«درمان اوتیسم/ آیا اوتیسم درمان دارد؟»

اختلالات طیف اوتیسم به طیف وسیعی از اختلالات رشدی اشاره دارد که به طور معمول تحت نام اوتیسم شناخته می شوند.

نقص در عملکرد اجتماعی و ارتباطی و داشتن علایق و فعالیت های محدود، رفتارهای تکراری و کلیشه ای، اختلال در زبان و گفتار از علائمی است که می توان در این افراد مشاهده نمود. واژه طیف نیز به گستره متغیر از علائم و توانایی های هر فرد دارای اختلال طیف اوتیسم اشاره دارد که می تواند نشان دهنده سطح عملکرد فرد دارای اوتیسم نیز باشد.

امروزه با وجود پیشرفت‌ های علم پزشکی، هنوز درمان اوتیسم به طور قطعی یافت نشده است. اما خوشبختانه با آموزش و درمان‌ های غیر دارویی تا حد زیادی می‌ توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

والدین با اطلاع از راه‌ های شناسایی اوتیسم می‌ توانند به تشخیص زودهنگام اختلالات طیف اوتیسم کمک کرده و مانع از مشکلات آن در بزرگسالی شوند.

شناخت علائم اوتیسم زیر سه سال در روند بهبودی بیماری تاثیر بسیار زیادی دارد. همچنین نحوه برخورد والدین در درمان کودکان مبتلا به اوتیسم اهمیت زیادی دارد. بنابراین علاوه بر کودک والدین نیز باید آموزش دیده و با مشاوره کودک و خانواده در ارتباط باشند.

توجه داشته باشید که تمامی درمان‌ ها باید با کمک فرد متخصص انجام شود و در غیر این صورت تاثیر چندانی نخواهد داشت.

با ما باشید؛ درمان اوتیسم/ آیا اوتیسم درمان دارد؟

آیا اوتیسم درمان دارد؟

درمان اوتیسم (اختلالات طیف اوتیسم) یکی از چالش برانگیزترین و دشوارترین فعالیت ها در زمینه روانشناسی است. به همین خاطر روند درمان اوتیسم نیز تاکنون فراز و فرودهای فراوانی داشته است.

اگرچه با روش های درمانی که تا به امروز شناسایی شده است پیشرفت چشمگیری در زمینه‌ های اجتماعی و رفتاری کودکان مبتلا به اوتیسم مشاهده شده است، اما متاسفانه هیچ درمان دارویی یا معالجه رسمی برای اوتیسم وجود ندارد.

با این حال اگر علائم اوتیسم در کودکی هر چه سریع تر شناسایی شوند، با استفاده از روش‌ های درمانی که تا به امروز شناسایی شده اند تا حد زیادی می‌ توان به کنترل بیماری و کاهش علائم آن امیدوار بود. اما قبل از هرچیزی شناسایی به موقع علائم و اختلال اهمیت دارد.

درمان اوتیسم

با اینکه تا به امروز هیچ روش مشخص و واحدی برای درمان اوتیسم پیدا نشده است، اما روش هایی وجود دارند که به بیماران مبتلا به اوتیسم کمک می کنند تا توانایی های خود را بالا برده و حتی در برخی از موارد با کمک این روش ها به بهبودی نسبی برسند.

این روش ها به بیماران اوتیسمی کمک می کند تا به صورت مستقل کارهای خود را انجام داده و نیازهای خود را برآورده سازند و همچنین باعث کاهش اختلال در بیماران می شود تا بتوانند به زندگی عادی خود ادامه دهند.

باید به این نکته توجه داشت که روش های درمان در بیماران اوتیستیک، متناسب با شدت اختلالات اوتیسم و توانایی های آنها برنامه ریزی می شود.

در ادامه به توضیح انواع روش های درمان اوتیسم می پردازیم.

