تفاوت ترکیب و میزان چربی شیر مادر با یکدیگر و نگرانی مادران از شیر دهی

تفاوت در ترکیب شیر هر مادر

نگرانی خیلی از مادران این است که: شیر من قوت نداره!

امروزه مادران در مورد فواید متعدد و بی نظیر شیر مادر آگاهی دارند ولی برخی مشکلات یا باورهای نادرست باعث می شود نتوانند به خوبی به فرزند خود شیر بدهند.

قبلا در موضوع «شیرمادر» مطالب مرتبط با فواید شیر مادر و راهکارهای افزایش آن توضیح داده شد.

یکی از نگرانی های مادران این است که ممکن است شیرشان ارزش غذایی کافی نداشته باشد و متاسفانه در برخی موارد اعضای خانواده هم به جای حمایت از مادر شیرده، به او می گویند که شیرش «رمق» و «قوت» ندارد و چرب نیست و …!

به طور کلی، مادر شیرده باید تغذیه متعادلی داشته باشد تا در بدن خود کمبودی پیدا نکند ولی از سوی دیگر این تصور هم درست نیست که فکر کند هر چه بیشتر پروتئین و ویتامین و… بخورد، میزان پروتئین و خاصیت شیرش بیشتر می شود.

بیشتر بخوانید: شیر مادر یگانه ماده غذایی خلق شده برای انسان/ اهمیت شیردهی برای کودک

شیر هر مادری ویژگی های خاص مورد نیاز فرزندش را دارد و تکامل سیستم مغزی او را تامین می کند و در طول شیردهی و حتی در دفعات مختلف شیردهی در طی یک روز ترکیب شیر یک مادر تغییر می کند و بدیهی است که تفاوت هایی بین شیر مادران وجود دارد، اما در عین حال شیر همه مادران حاوی مواد مغذی کافی و تامین کننده نیازهای رشد و تکامل فرزندش است.

بیشتر بخوانید: ارزیابی رشد و تکامل در نوزاد

آیا شیر برخی مادران آبکی و کم خاصیت است؟

بسیاری از مادران نگران محتوای شیر خود هستند، یا به دلیل اینکه اطرافیان با گفتن اینکه شیرت آبکی است و فایده ای ندارد، اعتماد به نفس آن ها را کاهش داده اند یا رشد فرزند شیرخوار خود را با سایر شیرخواران مقایسه می کنند و به این باور می رسند که مشکل از محتوای شیرشان است! و در نتیجه متاسفانه در اثر همین باورها مشکلاتی برای خودشان و فرزندشان ایجاد می شود. برخی مادران هم با خوردن غذاهای پر کالری و پرچرب به دنبال مقوی کردن شیر خود هستند ولی نتیجه اش فقط چاقی مادر خواهد بود!

به طور کلی ترکیب مواد اساسی شیر همه مادران تفاوت عمده ای ندارد و هر چند در هر نوبت شیردهی و در طول زمان محتوای شیر مادر براساس نیازهای شیرخوار تفاوت می کند ولی با تفاوت های تغذیه مادران تفاوت عمده ای در میزان انرژی، پروتئین و چربی موجود در شیرمادر ایجاد نمی شود. حتی در مادرانی که دچار کمبودهای غذایی هستند، مواد غذایی لازم از بدن ایشان گرفته شده و به میزان معمول وارد شیر می شود تا شیرخوار دچار کمبود نشود. البته باید تغذیه مادر شیرده متعادل باشد تا این کمبودها برای خودش تشدید نشود.

افزایش مصرف املاح (مانند آهن و کلسیم) و ویتامین ها در مادر شیرده باعث افزایش قابل توجه این مواد در شیر نمی شود و فقط برخی ویتامین های گروه B ممکن است در شیر افزایش یابند.

تفاوت اصلی در ترکیب شیر مادر

تفاوت اصلی ترکیب شیر مادران براساس نوع تغذیه در تفاوت نوع اسیدهای چرب موجود در شیر مادر است.

چربی شیر مادر علاوه بر اینکه منبع تولید انرژی برای شیرخوار است و برای رشد شیرخوار ضروری است، ترکیب ویژه ای از اسیدهای چرب دارد که برای تکامل مغزی کودک و تقویت سیستم ایمنی و همچنین تقویت بینایی و کاهش التهاب و آلرژی ضروری است. ترکیب شیر هر مادری ویژه فرزند او تنظیم می شود به عنوان مثال چربی شیر مادرانی که نوزادان نارس دارند ۳۰ درصد بیشتر از سایر مادران است.

بیشتر بخوانید: شیر مادر بهترین غذا برای نوزاد / عوامل افزایش شیر مادر

هیچ وقت نباید در مورد مقدار چربی شیر مادر بر اساس شیر دوشیده شده اش قضاوت کرد چرا که چربی در هر نوبت شب دهی و در زمان های مختلف تفاوت می کند، در شروع مکیدن شیر مادر ابتدا غلظت چربی شیر بسیار کم است و در پایان شیر خوردن، میزان چربی بسیار زیاد می‏ شود.

در ساعات مختلف روز ترکیب شیر مادر تفاوت می کند و در ساعت شش صبح کمترین میزان چربی و ساعت دو بعدازظهر بیشترین مقدار چربی را دارد.

هر چه سینه پر تر باشد چربی کمتری دارد و هر چه تخلیه شود چربی آن افزایش می یابد و به همین دلیل است که در ماه های اول شیردهی توصیه می شود شیردهی به طور مکرر انجام شود و دفعات شیردهی بیشتر و فواصل شیردهی کوتاه تر شود.

البته این توصیه به این معنی نیست که شیرخوار را از خواب بیدار کرد و به او شیر داد یا هر وقت که شیرخوار گریه و ناآرامی داشت به حساب گرسنگی شیرخوار گذاشت.

بیشتر بخوانید: عوامل افزایش شیر مادر (بخش دوم)

توصیه دیگری که برای افزایش چربی شیرمادر می شود، دوشیدن شیر در فواصل شیردهی است تا شیر به مدت طولانی در سینه نماند. در نهایت تفاوت مقدار چربی شیر مادران در حد جزئی است ولی شیردهی مکرر و دوشیدن شیر باعث می شود از دریافت شیر و مواد مغذی کافی توسط شیرخوار است.

تفاوت چربی شیر مادر

تفاوت اصلی چربی شیر مادران در نوع اسیدهای چرب تشکیل دهنده آن است به نحوی که هر چه مادر از انواع روغن های مفید  (مطلب امگا ۳ ، ۶ ،۹ را مطاله کنید) استفاده کند ترکیب چربی شیرش مناسب تر می شود و هر چه از روغن های هیدروژنه جامد حاوی ترانس و انواع فست فودها استفاده کند نوع چربی مفید وجود در شیر کاهش می یابد.

بنابراین بر اساس رشد شیرخوار و ظاهر شیر دوشیده شده نباید شیر مادران را مقایسه کرد. حمایت همه جانبه اعضای خانواده از مادر شیرده برای شیردهی موفق مادر ضروری است.

با تشکر از پروفسور رویا کلیشادی

مجله اینترنتی تحلیلک