در این مطلب تلاش شده است تا اعمال و ادعیه فراوانی که در این ماه وارد شده است را به منظور تهذیب و آمادگی بیشتر برای ورود به ماه رمضان از مفاتیح الجنان کنار هم گردآوریم.
اعمال مخصوص ماه شعبان / به همراه صوت
همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک، می خواهیم در این مطلب با اعمال مخصوص ماه شعبان (خصوصاً اعمال روز و شب اول، سوم و شب آخر …) بیشتر آشنا بشویم.
اعمال مخصوص ماه شعبان
اعمال شب اول ماه شعبان
در کتاب «اقبال» نمازهای بسیاری [برای این روز] ذکر شده، از جمله «دوازده رکعت» که در هر رکعت سوره «حمد» «یک مرتبه» و سوره «توحید» «یازده مرتبه» خوانده شود.
اعمال روز اول ماه شعبان
روزه این روز فضیلت بسیار دارد؛ از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده: هر که روز اول شعبان را روزه بگیرد، بی‌تردید بهشت بر او واجب می‌شود؛و سید ابن طاووس از حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله) ثواب بسیاری روایت کرده برای کسی که سه روز اوّل این ماه را روزه بگیرد و در شب‌های آن دو رکعت نماز بخواند با این ترتیب که: در هر رکعت سوره «حمد» یک بار و سوره «توحید» یازده بار خوانده شود.
اعمال مخصوص ماه شعبان / به همراه صوت
اعمال مخصوص روز اول و سوم ماه شعبان
اعمال روز سوم ماه شعبان
روز سوم ماه شعبان، روز بسیار مبارکی است ک اعمال ارزشمندی نیز دارد. شیخ طوسی در کتاب «مصباح» فرموده: در این روز حضرت حسین بن علی(علیه‌السلام) متولّد شد و در توقیع [دست نوشت] شریف حضرت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) به قاسم بن علاء همدانی، وکیل آن حضرت آمده است که: مولایمان امام حسین (علیه‌السلام) در روز پنجشنبه سوم شعبان متولّد شد، پس آن روز را روزه بگیر و این دعا را بخوان:
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ بِحَقِّ الْمَوْلُودِ فِى هٰذَا الْیَوْمِ الْمَوْعُودِ بِشَهادَتِهِ قَبْلَ اسْتِهْلالِهِ وَوِلادَتِهِ، بَکَتْهُ السَّماءُ وَمَنْ فِیها، وَالْأَرْضُ وَمَنْ عَلَیْها، وَلَمَّا یَطَأْ لابَتَیْها ، قَتِیلِ الْعَبْرَهِ، وَسَیِّدِ الْأُسْرَهِ، الْمَمْدُودِ بِالنُّصْرَهِ یَوْمَ الْکَرَّهِ، الْمُعَوَّضِ مِنْ قَتْلِهِ أَنَّ الْأَئِمَّهَ مِنْ نَسْلِهِ، وَالشِّفاءَ فِى تُرْبَتِهِ، وَالْفَوْزَ مَعَهُ فِى أَوْبَتِهِ، وَالْأَوْصِیاءَ مِنْ عِتْرَتِهِ بَعْدَ قائِمِهِمْ وَغَیْبَتِهِ، حَتّىٰ یُدْرِکُوا الْأَوْتارَ، وَیَثْأَرُوا الثَّارَ، وَیُرْضُوا الْجَبَّارَ، وَیَکُونُوا خَیْرَ أَنْصارٍ، صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِمْ مَعَ اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَالنَّهارِ.خدایا از تو می‌خواهم به حق مولود در این روز که پیش از برخاستن صدایش و قبل از ولادتش به شهادتش وعده داده شده، آسمان و هر که در آن است، زمین و هر که بر آن است بر او گریست در حالی‌که هنوز قدم در جهان نگذاشته بود، کشته اشک، سرور خاندان، مددیافته به یاری روز بازگشت، پاداش شهادتش اینکه امامان از نسل اویند و شفا در خاک اوست و پیروزی با اوست درگاه بازگشتش و نیز پیروزی با جانشینان از خاندانش پس از قیام‌کننده‌شان و غیبت اوست تا آنکه انتقام گیرند و خون‌خواهی نمایند و حضرت جبّار را خشنود سازند و بهترین یاران دین حق شوند، درود خدا بر ایشان همگام با رفت و آمد شب و روز.اللّٰهُمَّ فَبِحَقِّهِمْ إِلَیْکَ أَتَوَسَّلُ وَأَسْأَلُ سُؤالَ مُقْتَرِفٍ مُعْتَرِفٍ مُسِىءٍ إِلىٰ نَفْسِهِ مِمَّا فَرَّطَ فِى یَوْمِهِ وَأَمْسِهِ، یَسْأَلُکَ الْعِصْمَهَ إِلىٰ مَحَلِّ رَمْسِهِ؛ اللّٰهُمَّ فَصَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَعِتْرَتِهِ، وَاحْشُرْنا فِى زُمْرَتِهِ، وَبَوِّئْنا مَعَهُ دارَ الْکَرامَهِ، وَمَحَلَّ الْإِقامَهِ.