۱. درمان اوتیسم با رفتار درمانی

رفتار درمانی این امکان را می دهد تا خانواده ها بتوانند با کمک روش‌ های مختلف آن، توانایی‌ ها و مهارت‌ های کلامی و ارتباط اجتماعی کودکان اوتیستیک خود را تقویت کنند.

همچنین کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم نیازمند آموزش های ویژه، گفتار درمانی، کار درمانی و آموزش انفرادی اند. تمامی پژوهش ها نشان داده است که این روش ها می توانند در بهبود علائم اختلال طیف اوتیسم موثر باشند.

به طور ساده و خلاصه رفتار درمانی سعی می‌کند تا با استفاده از اصول شرطی سازی، رفتاری را آموزش داده یا جایگزین رفتار غلط کند. یکی از ویژگی‌ های کودکان اوتیسم، رفتارهای محدود ارتباطی و رفتارهای تکراری است. رفتار درمانی سعی دارد که با شرطی سازی کلاسیک و عامل، گستره رفتارهای کودک را افزایش داده و سطح مهارت‌های او را بالا ببرد.

البته بسیار مهم است که والدین کاملا با اوتیسم و نشانه‌ های آن در سنین مختلف آشنا باشند و دائما فرزندشان را توسط روانشناسان بررسی کنند تا بهترین و سریع ترین روش‌های درمانی برای عزیزشان فراهم گردد. نحوه برخورد و رفتار با کودک اوتیسم نیز باید به والدین آموزش داده شود.

موارد ذکر شده تکنیک های رفتار درمانی برای درمان اوتیسم است.

• تحلیل رفتار کاربردی (ABA)
• رویکرد تیچ (TEACCH)
• روش فلور تایم (floortime)
• روش گفتار درمانی (ST/Speech Therapy)
• روش کار درمانی (OT/Occupational Therapy)
• روش روش درمان پاسخ محور (prt/Pivotal Response Training)
• روش درمان رفتارکلامی (VB/Verbal Behavior Therapy)
• مداخله رشد ارتباط (RDI/Relationship Development Intervention)
• مدل دنور (ESDM/Early Start Denver Model)
• روش ارتباط با تبادل تصویر

با ما باشید؛ در مطالب بعدی به توضیح کامل تر روش های رفتار درمانی برای درمان اوتیسم خواهیم پرداخت.

۲. درمان اوتیسم با بازی درمانی

بازی درمانی از جمله روش‌ های مؤثری است که در درمان انواع اختلالات دوران کودکی مورد استفاده قرار می ‌گیرد. در فرایند درمانی درمانگر به کودک کمک می ‌کند تا در جریان بازی احساسات و هیجانات مختلف را تجربه و ابراز نماید.

از آنجایی که کودکان مبتلا به اوتیسم در تشخیص احساسات دیگران اغلب با مشکل مواجه می‌ شوند و در ابراز هیجانی نیز مشکل دارند، بازی درمانی به آن‌ ها کمک می ‌کند تا در فضایی بدون تنش این موارد را یاد گرفته و تمرین نمایند.

بازی درمانی نیز توسط متخصصانی نظیر روانشناسان کودک، کار درمانگران و گفتار درمانگران در درمان مشکلات مختلف مرتبط با اختلال اوتیسم مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

۳. درمان اوتیسم با دارو 

در حال حاضر هیچ داروی خاصی وجود ندارد که اختلال طیف اوتیسم را درمان کند یا اینکه بتواند بر روی تمامی علائم اختلال طیف اوتیسم تاثیرگذار باشد.

اما برخی داروها هستند که می توانند بر روی برخی علائم این اختلال تاثیرگذار باشند. اغلب داروهایی که برای درمان در زمینه اختلال طیف اوتیسم استفاده می گردد برای مقابله با یک رفتار خاص از جمله کاهش رفتار تحریک پذیر و پرخاشگری مورد استفاده است.

به حداقل رساندن هر یک از علائم این اختلال به کودک اوتیستیک این امکان را می دهد که بر روی موارد دیگر از جمله یادگیری و ارتباطات تمرکز کند.

