بررسی رزق و روزی در اشعار بیدل دهلوی (متخلص به بیدل)

بررسی رزق و روزی در اشعار بیدل دهلوی

میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی متخلص به بیدل شاعر پارسی سرای سبک هندی است.

محمد افضل سرخوش در کتاب کلمات الشعرا درباره بیدل چنین می گوید: استاد فن است. بسیارگو و خوب گوست. امروز در دارالخلافه کوس (۱) رستمی می نوازد و به داد معنی یابی و نازک بندی می رسد. دیوان ها و مثنویات متعدد دارد و نثرهای رنگین نیز می نگارد. در این عهد شاعری غرَا (۲) چون او نیست. وجود شریف او غنیمت است.

همچنین استاد ذبیح الله صفا در کتاب تاریخ ادبیات ایران درباره بیدل آورده اند:

پارسی شناسان هند به بیدل از دو راه اعتقاد می ورزند. نخست آنکه او را از صاحب کمالان و پیشروان بزرگ طریقت می شمارند و دوم آنکه او را بزرگترین شاعر پارسی گوی متأخر بعد از استادانی مانند امیرخسرو دهلوی و عبدالرحمن جامی می دانند علت آن است که او در نثر و نظم صاحب شیوه خاص بوده و در میان معنی ها و مقصودهای گوناگون خویش در آن شیوه با نهایت توانایی سخن گفته است.

او در تمام زمینه های ادبی چه شعر و چه نثر ذوق ورزی کرده است و از جمله آثار نثر او می توان به چهارعنصر اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در آثار عطار نیشابوری

بررسی رزق و روزی در اشعار بیدل دهلوی

بیدل در غزلی که با بیت (حرص فرصت انتظار و دور رنگ است آسیا / دل ز نوبت جمع کن پر بی درنگ است آسیا ) آغاز می شود در خصوص رزق و روزی می گوید:

تا نفس باقی ست گرد رزق می گردیده باش

آب چون واماند از رفتار لنگ است آسیا

بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار نظامی و خاقانی

رزق و روزی در اشعار بیدل دهلوی

همچنین در غزلی که با این بیت (گر از گوهر کمرسازی وگر دستار زر پیچی / دمی بی کشمکش گردی که زیر خاک سرپیچی) آغاز می شود با اشاره به مقدر بودن رزق و روزی می گوید:

بجز رزق مقدر نیست ممکن حاصل کامت

اگر چون عنکبوتان رشته بر صد بام و در پیچی