صمد بهرنگی شاعر و داستان‌نویس کودک، معلم، منتقد، مترجم و پژوهشگر فولکلور آذربایجانی بود. برخی او را هانس کریستین آندرسون ایران می‌نامند.
(هانس کریستیان آندرسن نویسنده معروف اهل دانمارک است که از معروف‌ترین داستان‌هایش می‌توان از پری دریایی کوچولو، بندانگشتی، جوجه اردک زشت، زندگی من، ملکه برفی، دخترک کبریت‌فروش و لباس جدید پادشاه نام برد.)
بهرنگی در خانواده‌ای تنگ‌دست بزرگ شد و تا پایان عمر کوتاهش دغدغه بهبود اوضاع معیشتی و تحصیلیِ کودکانی را داشت که در وضعیتی مشابه او رشد می‌کردند.
آثار صمد بهرنگی
برخی از آثار صمد بهرنگی عبارتند از:
قصه برای کودکان
«عادت»
اولدوز و کلاغ‌ها
اولدوز و عروسک سخنگو
پسرک لبوفروش
قوچ‌علی و دختر پادشاه
ماهی سیاه کوچولو
کجل کفترباز
یک هلو و هزار هلو
«تلخون»
چهل و دو ساعت در خواب و بیداری
سرگذشت پسرک دهاتی (چاپ‌نشده)
کلاغ‌ها،عروسک‌ها و آدم‌ها (چاپ‌نشده)
تحقیقات
کندوکاو در مسائل تربیتی ایران
متل و چیستان‌ها (با بهروز دهقانی)
افسانه‌های آذربایجان (با بهروز دهقانی) جلد اول
افسانه‌های آذربایجان (با بهروز دهقانی) جلد دوم
پاره‌پاره (چاپ‌نشده)
الفبا برای کودکان روستایی (چاپ‌نشده)
آذربایجان در نهضت مشروطیت ایران (چاپ‌نشده)
ترجمه
«ما الاغ‌ها» نوشته عزیز نسین
«خراب‌کار» نوشته چند نویسنده ترک
«دفتر اشعار معاصر» (چاپ نشد)
بهرنگی برای اثر برجسته خود یعنی «ماهی سیاه کوچولو» جوایز بسیاری به دست آورد که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کتاب برگزیده کودک در سال ۱۳۴۷
جایزه ششمین نمایشگاه کتاب کودک در بلون ایتالیا
جایزه بی‌ینال براتیسلاوای چکسلواکی در سال ۱۹۶۹
جایزه هانس کریستین آندرسون برای تصویرگری این اثر به فرشید مثقالی
این کتاب به چندین زبان نیز ترجمه شده است که ترجمه سوئدی آن با نقاشی‌های نسخهٔ اصلی فارسی به چاپ رسیده است.
در پایان تکه هایی از «ماهی سیاه کوچولو» را با هم می خوانیم.
«بیشتر ماهی‌ها، موقع پیری شکایت می‌کنند که زندگی‌شان را بیخودی تلف کرده‌اند. دایم ناله و نفرین می‌کنند و از همه چیز شکایت دارند. من می‌خواهم بدانم که، راستی راستی زندگی یعنی اینکه توی یک تکه جا، هی بروی و برگردی تا پیر بشوی و دیگر هیچ، یا اینکه طور دیگری هم توی دنیا می‌شود زندگی کرد؟»
«ماهی سیاه کوچولو به خودش گفت: مرگ خیلی آسان می‌تواند الان به سراغ من بیاید، اما من تا می‌توانم زندگی می‌کنم. نباید به پیشواز مرگ بروم. البته اگر یک وقتی ناچار با مرگ روبرو شدم که می‌شوم مهم نیست. مهم این است که زندگی یا مرگ من چه اثری در زندگی دیگران داشته باشد.»
بیشتر بخوانید
مجله اینترنتی تحلیلک
