همراهان همیشگی مجله اینترنتی تحلیلک؛ در این مطلب می خواهیم با زندگینامه عزت الله انتظامی بازیگر سرشناس ایرانی آشنا شویم. اهالی سینما لقب آقای بازیگر را به او نسبت داده اند.

عزت الله انتظامی ۳۱ خرداد ۱۳۰۳ در سنگلج تهران به دنیا آمد. او فعالیت هنری خود را مانند بسیاری از هنرپیشه‌های ایرانی با نمایش‌های تئاتر آغاز کرد. آقای بازیگر در همان سال‌های ابتدایی زندگی هنری‌اش به آلمان سفر کرد و در یک مدرسه شبانه آموزش سینما در شهر هانوفر مشغول به تحصیل شد.

زندگینامه عزت الله انتظامی

عزت الله انتظامی ابتدا کار خود را با پیش پرده خوانی تئاتر دنبال می‌کرد. او در سال ۱۳۲۰ اولین نمایش حرفه‌ای خود را به نام اولتیماتوم در تئاتر پاریس خیابان لاله‌زار اجرا کرد و تا سال ۱۳۲۶ در ده‌ها نمایش تئاتر حضور داشت.

اولین حضور آقای بازیگر در سینما به سال ۱۳۲۸ و نقش آفرینی در فیلم واریته بهاری ساخته پرویز خطیبی باز می‌گردد.

حضور جدی او در سینما اما به سال ۱۳۴۸ باز می‌گردد؛ جایی که او برای اولین بار جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت. فیلم «گاو» در سال ۱۳۴۸ به کارگردانی داریوش مهرجویی و بازی عزت الله انتظامی ساخته شد. او در این فیلم که از روی کتاب دسته عزاداران بیل ساخته شده بود، با جمشید مشایخی و علی نصیریان هم بازی بود. فیلم «گاو» یکی از تاثیرگذارترین فیلم‌های سینمای ایران لقب گرفت. این فیلم تا کنون سه بار با رای منتقدان به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران انتخاب شده است. او یک سال بعد برای دومین بار با داریوش مهرجویی همکاری کرد و این‌بار اجرای نقش‌های آقای محمدپور و فتح‌الله خان را در فیلم آقای هالو برعهده داشت.

او در سال ۱۳۵۱ برای سومین بار جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت و نقش تیت‌الله خان را در فیلم پستچی بازی کرد. سال ۱۳۵۱ سالی بود که آقای بازیگر برای اولین بار جلوی دوربین ناصر تقوایی قرار گرفت. او برای بازی در فیلم صادق کُرده ساخته ناصر تقوایی با سعید راد و محمد علی کشاورز همکاری کرد.

عزت الله انتظامی در سال ۱۳۵۲ با یکی دیگر از کارگردانان نام‌آشنای سینمای ایران، یعنی علی حاتمی همکاری کرد. اولین همکاری انتظامی و حاتمی در فیلم ستارخان و حضور انتظامی در نقش حیدرخان عمو اوغلی اتفاق افتاد. او در این فیلم هم با علی نصیریان هم بازی بود.

سال ۱۳۵۷ نوبت به فیلم دایره مینا ساخته داریوش مهرجویی رسید. این فیلم یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های زمان خودش بود و عزت‌الله انتظامی در این فیلم در نقش یک دلال خون حضور پیدا کرد. فیلم دایره مینا زمینه تاسیس سازمان انتقال خون را به وجود آورد. انتظامی در سال ۱۳۵۹ برای فیلم مدرسه‌ای که می‌رفتیم باز هم جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت و یک بار دیگر با علی نصیریان همکاری کرد.

سال ۱۳۶۱ نوبت به نقش آفرینی او در یکی از ماندگارترین نقش‌هایش رسیده بود. او در این سال برای بازی در فیلم جنجالی حاجی واشنگتن جلوی دوربین علی حاتمی قرار گرفت.

عزت الله انتظامی در سال ۱۳۶۳ در یکی از مهم‌ترین فیلم‌های آن دوران حاضر شد. آقای بازیگر این بار برای بازی در فیلم کمال الملک جلوی دوربین علی حاتمی قرار گرفت و در نقش ناصرالدین شاه حاضر شد. از هم بازی‌های او در این فیلم می‌توان به جمشید مشایخی در نقش کمال الملک، داوود رشیدی در نقش رضا شاه و علی نصیریان در نقش مظفرالدین شاه اشاره کرد. او در سال ۱۳۶۵ برای چندمین بار با داریوش مهرجویی همکاری کرد. این‌بار نوبت فیلم اجاره نشین‌ها و بازی در نقش عباس آقا بود.

