«راه های درمان وسواس فکری عملی»

بیماری وسواس فکری عملی (وسواسی جبری) نوعی اختلال اضطرابی است که باعث ایجاد افکار غیر قابل کنترل و الگوهای تکراری در فرد مبتلا می‌شود و به صورت گروه مختلفی از علائم تظاهر می کند که می تواند شامل وسواس های فکری یا وسواس های عملی و یا هر دو آن ها باشد.

این افکار و رفتارها به صورت اجبارگونه فرد را وادار می کند به اعمالی دست بزند که اغلب از نظر خودش هم منطقی نیست و باعث آسیب رساندن به خود فرد و اطرافیانش می شود.

کسی که به اختلال وسواس فکری-عملی مبتلا است چرخه وسواس و اجبارش آنقدر شدید است که وقت زیادی از او می گیرد و در انجام کارهای روزمره زندگی او مشکل ایجاد کند، روابط او را با دیگران مختل می کند و او را به انزوا می کشاند و همین امر باعث تشدید بیماری شده و زمینه ای را برای بروز اختلالات روانی و جسمانی دیگر در فرد فراهم می کند.

از آنجایی که اختلال وسواس فکری عملی نوعی بیماری پیش رونده است و آسیب های جدی و جبران ناپذیری را برای فرد و اطرافیان او ایجاد می کند نیاز است تا در هنگام بروز اولین نشانه های وسواس برای درمان آن اقدام شود.

با ما باشید؛ راه های درمان وسواس فکری عملی

درمان وسواس فکری عملی

بیماری وسواس فکری عملی نوعی اختلال روانشناختی یا بیماری روانپزشکی است که با تظاهرات متنوع و با درجات مختلف از خفیف تا شدید در یک فرد ظاهر می شود.

وسواس فکری عملی از جمله بیماری‌ هایی است که اگر به موقع درمان نشود، می‌ تواند به مرور زمان تشدید شود و به این ترتیب روند درمان را نیز سخت‌ تر کند. بنابراین بهتر است تا در هنگام بروز اولین علائم و نشانه های آن به یک متخصص مراجعه شود.

با اینکه بیماری وسواس فکری عملی بیشتر از همه تحت تاثیر عوامل زیستی است و نسبت به درمان مقاوم است، اما باید توجه داشت که با آگاهی به موقع و مراجعه زودهنگام به درمانگر وسواس با هر نوع و شدتی که باشد می توان آن را درمان کرد. با این حال بهبودی حاصل از درمان متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد.

بیشتر بخوانید: وسواس عملی و انواع آن

بزرگترین و مهم ترین عامل برای درمان وسواس فکری عملی خود فرد بیمار است و اگر مواردی که در ادامه ذکر شده همگی به درستی انجام شوند مسیر درمان سرعت و پیشرفت بهتری خواهد داشت.

• پذیرش/ اولین گام و مهم ترین گام این است که خود فرد بپذیر که بیمار است و رفتار و افکار خود را عادت یا عادی قلمداد نکند.
• خود بیمار برای درمان شدن اقدام کند/ آغاز درمان به اصرار یا به اجبار دیگران نباشد. چرا که ممکن است فرد مراحل درمان را به درستی انجام ندهد.
• انجام درست تمام مراحل درمان/ غیبت نکردن در جلسات درمانی و انجام تمام تکالیف و تمرین هایی که درمانگر برای بیمار مشخص می کند از عوامل مهمی هستند که کوتاهی کردن در آنها روند درمان را مختل می کند.
• مصرف به موقع داروها/ درمان های دارویی برای اختلال وسواس فکری عملی از درمان های مهم و اساسی محسوب می شود. مقاومت یا کوتاهی کردن در مصرف دارو عوارض جبران ناپذیری دارد و ممکن است باعث تشدید اختلال یا بروز اختلال جدیدی در فرد شود.
• همکاری نزدیکان بیمار/ از مهم ترین عوامل کمک کننده در درمان وسواس فکری عملی خانواده و نزدیکان بیمار هستند. اگر نزدیکان بیمار در تمام مراحل درمان همکاری و صبوری لازم را داشته باشند روند درمان سرعت قابل توجهی پیدا می کند.

