غزل ۴۹۲ حافظ (سلامی چو بوی خوش آشنایی) به همراه شرح
شرح غزل ۴۹۲ حافظ / سلامی چو بوی خوش آشنایی
سلامی چو بوی خوش آشنایی
بدان مردم دیده روشنایی
درودی چو نور دل پارسایان
بدان شمع خلوتگه پارسایی
نمی بینم از همدمان هیچ بر جای
دلم خون شد از غصه ساقی کجایی
ز کوی مغان رخ مگردان که آن جا
فروشند مفتاح مشکل گشایی
عروس جهان گر چه در حد حسن است
ز حد می برد شیوه بی وفایی
دل خسته من گرش همتی هست
نخواهد ز سنگین دلان مومیایی
می صوفی افکن کجا می فروشند
که در تابم از دست زهد ریایی
رفیقان چنان عهد صحبت شکستند
که گویی نبوده است خود آشنایی
مرا گر تو بگذاری ای نفس طامع
بسی پادشایی کنم در گدایی
بیاموزمت کیمیای سعادت
ز همصحبت بد جدایی جدایی
مکن حافظ از جور دوران شکایت
چه دانی تو ای بنده کار خدایی
بیشتر بخوانید: زندگینامه حافظ شیرازی شاعر و حکیم قرن هشتم
شرح غزل ۴۹۲ حافظ (شرح غزل سلامی چو بوی خوش آشنایی)
سلامی چو بوی خوش آشنایی
بدان مردم دیده روشنایی
سلامی به خوشبویی دوستی و محبت بر آن معشوق عزیز و گرامی باد که همچون مردمک چشم روشن است. یعنی آن معشوقی که به همه نور و روشنی می بخشد.
آشنایی: دوستی
مردم دیده: مردمک چشم، استعاره از معشوق عزیز
درودی چو نور دل پارسایان
بدان شمع خلوتگه پارسایی
درود پاک و بی ریایی مانند نور دل عارفان خلوت نشین بر آن معشوق زیبایی باد که همچون شمع خلوت سرای پارسایی سبب روشنایی است.
نمی بینم از همدمان هیچ بر جای
دلم خون شد از غصه ساقی کجایی
از یاران یک دل و یک رنگ کسی نمانده است؛ ای ساقی کجایی که سخت دلم اندوهگین و آزرده شده است؟
بیشتر بخوانید: حافظ شیرازی شاعری بی همتا
ز کوی مغان رخ مگردان که آن جا
فروشند مفتاح مشکل گشایی
از میخانه و دیرمغان روی نگردان زیرا که در آنجا شراب را که کلید حل مشکلات است، می فروشند.
کوی مغان: آتشکده و عبادتگاه زردشتیان
عروس جهان گر چه در حد حسن است
ز حد می برد شیوه بی وفایی
اگر چه عروس جهان در نهایت حسن و زیبایی است ولیکن بی وفایی را از حد برده است.
دل خسته من گرش همتی هست
نخواهد ز سنگین دلان مومیایی
اگر دل آزرده و مجروح من همتی داشته باشد، هرگز از انسان های سنگدل و بی رحم مرهمی طلب نمی کند.
خسته: مجروح و آزرده
مومیایی: مرهم
بیشتر بخوانید: حافظ انسان شناس بزرگ؛ نوشته ای از دکتر دینانی
می صوفی افکن کجا می فروشند
که در تابم از دست زهد ریایی
کجاست آن شرابی که صوفی را مست کند و از پای درآورد؟ زیرا که از دست زهد و دروغین آنها خشمگین هستم و به تنگ آمده ام.
رفیقان چنان عهد صحبت شکستند
که گویی نبوده است خود آشنایی
یاران آن چنان پیمان دوستی را شکستند که گویی هرگز آشنایی در کار نبوده است.
مرا گر تو بگذاری ای نفس طامع
بسی پادشایی کنم در گدایی
ای نفس طمع کار اگر مرا رها کنی و دست از من برداری در عین فقر و تنگ دستی، بسیار پادشاهی خواهم کرد.
طامع: طمع کار و حریص
بیشتر بخوانید: بررسی رزق و روزی در اشعار حافظ شیرازی
بیاموزمت کیمیای سعادت
ز همصحبت بد جدایی جدایی
کیمیا و اکسیر خوشبختی را به تو می آموزم و آن اینکه از دوستی و همنشینی با افراد بد بپرهیزی و دوری کنی.
مکن حافظ از جور دوران شکایت
چه دانی تو ای بنده کار خدایی
ای حافظ از ستم روزگار شکایت نکن زیرا که تو از کارهای خداوند آگاه نیستی.
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.
شاخ نبات حافظ؛ شرح غزل حافظ است که توسط دکتر محمدرضا برزگر خالقی نوشته شده است.
مجله اینترنتی تحلیلک