در سال ۱۳۶۸ بود که عزت الله انتظامی در فیلم هامون بازی کرد. او در این فیلم که ساخته‌ داریوش مهرجویی بود و یکی از معروف‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است، با خسرو شکیبایی و بیتا فرهی هم بازی بود.

برخی از جوایز و افتخارات عزت الله انتظامی

عزت الله انتظامی اولین جایزه‌اش را در سال ۱۳۴۹ برای بازی در فیلم آقای هالو از جشنواره سینمایی سپاس دریافت کرد.

در سال ۱۹۷۱ جایزه هوگو نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فیلم گاو از جشنواره بین المللی فیلم شیکاگو دریافت کرد.

در سال ۱۳۶۵ برای بازی در فیلم اجاره نشین‌ها نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد بود که برنده نشد. دو سال بعد اما برای بازی در گراند سینما این جایزه را از آن خود کرد.

در سال ۱۳۶۸ برای بازی در فیلم هامون نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل شد.

در سال ۱۹۹۱ جایزه ویژه هیئت داوران بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فیلم گاو در جشنواره سه قاره دریافت کرد.

در سال ۱۳۷۰ برای بازی در دو فیلم خانه خلوت و ناصرالدین شاه اکتور سینما لوح تقدیر بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فجر را دریافت کرد.

در سال ۱۳۷۲ برای بازی در روز فرشته سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را دریافت کرد.

در سال ۱۳۸۰ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازی در فیلم خانه‌ای روی آب دریافت کرد.

در سال 1382 برای بازی در فیلم گاو خونی به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل مرد بخش بین المللی جشنواره فجر انتخاب شد.

در سال ۲۰۰۸ آخرین جایزه بین المللی‌اش را با عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از جشنواره فیلم بیروت برای بازی در فیلم شب کسب کرد.

عزت الله انتظامی در 26 مرداد 1397 دار فانی را وداع گفت.

برخی از فیلم ها و آثار عزت الله انتظامی

سینما:

• 1348 گاو
• 1349 آقای هالو
• 1351 بی تا – پستچی – صادق کرده
• 1352 ستارخان – قیامت عشق
• 1353 بنگاه تاترال (ناتمام)
• 1355 شیر خفته – ملکوت
• 1357 این گروه محکومین – دایرهٔ مینا – غبارنشین ها
• 1360 مدرسه ای که می رفتیم
• 1361 حاجی واشنگتن
• 1362 خانهٔ عنکبوت
• 1363 کمال الملک
• 1364 چمدان
• 1365 اجاره نشین ها – شیر سنگی
• 1366 شیرک
• 1367 جعفرخان از فرنگ برگشته – در مسیر تندباد – کشتی آنجلیکا – گراند سینما
• 1368 هامون
• 1369 سایه خیال
• 1370 بانو – خانه خلوت – ناصرالدین شاه آکتور سینما
• 1372 بازیچه – جنگ نفتکش ها – روز فرشته
• 1373 روز واقعه – روسری آبی
• 1375 جهان پهلوان تختی (نسخهٔ اول – ناتمام)
• 1377 باد و شقایق – کمیتهٔ مجازات
• 1378 میکس
• 1380 خانه ای روی آب
• 1381 گاوخونی – دیوانه ای از قفس پرید
• 1383 جایی برای زندگی
• 1384 حکم – ستاره ها 1:ستاره می شود
• 1385 مینای شهر خاموش – شهری که دوست می دارم
• 1386 شب
• 1387 زادبوم
• 1387 زندگی با چشمان بسته
• 1388 چهل سالگی

تلویزیون:

1377–1378 محاکمه

1374 زندگی

1358–1366 هزاردستان

1357 تله فیلم «مسافرت»

1346 تله تئاتر «از خود گریخته»

1346 تله تئاتر «تولد»

1346 تله تئاتر «راشل»

1345 تله تئاتر «پیک نیک»

1345 تله تئاتر «مجسمه جاندار»

1345 تله تئاتر «مرد کوته فکر»