خدایا! به حق آنان به تو توسّل می‌جویم و از تو می‌خواهم درخواست گنه‌کار اقرار کننده به گناه و بد کرده به خود با اموری که در امروز و دیروزش کوتاهی نموده، از تو تا هنگام رفتن در گورش پناه می‌خواهد؛ خدایا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و ما را در جمع او محشور کن و همراه وی در بهشت و جایگاه ابدی جای ده.
خدایا! همچنان که ما را به شناسایی‌اش گرامی داشتی پس ما را به تقرّب به آن حضرت گرامی دار و رفاقت و سابقه محبّت با او را روزی ما کن و ما را از کسانی قرار ده که فرمانش را تسلیم می‌شوند و به هنگام بردن نامش صلوات زیاد بر او می‌فرستند و نیز بر همه جانشینان و خاندان برگزیده‌اش، آن یاری شدگان از سوی تو به عدد دوازده، آنان‌که ستارگان درخشانند و حجّت‌های الهی بر تمام بشر،
خدایا! ببخش بر ما در این روز بهترین بخشش را و برآور برای ما هر خواسته‌ای را، چنان‌که حسین را به محمّد جدّش عطا کردی و آنجا فطرس به گهواره‌اش پناهنده شد و پس از شهادتش ما نیز پناهنده به مزار اوییم، بر تربتش حاضر می‌شویم و بازگشتش را انتظار می‌کشیم، آمین ای پروردگار جهانیان.
اعمال مخصوص روز سوم ماه شعبان
بعد از این دعا، می‌خوانی دعای امام حسین (علیه‌السلام) را و این آخرین دعای آن حضرت است در روزی که دشمنانش فزونی گرفتند، یعنی روز عاشورا:
اللّٰهُمَّ أَنْتَ مُتَعالى الْمَکانِ، عَظِیمُ الْجَبَرُوتِ، شَدِیدُ الْمِحالِ ، غَنِیٌّ عَنِ الْخَلائِقِ، عَرِیضُ الْکِبْرِیاءِ، قادِرٌ عَلىٰ مَا تَشاءُ، قَرِیبُ الرَّحْمَهِ، صَادِقُ الْوَعْدِ، سَابِغُ النِّعْمَهِ، حَسَنُ الْبَلاءِ، قَرِیبٌ إِذا دُعِیتَ، مُحِیطٌ بِما خَلَقْتَ، قابِلُ التَّوْبَهِ لِمَنْ تابَ إِلَیْکَ، قادِرٌ عَلىٰ مَا أَرَدْتَ، وَمُدْرِکٌ مَا طَلَبْتَ، وَشَکُورٌ إِذا شُکِرْتَ، وَذَکُورٌ إِذا ذُکِرْتَ، أَدْعُوکَ مُحْتاجاً، وَأَرْغَبُ إِلَیْکَ فَقِیراً، وَأَفْزَعُ إِلَیْکَ خائِفاً، وَأَبْکِى إِلَیْکَ مَکْرُوباً، وَأَسْتَعِینُ بِکَ ضَعِیفاً، وَأَتَوَکَّلُ عَلَیْکَ کافِیاً، احْکُمْ بَیْنَنا وَبَیْنَ قَوْمِنا بِالْحَقِّ ، فَإِنَّهُمْ غَرُّونا وَخَدَعُونا وَخَذَلُونا وَغَدَرُوا بِنا وَقَتَلُونا، وَنَحْنُ عِتْرَهُ نَبِیِّکَ وَوَلَدُ حَبِیبِکَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِاللّٰهِ الَّذِى اصْطَفَیْتَهُ بِالرِّسالَهِ وَائْتَمَنْتَهُ عَلىٰ وَحْیِکَ، فَاجْعَلْ لَنا مِنْ أَمْرِنا فَرَجاً وَمَخْرَجاً بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.