غزل ۴۰ حافظ (المنه لله که در میکده باز است) به همراه شرح
شرح غزل ۴۰ حافظ / المنه لله که در میکده باز است
المنه لله که در میکده باز است
زان رو که مرا بر در او روی نیاز است
خم ها همه در جوش و خروشند ز مستی
وان می که در آن جاست حقیقت نه مجاز است
از وی همه مستی و غرور است و تکبر
وز ما همه بیچارگی و عجز و نیاز است
رازی که بر غیر نگفتیم و نگوییم
با دوست بگوییم که او محرم راز است
شرح شکن زلف خم اندر خم جانان
کوته نتوان کرد که این قصه دراز است
بار دل مجنون و خم طره لیلی
رخساره محمود و کف پای ایاز است
بردوخته‌ام دیده چو باز از همه عالم
تا دیده من بر رخ زیبای تو باز است
در کعبه کوی تو هر آن کس که بیاید
از قبله ابروی تو در عین نماز است
ای مجلسیان سوز دل حافظ مسکین
از شمع بپرسید که در سوز و گداز است
شرح غزل ۴۰ حافظ (شرح غزل المنه لله که در میکده باز است)
المنه لله که در میکده باز است
زان رو که مرا بر در او روی نیاز است
از آن جهت که برای برآوردن حاجت و دعای خود به سوی میکده رو می آوریم خدا را سپاس که در آن باز است.
المنه لله: شکر و سپاس از آن خداست.
خم ها همه در جوش و خروشند ز مستی
وان می که در آن جاست حقیقت نه مجاز است
همه خم های میکده عشق در جوش و خروش هستند و شرابی که در آنها است، حقیقی است نه مادی و مجازی.
خم: کوزه سفالی بزرگ شراب
شرح غزل ۴۰ حافظ (شرح غزل المنه لله که در میکده باز است)
از وی همه مستی و غرور است و تکبر
وز ما همه بیچارگی و عجز و نیاز است
آن شراب میکده عشق سراسر فریفتگی و دلبری و تکبر است و ما در عین نیاز به آن چاره ای جز بیچارگی و عجز و ناتوانی نداریم. به عبارت دیگر او ناز می کند و ما نیاز می آوریم.
برای خواندن غزل بی مهر رخت روز مرا نور نماندست کلیک کنید
رازی که بر غیر نگفتیم و نگوییم
با دوست بگوییم که او محرم راز است
راز گفتن جز در حالت مستی و بی حضور یار و جام می ممکن نیست و حافظ در میخانه را باز می بیند و باده را مهیا و معشوق را در کنار و رازی را که با اغیار نگفته است با دوست می گوید که او محرم راز است.
شرح شکن زلف خم اندر خم جانان
کوته نتوان کرد که این قصه دراز است
ماجرای عشق و شرح زلف پر چین و شکن معشوق را که جای دل های بسیاری است، کوتاه نمی توان بیان کرد زیرا این قصه طولانی است.
شکن: چین و تاب زلف
خم اندر خم: حلقه در حلقه
بار دل مجنون و خم طره لیلی
رخساره محمود و کف پای ایاز است
بیت در تکمیل معنی بیت قبل است که حافظ فرمود قصه عشق را نمی توان کوتاه کرد و در این بیت به دو داستان پر فراز و نشیب لیلی و مجنون و محمود و ایاز اشاره می کند. به این ترکیب که آن قصه، قصه بار غم عشق مجنون است که در طره لیلی جای گرفته است و داستان عشق محمود به ایاز است که چنان سلطان مقتدری چهره خود را در زیر کف پای ایاز قرار می دهد.
بردوخته‌ام دیده چو باز از همه عالم
تا دیده من بر رخ زیبای تو باز است
از آن زمان که چشم من بر رخسار زیبای تو باز شد و تو را دیدم عاشق تو شدم و مانند باز از همه عالم چشم پوشیدم.
باز: (در مصراع اول) به معنی پرنده ای شکاری
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
در کعبه کوی تو هر آن کس که بیاید
از قبله ابروی تو در عین نماز است
هر آن کس که به کعبه کوی تو روی آورد و به وصال تو برسد و قبله گاه ابروی تو را ببیند به آن سجده می کند و پیوسته در حال نماز است.
ای مجلسیان سوز دل حافظ مسکین
از شمع بپرسید که در سوز و گداز است
ای اهل مجلس اگر بخواهید از حال دل من باخبر شوید باید از شمعی که در پیش رویتان در سوز و گداز است، بپرسید؛ زیرا شمعی که می سوزد و ذوب می شود از حال دل من باخبر است.
فایل صوتی غزل ۴۰ حافظ / المنه لله که در میکده باز است
دانلود فایل صوتی غزل المنه لله که در میکده باز است
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه، شاخ نبات حافظ و حافظ معنوی نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
حافظ معنوی؛ غزلیات حافظ شیرازی به روایت دکتر دینانی است.
مجله اینترنتی تحلیلک
