«تشخیص اوتیسم»

بیماری اوتیسم یا درخودماندگی نوعی اختلال رشدی است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود و بر نحوه تعامل و ارتباط فرد با دیگران و همینطور بر نحوه یادگیری و رفتار او تاثیر می گذارد. علائم این اختلال تا پیش از سه‌ سالگی بروز پیدا می‌ کند و علت اصلی آن هنوز ناشناخته است. به کسانی که این اختلال را دارند اوتیستیک یا درخودمانده گفته می‌ شود.

در حالی که اوتیسم در هر سنی قابل تشخیص است، علائم اوتیسم به طور کلی در ۳ سال اول زندگی آشکار می شود و پزشک متخصص می تواند آن را تشخیص بدهد.

از آن جایی که تشخیص اوتیسم در سنین پایین تر می تواند روی کیفت زندگی کودکان مبتلا تاثیر زیادی بگذارد به خانواده ها توصیه می شود که در زمان مشاهده علائم اوتیسم (هرچند کوچک) به متخصص مراجعه کنند.

بیشتر بخوانید: بیماری اوتیسم یا Autism Disorder چیست؟

با ما باشید؛ تشخیص اوتیسم/ آیا اوتیسم در غربالگری مشخص می شود؟

تشخیص اوتیسم

تشخیص اوتیسم در مراحل اولیه کودکی یکی از مهم ترین اقداماتی است که باید توسط والدین و پرستاران کودک انجام شود. چرا که اگر در تشخیص اوتیسم کوتاهی کنند ممکن است شدت علائم افزایش پیدا کنند و دیگر قابل کنترل نباشند.

تشخیص اوتیسم کار دشواری است چرا که هیچ تست پزشکی مثل تست خون یا آزمایشی برای تشخیص اوتیسم وجود ندارد و پزشکان به رفتار و رشد کودک نگاه می‌ کنند تا تشخیص‌ هایی را در این زمینه بدهند. به همین خاطر در (DSM-5) دسته ای از علائم و ملاک های لازم را جمع آوری کرده اند تا هنگام تشخیص اوتیسم به آن رجوع کنند.

بیشتر بخوانید: اختلال سلوک (علائم و انواع آن) Conduct disorder

تشخیص اوتیسم می تواند گاهی در ۱۸ ماهگی یا قبل از آن انجام شود. در ۲ سالگی تشخیص اوتیسم توسط متخصص حرفه‌ ای می‌تواند بسیار قابل اطمینان تلقی شود. با این حال بسیاری از کودکان تا سن بالاتر تشخیص نهایی را دریافت نمی ‌کنند. این تاخیر به این معناست که کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است کمکی که لازم دارند را دریافت نکنند و توفیق داشتن یک زندگی بهتر و با کیفیت از آن ها سلب شود.

اگر چه هیچ نوع درمانی برای اوتیسم وجود ندارد، اما تشخیص و مداخله زود هنگام می تواند به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا مهارت هایشان را برای عملکرد بهتر توسعه دهند.

معیارهای اختلال طیف اوتیسم بر اساس نظام تشخیص (DSM-5)

A) فرد به طور دایم و در موقعیت های مختلف، در ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی مشکل دارد و این موضوع را با معیارهای زیر نشان می دهد.

۱) فرد در تقابل اجتماعی-هیجانی نقص دارد.

نقص در تعامل اجتماعی-هیجانی روی یک پیوستار قرار دارد که از نزدیک شدن به دیگران بصورت غیر عادی و عدم مصاحبت نوبتی شروع می شود، از علاقه اندک در به اشتراک گذاشتن علایق، هیجان ها و عواطف خود و واکنش نه چندان زیاد و مناسب به علایق و هیجان ها و عواطف دیگران عبور می کند و به بی اعتنایی کامل به تعامل اجتماعی و پیش قدم شدن در آن ختم می شود.

۲) فرد در رفتارهای ارتباطی غیرکلامی، که برای تعامل اجتماعی ضرورت دارند، نقص دارد.

نقص در رفتارهای ارتباطی غیر کلامی یک پیوستار است که از ضعف فرد در ادغام روش های ارتباطی کلامی و غیرکلامی شروع می شود، از نابهنجاری در تماس چشمی و زبان بدن یا نقص در درک روش های غیرکلامی و استفاده از آنها عبور می کند و به فقدان کامل حالات هیجانی صورت یا ژست های بدنی ختم می شود.

۳) فرد در ایجاد، حفظ و درک روابط میان فردی نقص دارد.