تحقیقات در زمینه دارو درمانی نشان دهنده این واقعیت است که دارو درمانی در کنار رفتار درمانی بایستی مورد استفاده قرار گیرد و دارو به تنهایی نمی تواند برای یک کودک نجات بخش باشد.

فقط دو داروی مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان تحریک‌ پذیری مرتبط با اوتیسم وجود دارد، ریسپریدون و آریپیپرازول که هر دو در گروه داروهای آنتی سایکوتیک آتیپیک قرار دارند.

۴. درمان اوتیسم با رژیم غذایی مناسب

کودکان اوتیستیک به غذاهای حاوی گلوتن و کازیین پاسخ منفی می‌ دهند. این پروتیین‌ ها در گندم و لبنیات وجود دارد و باعث افزایش علایم بیماری می‌ شوند.

رژیم  GFCF (رژیم بدون گلوتن و کازیین) می‌ تواند در روند درمان اوتیسم کمک کننده باشد. در این رژیم غذایی گندم و محصولات حاصل از آن و لبنیات باید حذف شده و یا بسیار محدود شوند.

بسیاری از والدین گزارش کرده‌اند که مهارت‌ های اجتماعی و تکلم در فرزندانشان بر اثر این رژیم افزایش یافته است.

مصرف میوه ‌جات و سبزیجات تازه، گوشت قرمز و سفید، قرص اُمگا سه، ویتامین ب، ویتامین د، قرص کلسیم و آب زیاد در درمان ناهنجاری‌ های اوتیسم بسیار مفید است.

همچنین شیر شتر به دلیل دارا بودن پروتئین‌ های محافظ و آنزیم‌های ضد باکتری تاثیر زیادی در بهبود این اختلال دارد.

۵. درمان اوتیسم با موسیقی

موسیقی درمانی یکی از روش‌ های نوین و مؤثر در درمان اختلالات طیف اوتیسم است.

در این روش درمانگر تلاش می‌کند به کمک روش‌هایی نظیر بداهه نوازی، خواندن شعرهای ریتمیک و گوش دادن به موسیقی تعاملات مثبتی را با مراجع ایجاد نماید.

از آنجایی که هسته اصلی اختلالات اوتیسم ناتوانی در برقراری ارتباط است، موسیقی درمانی با تمرکز بر ارتباط به خصوص ارتباط غیر کلامی می‌ تواند مشکلات درمان جویان را تا حد زیادی بهبود ببخشد و منجر به تجربه هیجانات سالم و مثبتی در آن‌ ها شود.

موسیقی درمانی می‌ تواند در جریان درمان‌ های روان شناختی توسط روانشناسان کودک یا کاردرمانگران مورد استفاده قرار بگیرد.

علاوه بر این گفتار درمانگران نیز هنگام تلاش برای رفع اختلالات زبانی و گفتاری در کودکان و سایر افراد مبتلا به اوتیسم می‌ توانند از موسیقی درمانی به عنوان یک روش کمکی استفاده نمایند.

۶. درمان اوتیسم با روان کاوی

در این روش درمانگر تلاش می‌ کند با تقویت ارتباط مادر فرزندی و ایجاد رابطه‌ ای غنی همراه با تماس بدنی کافی و ارتباط چشمی مناسب بین مادر و کودک علائم اوتیسم را بهبود بخشد.

روانکاوی برای کودکان و به خصوص برای مبتلایان اختلال اوتیسم حمایت پژوهشی بسیار اندکی دارد و رویکرد پذیرفته‌ شده‌ای برای درمان این مشکل محسوب نمی‌ شود. اما با این وجود اهمیت ارتباط کودک اوتیسم با والدین بسیار زیاد است و نحوه برخورد آنان با کودک تاثیر بسیار زیادی در درمان او دارد.

۷. درمان اوتیسم با استفاده از شوک الکتریکی

القای شوک الکتریکی در مغز یکی از اولین گزینه‌ هایی بود که در درمان اختلال اوتیسم مطرح شد.