خدایا تو بلندمرتبه و بزرگ قدرت مطلقی و در عذاب بس سختگیری، از آفریدگان بی‌نیازی، کبریایی‌ات فراگیر است، بر هرچه می‌خواهی توانایی، رحمتت به بندگان نزدیک است، وعده‌ات راست، نعمتت کامل و آزمونت نیکوست، هنگامی‌که خوانده شوی بسیار نزدیکی، به آنچه آفریدی احاطه داری، برای آنکه توبه کند پذیرای توبه‌ای، بر هرچه اراده کنی توانایی و آنچه را بجویی به دست آوری، هرگاه سپاس شوی،در برابر آن سپاس اندک پاداش فراوان می‌دهی و هرگاه یاد شوی یاد کنی، از سر نیاز تو را می‌خوانم و با احتیاج به سوی تو میل می‌کنم و بیمناک به جانب تو پناه می‌آورم و غمگین به درگاهت گریه می‌کنم و در کمال ناتوانی از تو کمک می‌خواهم و برای کفایت امورم بر تو توکل می‌نمایم، بین ما و بین قوم ما [به‌حق] داوری کن، آنان ما را فریفتند و به ما نیرنگ زدند و از یاری ما دست کشیدندو با ما بی‌وفایی نمودند و ما را کشتند و حال آنکه ما عترت پیامبر تو و فرزند محبوب تو، محمّد بن عبدالله هستیم، آنکه او را به رسالت برگزیدی و بر وحی خود امین قرار دادی، در کار ما گشایش و راه رهایی برای بیرون رفت از مشکل قرار ده، به مهرت ای مهربان‌ترین مهربانان.ابن عیاش گفت: از حسین بن علی بن سفیان بزوفری شنیدم که می‌گفت: امام صادق (علیه‌السلام) این دعا را در این روز می‌خواند و نیز فرمود این دعا از دعاهای روز سوم شعبان است که روز ولادت امام حسین (علیه‌السلام) است.
اعمال مخصوص ماه شعبان
اعمال شب سیزدهم ماه شعبان
شب سیزدهم، ابتدای شب‌های بیض [شب‌های روشن که عبارتند از: شب‌های سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم] است و کیفیت نماز شب سیزدهم و دو شب بعد از آن در «اعمال ماه رجب» بیان شد.
اعمال مخصوص ماه شعبان / به همراه صوت
اعمال مخصوص ماه شعبان / به همراه صوت
اعمال روزهای آخر ماه شعبان
از حضرت رضا (علیه‌السلام) روایت شده: هر که سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و آن را به ماه مبارک رمضان پیوند دهد حق‌تعالی ثواب روزه‌ی دو ماه پی در پی را برای او بنویسد.ابوالصّلت هروی روایت کرده: در جمعه آخر ماه شعبان خدمت حضرت رضا (علیه‌السلام) رسیدم، حضرت فرمود: ای ابوالصّلت بیشتر ماه شعبان گذشت و این روز جمعه پایان آن است، پس تدارک و تلافی کن در انجام آنچه از این ماه باقی مانده و کوتاهی‌هایی که در گذشته این ماه کرده‌ای و بر تو باد که بر آنچه برای تو سودمند است روی آوری و بسیار دعا و استغفار کرده و قرآن تلاوت کن و از گناهان خود به‌سوی خدا توبه کن تا وقتی ماه مبارک فرا رسد، خود را برای خدا خالص کرده باشی؛و امانت و حق کسی را بر عهده خود مگذار مگر آنکه ادا کنی و در دل خویش کینه کسی را وامگذار مگر آنکه بیرون کنی و گناهی را مگذار جز آنکه ترک کنی و از خدا بترس و در امور پنهان و آشکار خود، بر او توکل کن که هر کس بر خدا توکل کند، خدا او را بس است و در باقیمانده ماه این دعا را بسیار بخوان:
خدایا، این ماه مبارک که قرآن در آن نازل شده و هدایتی برای مردم و دلایل روشنی از هدایت و تمیز میان حق و باطل قرار داده شده است، فرا رسید، پس ما را در آن به سلامت بدار و آن را برایمان سالم نگهدار و از سوی خویش در حال آسانی و سلامت کامل از ما تحویل بگیرش، ای آنکه اندک را بپذیرد و بسیار را قدر نهد، از من اندک را بپذیر؛