نقص در ایجاد و حفظ روابط میان فردی یک پیوستار است که از دشواری در تنظیم رفتار برای مطابقت داشتن با موقعیت های اجتماعی مختلف شروع می شود، از دشواری در بازی های تخیلی با دیگران و دوست پیدا کردن عبور می کند و به عدم علاقه ظاهری به مردم ختم می شود. (به نظر می رسد که فرد به دیگران علاقه ندارد)

بیشتر بخوانید: علل بروز و درمان اختلال سلوک Conduct disorder

B) مجموعه ای از رفتارها، علایق و فعالیت های محدود و تکراری که حداقل با دو مورد از موارد زیر مشخص می شود.

۱) فرد حرکات فیزیکی کلیشه ای و تکراری دارد یا از اشیا همیشه به یک شکل استفاده می کند.

(مثلاً حرکات کلیشه ای استریوتیپیک ساده، اکولالیا، استفاده تکراری از اشیا یا عبارات ایدیوسینکراتیک)

* آکولالیا: یعنی تکرار تمام یا بخشی از آنچه می شنود یا از او پرسیده می شود.

* عبارات ایدیوسینکرایت: عباراتی که خاص خود فرد است.

۲) فرد به شدت پای بند روتین است. رفتارهای کلامی و غیرکلامی او نظم و ترتیب خاصی دارند و به شدت در مقابل تغییر مقاومت نشان می دهد.

(مثلا حرکات فیزیکی با نظم و ترتیب خاص، پافشاری بر یک مسیر همیشگی، پافشاری بر یک غذای همیشگی، سوالات پی در پی و تکراری یا ناراحتی شدید در مقابل کوچکترین تغییرات)

۳) فرد علایقی بسیار محدود و ثابت دارد که از لحاظ شدت یا میزان توجه غیرعادی هستند.

(مثلاً دلبستگی شدید به اشیای غیر معمولی، یا اشتغال ذهنی در مورد موضوعات غیر عادی، دامنۀ علایق فرد بسیار محدود است، یا علایقش را اصلا تغییر نمی دهد)

۴) واکنش افراطی یا تفریطی در مقابل محرک های حسی یا علاقۀ غیرمعمولی به بعضی جنبه های حسی محیط دارد.

مثلا فرد ظاهراً به درد/ گرما/ سرما بی تفاوت است، به بعضی صداها و یا بافت های اشیا واکنش شدید نشان می دهد، بعضی اشیا را به طور افراطی بو یا لمس می کند به بعضی نورها یا اشیا چرخان علاقۀ بسیار شدیدی نشان می دهد.

C) علائم بیماری اوتیسم باید در نوزادی و خردسالی حضور داشته باشند.

(هرچند ممکن است فقط زمانی به چشم بیایند که الزام های اجتماعی از توانایی های محدود فرد فراتر می روند یا ممکن است استراتژی هایی که فرد در دوره های بعدی زندگی یاد گرفته است آنها را پنهان کنند)

D) علائم در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه های عملکردی مهم اختلال ایجاد می کنند.

E) معلولیت ذهنی یا تاخیر رشدی کلی نمی تواند علت بهتری برای این نشانه ها باشد.

توجه: افرادی که طبق معیارهای ورژن قبلی مبتلا به اختلال اوتیستیک، اختلال آسپرگر یا اختلال رشدی فراگیر نامشخص شناخته شده اند، اکنون باید مبتلا به اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده شوند. افرادی که در ارتباط اجتماعی نقص های شدید دارند، اما علائمشان معیارهای لازم برای اختلال طیف اوتیسم را کامل نمی کند، باید از نظر احتمال اختلال ارتباط اجتماعی (پراگماتیک/ منظور رسانی) بررسی شوند.

بیشتر بخوانید: علائم بیماری اوتیسم در کودکان

آیا اوتیسم در غربالگری مشخص می شود؟

اکثر بیماری ها و نقص های مادرزادی در ۳ هفته اول بارداری به وجود می آیند. از همین رو تشخیص سریع این بیماری ها در بازه زمانی بارداری اهمیت فراوانی دارد.

تست غربالگری در بارداری احتمال اینکه جنین مستعد ابتلا به برخی اختلالات باشد را مشخص می کند، اما در مورد اختلال اوتیسم این طور نیست و در حال حاظر هنوز تست غربالگری اوتیسم وجود ندارد. در واقع تست غربالگری به طور یقین نمی تواند مشخص کند که جنین اوتیسم دارد یا خیر، بلکه احتمال خطر را مشخص می کند. در صورتی که پاسخ تست غربالگری مثبت باشد معنی آن این است که احتمال ابتلا به بیماری های ژنتیکی در این کودک بیشتر از سایرین است.

از طرف دیگر بیماری اوتیسم، نوعی اختلال نورولوژیک است که خود را در سال‌های اولیه رشد کودک نمایان می‌ کند و صورت مشکل در رفتارها، مهارت‌های ارتباطی کلامی و غیر کلامی و رفتارهای اجتماعی ظاهر می شود پس تشخیص دقیق آن پس از تولد و مشاهده این رفتارها است.

مجله اینترنتی تحلیلک