در گذشته متخصصان نمی ‌توانستند این مشکل را از اختلالاتی نظیر اسکیزوفرنی تفکیک دهند. همین مسئله باعث می‌ شد که از درمان‌ های مرتبط با اختلال اسکیزوفرنی برای درمان اوتیسم نیز استفاده کنند. امروزه استفاده از شوک الکتریکی در درمان اوتیسم کاربرد چندانی ندارد.

۸. درمان اوتیسم به کمک نوروفیدبک

در درمان به کمک نوروفیدبک الکترودهایی روی سر فرد قرار می‌گیرد که جریان الکتریکی مغز را در صفحه ‌ای مانیتوری نشان می ‌دهند.

درمانجو در حین مشاهده این جریانات می‌ تواند با انجام یکسری تکنیک‌ ها میزان فعالیت مغزی خود را تحت تأثیر قرار داده و الگوی جریان‌ های مغزی را تغییر دهد.

مطالعات بسیاری اثربخشی درمان نوروفیدبک در درمان اوتیسم را تأیید کرده‌اند. به خصوص افرادی که هم زمان در کنار اوتیسم به بیش فعالی مبتلا هستند بیش از دیگران از این درمان سود می‌ برند. برای انتخاب بهترین روش درمانی لازم است که با یک روانشناس صحبت کرده و با کمک او درمان را شروع کنید.

۹. درمان اوتیسم با طب سنتی (درمان گیاهی)

اوتیسم اختلالی رشدی عصبی در طبقه اختلالات روان پزشکی است که به مداخلات روانشناسی نیاز دارد. از همین رو باید توجه داشته باشید درمان‌ های گیاهی هرگز درمان تأیید شده‌ای برای اختلالات طیف اوتیسم نیستند و پژوهش‌ ها استفاده از آن‌ ها را به عنوان درمان اصلی هرگز تأیید نمی‌کنند.

مشکلات ارتباطی و هیجانی افراد مبتلا به این اختلال هرگز با مصرف یک داروی گیاهی بهبود نمی‌ یابد. غذاها و داروهای گیاهی تنها می‌ توانند مکمل درمان‌ های روان شناختی نظیر درمان رفتاری باشند.

از جمله درمان‌های گیاهی که در این زمینه مطرح می ‌شود می‌ توان به موارد زیر اشاره کرد.

• جینکوبیلوبا گیاهی است که می‌ تواند در درمان بیماری اوتیسم موثر واقع شود.
• در بیماران اوتیسم افزایش آمونیاک در خون دیده می‌شود. انگور، کنگر، مخلوط عسل و آویشن در آب و آب شلغم به همراه عسل میزان آمونیاک خون را به میزان زیادی کاهش می ‌دهد.
• بعد از شام، مصرف آب سیب طبیعی و عسل توصیه می‌ شود.
• از جمله راه‌ های درمان اوتیسم در کودکان دارای مشکل لکنت زبان استفاده از انار شیرین، آب انار یا رب انار شیرین است.

۱۰. درمان اوتیسم با روش یکپارچگی شنیداری

به جز درمان ‌های رایج درمان‌ های دیگری نیز برای بهبود علائم اختلالات طیف اوتیسم وجود دارد که بر پایه فرضیات مطرح شده در زمینه آسیب‌ شناسی این اختلالات بنا شده‌اند.

برای مثال درمان یکپارچگی شنیداری اینگونه فرض می‌ کند که اختلال اوتیسم در نتیجه حساسیت نامناسب فرد به طیف‌ های مختلف صدا ایجاد می‌شود. در نتیجه درمانگران در این روش تلاش می‌کنند تا بیمار را در معرض فرکانس‌ های متفاوتی از صدا قرار دهند تا این حساسیت برطرف گردد. با وجود ادعای مبتکران این روش در مورد اثرات درمانی آن شواهد پژوهشی چندان از این روش حمایت نمی‌ کنند.

مجله اینترنتی تحلیلک