در مرحله اول برای انتخاب روش مناسب درمان وسواس فکری عملی باید این موضوع در نظر گرفته شود که این اختلال تا چه حد عملکرد فرد را مختل کرده است. به همین خاطر توجه به موارد زیر از اهمیت بسیاری برخوردار است.

• سن بیمار
• سلامت جسمانی
• زمینه خانوادگی بیماری
• میزان پیشرفت بیماری
• دنبال کردن سایر اقدامات درمانی
• مدت زمان بروز اختلال

راه های درمان وسواس فکری عملی

برای درمان وسواس فکری عملی روش های متعددی وجود دارد که اغلب به تنهایی یا با تعامل با یکدیگر (بسته به نوع و شدت وسواس) می توانند به کاهش علائم و یا درمان این اختلال کمک کنند. از مهم ترین روش های درمان وسواس فکری عملی می توان به دارو درمانی، رفتار درمانی، روان درمانی اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: وسواس فکری و انواع آن

درمان وسواس فکری عملی روند کندی دارد و اغلب بصورت کامل نمی توان آن را درمان کرد. اما همانطور که ذکر شد اگر فرد مبتلا به وسواس نسبت به درمان مقاومتی نداشته باشد و تمام مراحل درمان را به درستی و با دقت انجام دهد میتوان نسبت به نتیجه درمان امیدوار شد.

درمان وسواس فکری عملی/ دارو درمانی

دارو درمانی از جمله روش های درمان وسواس فکری عملی است که توسط روان‌ پزشکان و درمانگران انجام می‌ شود. از طریق دارو درمانی تلاش می‌ شود تا اختلال‌ها کاهش یابند و یا به طور کامل از بین بروند.

داروهایی که بیشترین اثربخشی را در درمان وسواس فکری عملی دارد، در واقع سطح شیمیایی سروتونین را در مغز افزایش می دهند. هرچند بسیاری از بیماران با دارو بهبودی قابل ملاحظه ای پیدا می کنند، اما در اغلب موارد علایم بیماری با قطع دارو، عود می کند. به همین دلیل بهتر است همیشه دارو درمانی با درمان های دیگر همراه باشد.

همزمان با مصرف دارو که موجب بهبود قابل توجه اختلال وسواس فرد می شود کار روان درمانی توسط روانشناس انجام می شود. در واقع دارو این فرصت را به فرد می دهد تا انتقال دهنده های عصبی اش به درستی کار کند و بتواند بر اختلالات روحی و روانی غلبه کرده و پس از حل آنها، با قطع کردن دارو مشکلی ایجاد نشود.

انواع داروهای مورد استفاده در درمان وسواس فکری عملی به این شرح است:

الف) مهار کننده های اختصاصی باز جذب سروتونین (SSRI):

• فلوکستین (prozac)
• فلووکسامین (Iuvox)
• پاروکستین (paxil)
• سرترالین (zoloft)
• سیتالوپرام (Celexa)

درمان وسواس فکری عملی/ رفتار درمانی

اغلب درمانگران رفتار درمانی برای درمان وسواس فکری عملی همانند دارو درمانی را روشی موثر می دانند. حتی براساس برخی تحقیقات مشخص شده که تاثیرات رفتار درمانی نسبت به دارو درمانی ماندگارتر است.

رفتار درمانی برای درمان وسواس فکری عملی می تواند به صورت سرپایی و یا بستری انجام شود و لازمه آن این است که بیمار واقعا برای بهبود یافتن متعهد شده باشد.

در درمان رفتاری وسواس، بیمار نقش فعالی دارد و شاید بتوان گفت که ۷۰% اثر بخشی درمان به همکاری بیمار و ۳۰% به راهنمایی درمانگر مربوط می شود. میزان همکاری بیمار با این روش درمانی هنگامی افزایش مطلوبی می یابد که وی از منطق درمان و علت تمرین هایی که به او داده می شود آگاه باشد. هر چه بیمار بیشتر بداند و بر مکانیسم اثر بخشی رفتار درمانی آشنا باشد نتایج درمانی زودتر و بیشتر آشکار خواهد شد.

