتی نیز از خود نشان می دهند، کاهش می دهد.

اصطلاحات بورس ایران

مجامع:

به اجتماع حداکثری سهامداران یک موسسه در زمان و مکان از پیش تعیین شده و رسمی، مجمع گفته می­ شود.

مجامع به سه دسته کلی مجمع عمومی موسس، مجمع عمومی عادی سالیانه و مجمع عمومی فوق العاده تقسیم می شوند.

مجمع عمومی موسس:

یک بار برای هر شرکت و در زمان تاسیس آن برگزار می گردد و برای اولین بار مدیران و بازرسان شرکت مشخص شده و روزنامه ای که آگهی های شرکت در آن درج شود، مشخص می ­گردد.

این مجمع با حضور صاحبان نیمی از سهام شرکت رسمیت یافته و در غیر این صورت حداکثر برای دو نوبت دیگر قابل تمدید است. اگر دو نوبت بعدی نیز به حد نصاب نرسد، موسسین باید عدم تشکیل شرکت را اعلام کنند.

مجمع عمومی عادی سالیانه:

پس از مشخص شدن اساسنامه شرکت، همه ساله مجمعی تشکیل می گردد به نام مجمع عمومی عادی سالیانه که در آن صورت های مالی شرکت به تصویب سهامداران می رسد و نسبت به تقسیم سود حاصل شده سال مالی تصمیم گیری انجام می گیرد.

این مجمع نیز با حضور نیمی از صاحبان سهام رسمیت می یابد و در صورت عدم تشکیل، در نوبت بعدی با حضور هر تعداد از سهامداران رسمیت دارد.

مجمع عمومی فوق العاده:

اگر بنا به دلایلی نیاز به تصمیم گیری های مهمی نظیر انحلال یا اعلام ورشکستگی شرکت باشد، خارج از زمان مقرر برای تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه، اعلام اطلاع رسانی عمومی جهت دعوت به مجمع صورت می گیرد.

این مجمع همان مجمع عمومی فوق العاده است. این مجمع در نوبت اول با حداقل نیمی از سهامداران تشکیل می شود و در صورت عدم تشکیل در نوبت اول، نوبت دوم با حضور ۳/۱ اعضا نیز رسمی است. همچنین کلیه مصوبات با ۳/۲ آرای حاضر به تصویب می رسد.

 

بیشتر بخوانید: افزایش سرمایه چیست و بررسی ۴ مدل افزایش سرمایه

 

بازار اولیه:

به بازاری که سهام شرکت های بورسی برای اولین بار در آنجا عرضه می گردد، بازار اولیه گویند.

بازار ثانویه:

پس از عرضه اولیه سهام در بازار اولیه، می توان آن را در بازار ثانویه مورد داد و ستد قرار داد در واقع بازاری را که سهام بعد از بار اول خرید و فروش می شود را بازار ثانویه می نامند.

قیمت اسمی:

قیمت استانداردی است که برای اغلب سهام یکسان است. مثلا در ایران عموما قیمت اسمی سهام ها ۱۰۰۰ ریال یا همان ۱۰۰ تومان در نظر گرفته می شود. این در حالی است که قیمت ذاتی، بازار و… این نماد می­ تواند متفاوت از قیمت اسمی آن باشد.

قیمت بازار:

قیمتی که بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار ثانویه تعیین می گردد را قیمت بازار گویند.

قیمت ذاتی:

قیمت واقعی یک نماد که براساس جریانات نقد آتی آن، مکانیزم عرضه و تقاضا، دارایی های آن موسسه و سایر عوامل تعیین می گردد را قیمت ذاتی گویند.

قیمت دفتری:

اگر دارایی های یک موسسه ملاک قیمت گذاری آن قرار گیرد و قیمتی که در زمان خرید دارایی ها در دفاتر مالی آن موسسه ثبت می گردد را در محاسبات لحاظ کنیم، به قیمت به دست آمده ارزش دفتری سهم گوییم.

اصطلاحات بورس ایران

صف خرید:

زمانی که میزان سفارشات برای خرید سهام در قیمت سقف (بالاترین حد مجاز نوسان یک سهم) مقادیر زیادی را در بر بگیرد و عرضه کننده ای نیز حتی در بالاترین قیمت سهام حاضر به فروش آن نباشد، صف خرید به وجود آمده است.

صف فروش:

زمانی که به ازای میزان سفارشات فروش یک نماد در کف قیمت (پایین ترین حد مجاز نوسان قیمت در آن روز) هیچ خریداری برای آن نماد وجود نداشته باشد، اصطلاحا گفته می شود صف فروش ایجاد شده است.

تعداد سهام هر موسسه (شرکت یا هلدینگ و…):

در زمان انتشار سهام یک شرکت در بازار اولیه، اگر حقوق صاحبان سهام آن شرکت را بر قیمت اسمی سهام (۱۰۰ تومان) تقسیم کنیم، عدد حاصل شده تعداد سهام شرکت را نمایش می دهد.

مثلا اگر حقوق صاحبان سهام شرکتی مبلغ ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان باشد تعداد کل سهام این شرکت از تقسیم این رقم بر ۱۰۰ تومان به دست خواهد آمد که برابر خواهد شد با ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ برگه سهام. (شرکت­ ها می توانند به منظور تامین مالی پروژه ها بخشی از این سهام را در بازار اولیه به عموم بفروشند و در واقع در ازای دریافت وجهی با آنها شریک شوند. قیمت این انتشار می تواند با قیمت اسمی سهام متفاوت باشد که عموما بیشتر از آن است.)

صرف سهام:

صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است. کسر سهام نیز بالعکس این مقوله و در ایران نیز ممنوع است.

افزایش و کاهش سرمایه:

منظور از افزایش سرمایه و یا کاهش سرمایه تغییر در تعداد سهام و تغییر مجموع قیمت اسمی سهام شرکت است. این کار به روش های مختلفی انجام می شود؛ مثلا افزایش سرمایه از محل سود انباشته، از محل آورده نقدی سهامداران، سلب حق تقدم و…

همچنین در شرایط خاص سهامداران شرکت می توانند نسبت به کاهش سرمایه رای دهند.

اصطلاحات بورس

حق تقدم:

اگر شخصی مالک بخشی از سهام یک موسسه باشد و شرکت اقدام به افزایش سرمایه نماید، اگر دیگران سهام منتشره جدید را خریداری کنند، میزان درصد مالکیت آن شخص کاهش می یابد.

بنابراین به منظور جلوگیری از وقوع این امر، هر سهامدار به میزان درصد مالکیت خود نسبت به افزایش سرمایه اولویت دارد که به آن حق تقدم گویند و می تواند از آن استفاده کند و یا به فروش رساند.

حجم مبنا:

به میزان سهامی که اگر در یک روز و در یک نماد معامله گردد، آن نماد می تواند به اندازه حداکثر میزان نوسان خود افزایش یا کاهش یابد، حجم مبنا گویند.

سهام شناوری:

به آن بخش از سهام غیر مدیریتی که مالکیت آن عموم مردم در بازار سرمایه هستند، سهام شناور می گویند.

قیمت پایانی:

به میانگین موزون تمام معاملات یک روز یک نماد، قیمت پایانی گویند که معیار تعیین دامنه نوسان فردای آن سهم است.

منبع: باشگاه آگاه

مجله اینترنتی تحلیلک