1345 تله تئاتر «انفجار»

1344 تله تئاتر «کبوتر جَلد و معاملات»

1344 تله تئاتر «جعفرخان از فرنگ برگشته»

1344 تله تئاتر «دلیجان»

1344 تله تئاتر «آرامگاه ماهان»

1344 تله تئاتر «ترازوی پایه بلند»

1344 تله تئاتر «غرور دزد گاوصندوق»

1344 تله تئاتر «آدمهای شب»

1344 تله تئاتر «گاو»

1343 تله تئاتر «روشنایی های خانه ما»

1343 تله تئاتر «دیدار»

1343 تله تئاتر «عروس»

1343 تله تئاتر «گوهر شب چراغ»

1343 تله تئاتر «یک کلاغ، چهل کلاغ»

1343 تله تئاتر «آدمهای شب»

1343 تله تئاتر «تنهایی»

1343 تله تئاتر «شنل»

1342 تله تئاتر «عروسک های گوشتی»

1342 تله تئاتر «ابرام آقا»

1342 تله تئاتر «کنار جاده»

1342 تله تئاتر «تا نیمه شب»

1342 تله تئاتر «شادروان مادر خانم»

1342 تله تئاتر «ازدواج با مکاتبه»

1342 تله تئاتر «داستان یک شب»

1342 تله تئاتر «حماسه بازگشت و انتظار»

1342 تله تئاتر «غریبه»

1342 تله تئاتر «دست بزن»

1341 تله تئاتر «آتشکده»

1341 تله تئاتر «تنهایی»

1341 تله تئاتر «دو خجول»

1341 تله تئاتر «شوم»

1341 تله تئاتر «خشت اول»

1341 تله تئاتر «آگهی ازدواج»

1341 تله تئاتر «چشمهای قشنگ خانم والری»

1341 تله تئاتر «عشق شوم»

1341 تله تئاتر «گردنبند مروارید»

1341 تله تئاتر «کلبه»

1341 تله تئاتر «بازگشتی نیست»

1340 تله تئاتر «بعد از همه آن سال ها»

1340 تله تئاتر «مکتب بیوه ها»

1340 تله تئاتر «بیم و امید»

1340 تله تئاتر «نرس از جریمه»

1340 تله تئاتر «شیدوش و ناهید»

1340 تله تئاتر «رستاخیز»

برخی از دیالوگ های آقای بازیگر سینمای ایران

از معروف ترین دیالوگ های عزت الله انتظامی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ناصرالدین شاه (کمال‌الملک): هنر مزرعه بلال نیست که هر سال محصولش بهتر شود. از ستاره‌های آسمان هم یکی می‌شود کوکب درخشان، الباقی‌ … سوسو می‌زنند.

دبیری (هامون): تقصیر خودته، دانشمند هوشمند،…گول بورژوازی فاسد رو خوردی، می‌خواستی پولدار بشی خودتو فروختی.

حاجی واشنگتن (حاجی واشنگتن): فکر و ذکرمان شد کسب آبرو. چه آبرویی. مملکت رو تعطیل کنین دارالایتام دایر کنین درست‌تره. مردم نان شب ندارند. شراب از فرانسه می‌آید. قحطی است. دوا نیست. مرض بیداد می‌کند. نفوس حق‌النفس می‌دهند. باران رحمت از دولتی سر قبله عالم است و سیل و زلزله از معصیت مردم. میرغضب بیشتر داریم تا سلمانی. ریخت مردم از آدمیزاد برگشته. سالک بر پیشانی همه مهر نکبت زده. چشم‌ها خمار از تراخم است. چهره‌ها تکیده از تریاک. اون چهار تا آب انبار عهد شاه عباس هم آبش کرم گذاشته.

رضا معروفی (حکم): خدا رحمت کنه صادق هدایت رو. یه چیزی تو جوونی بهم گفت که تا دنیاست توی گوشمه. گفت آدمیزاد یه سرمایه بزرگ داره. خودکشی. نه از ترس، دنیا تنگه. بهت توهین شد، طاقت نیاوردی، سراغت نیومدن، خوردی به بن بست برو سراغ سرمایه‌ت. پول دفنتو آماده کن مزاحم کسی نباشی.

امیدواریم از مطالعه زندگینامه عزت الله انتظامی لذت برده باشید.

مجله اینترنتی تحلیلک