رویکردهای رفتاری اصلی در اختلال وسواس فکی عملی به این شرح است:

• مواجهه سازی و ممانعت از پاسخ
• حساسیت زدایی منظم
• ایستادن فکر
• غرقه سازی
• انفجار درمانی (درمان با غرقه سازی تجسمی)
• شرطی سازی بیزارگرانه

درمان وسواس فکری عملی/ شناخت درمانی

بیشتر افکار وسواسی ریشه در الگوهای نادرست تفکر دارند. افکار ممکن است مانند حقایق به نظر برسند ولی در اصل، همه افکار ذهنی هستند. این بدان معناست که می توان آن ها را به چالش کشید، بازسازی کرد و حتی به طور کامل تغییر داد.

شناخت درمانی بر افکار وسواس گونه که پایه اصلی بروز رفتار وسواس گونه است تمرکز دارد و به شما کمک می کند تا نحوه برخورد سالم و موثر با افکار اغراق آمیز که باعث می شود مسئولیت سنگینی بر دوش خود احساس کنید را بیاموزید و آن ها را با شناخت ها و باورهای درست جایگزین کنید.

درمان وسواس فکری عملی/ روان درمانی

روان‌ درمانی می‌تواند یک درمان مؤثر برای بیماران مبتلا به وسواس فکری عملی باشد. تحقیقات نشان می‌ دهد انواع خاصی از روان‌ درمانی، ازجمله رفتار درمانی شناختی (CBT) و سایر روش‌ های درمانی مرتبط (به‌ عنوان‌ مثال آموزش برگشت عادت) می‌تواند مانند دارو برای بسیاری از افراد مبتلا به وسواس مؤثر باشد.

با اینکه درباره تاثیر روان درمانی مبتنی بر بینش بر اختلال وسواس فکری عملی مطالعات کافی صورت نگرفته است اما درمانگران و متخصصان دریافته اند که روانکاوی فردی تغییرات مثبت و دیرپایی را در بیماران وسواسی که توانسته اند با تکانه های پرخاشگرانه پنهان در پس صفات شخصیتی خود کنار بیایند مشاهده کرده اند.

بیشتر بخوانید: اختلال وسواس جبری چیست؟

همچنین درمانگران پویش مدار در سیر روان درمانی بینشی طولانی مدت یا روانکاوی بیماران مبتلا به وسواس فکری عملی بهبود چشم گیری را مشاهده کرده اند.

روان درمانی حمایتی نیز جایگاه مهمی در درمان بیماران مبتلا به وسواس فکری عملی با هر شدت علائمی دارد. تماس مداوم بیمار با خبره ای علاقه مند، دلسوز و مشوق کمکی است که بیمار به مدد آن می تواند قادر به ادامه کارکرد باشد. با این روش افراد وسواسی می توانند به کار خود بپردازند و به سازگاری اجتماعی دست پیدا کنند.

درمان وسواس فکری عملی/ خانواده درمانی

از آن جایی که اختلال وسواس فکری عملی بر زندگی اجتماعی و خانوادگی فرد تاثیر زیادی می گذارد، خانواده درمانی بر روی آموزش اعضای خانواده برای کمک به فرد مبتلا به اختلال تاکید می کند. در خانواده درمانی هدف افزایش درک و شناخت از اختلال وسواس فکری عملی  و کاهش ناسازگاری های حاصل از آن است.

درمان وسواس فکری عملی/ گروه درمانی

در این روش درمانی گروهی متشکل از افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی، توسط درمانگر گرد هم آورده می شوند. هدف از گروه درمانی کاهش انزوای افراد مبتلا به وسواس و همیاری و افراد به درمان اختلال وسواس یکدیگر است.

در گروه درمانی افراد مبتلا درک می کنند که فقط خودشان نیستند که درگیر این بیماری هستند و می توانند از تجربیات دیگران برای بهبودی خود استفاده کنند.

درمان وسواس فکری عملی/ شوک درمانی

شوک درمانی یا درمان با تشنج الکتریکی جزو روش‌های آخری است که در درمان بیماران مبتلا به وسواس از آن استفاده می‌ شود.

این روش برای بیمارانی انجام می‌ گیرد که اختلالات روانی عمیقی داشته و شدیدا نسبت به درمان های دیگر مقاومند. معمولا این روش برای بیمارانی به کار گرفته می شود که در بیمارستان بستری شده اند.

شوک درمانی طی فرایند ۶ جلسه‌ ای و باید زیر نظر یک متخصص خبره انجام پذیرد.

مجله اینترنتی تحلیلک