خدایا، از تو می‌خواهم برای من به‌سوی هر خیری راهی و از هرچه نمی‌پسندی مانعی قرار دهی، ای مهربان‌ترین مهربانان، ای آنکه از من درگذشت و از آنچه از زشتی‌ها در پنهان انجام دادم چشم‌پوشی کرد، ای آنکه مرا به سبب ارتکاب گناهان سرزنش ننمود، عفوت، عفوت، عفوت را خواهم، ای بزگوار و مهمان‌نواز؛
معبودم پندم فرمودی، پندپذیر نشدم و از حرام‌هایت بازم داشتی، باز نایستادم، پس مرا چه عذری است؟ از من درگذر ای بزرگوار و مهمان‌نواز، عفوت، عفوت را خواهم؛
خدایا! آسودگی به گاه مرگ و گذشت هنگام حساب را از تو می‌خواهم، گناه از بنده‌ات بزرگ شده، پس شایسته است گذشت از جانب تو نیکو باشد، ای پروا پذیر و شایسته آمرزش، عفوت، عفوت را خواهم؛
خدایا! من بنده تو، فرزند بنده تو، فرزند کنیز توأم، ناتوانم، به رحمتت نیازمندم، تو فرود آورنده دارایی و برکت بر بندگانت هستی، چیره و توانایی، کارهای بندگان را شمرده‌ای و روزی‌شان را تقسیم کرده‌ای و زبان‌ها و رنگ‌هایشان را گوناگون قرار دادی، آفرینشی از پس آفرینش دیگر، بندگان کرانه‌های دانشت را نمی‌دانند و جایگاهت را اندازه ندارند و همه ما نیازمند به رحمت توییم، روی از من بر متاب و مرا در عمل و آرزو و قضا و قدر از شایستگان بندگانت قرار ده؛
خدایا، مرا باقی بدار به بهترین بقاء و بمیران به بهترین مرگ، بر پایه دوستی دوستانت و دشمنی با دشمنانت و شوق به سویت و ترس از حضرتت و فروتنی و وفا و تسلیم در آستانت و تصدیق به کتابت و پیروی از روش پیامبرت؛
خدایا، آنچه در دلم می‌باشد از شک یا تردید یا انکار یا ناامیدی یا خوشی هواپرستانه یا کبر یا سرکشی یا خودبینی یا ریا یا میل به شهرت یا نفاق افکنی یا دو رویی یا کفر یا نافرمانی یا گناه یا فخرفروشی یا هرچه که نزد تو ناخوشایند است، پس از تو درخواست می‌کنم ای پروردگارم که آن‌ها را تبدیل کنی به ایمان به وعده‌ات و وفای به پیمانت و خشنودی به قضایت و پارسایی در دنیا و شوق به آنچه نزد توست و انتخاب نیکو و آرامش و توبه خالص، همه این‌ها را از تو می‌خواهم ای پروردگار جهانیان؛
معبودم از روی بردباری‌ات نافرمانی شوی و به خاطر کرم و بخشندگی‌ات اطاعت گردی چنان‌که گویا نافرمانی نشدی و من و هر که نافرمانی‌ات نکرد، ساکنان زمین توییم، نسبت به ما با احسانت بخشنده باش و با خیر بهره رسان، ای مهربان‌ترین مهربانان و درود خدا بر محمّد و خاندانش باد، درودی همواره که به شمار و عدد در نیاید و اندازه‌اش را جز تو نداند، ای مهربان‌ترین مهربانان.همچنین می توانید اعمال مشترک ماه شعبان را نیز مشاهده کنید و ان شاالله که با توشه ای کامل به پیشواز ماه رمضان برویم.مجله اینترنتی تحلیلک
