«علل بروز اختلال اضطرابي»
اختلال اضطرابي يكي از شايع ترين اختلالات رواني است و انواع مختلفی دارد. ترس، استرس، اضطراب، نگراني و… از علائم شايعي است كه در اين اختلال مشاهده مي شود. در بروز و شكل گيري اضطراب و اختلال اضطرابي علل متعددي دخيل هستند كه گاه به تنهايي و يا در تعامل با هم باعث ايجاد علائم اين اختلال مي شوند. علائم موجود در اين اختلال گاهي به قدری شديد مي شوند كه به راحتي زندگي فرد مبتلا را با چالش هاي سخت روبرو مي كنند. از همين رو بهتر است به محض مشاهده علائم براي درمان آن اقدام شود.
با ما باشيد برای آشنایی با علل بروز اختلال اضطرابي (Anxiety Disorder)
علل بروز اختلال اضطرابي (سبب شناسي)
علل متعددی در بروز اختلال اضطرابي دخیل هستند که به تنهایی یا در تعامل با یکدیگر این اختلال را رقم می زنند.
شناسایی این علل از اهمیت بسياري برخوردارند، زيرا به درمان اضطراب کمک بیشتری می کنند. در ادامه به توضیح کامل هر یک از این عوامل می پردازیم.
بیشتر بخوانید: اختلال اضطرابی (تعریف، علائم، انواع آن)
علل بروز اختلال اضطرابي
1) عوامل زیست شناختی و جسمانی
الف) آمین های زیستی یا ناقلان شیمیایی:
در افراد مبتلا به اختلال اضطرابي در ميزان برخي هورمون هاي در خون مانند سرتونين، نوراپي نفرين و… اختلال وجود دارد. اختلال در دستگاه سرتونرژيك يا بالا بودن ميزان نوراپي نفرين مانع عملكرد صحيح بدن مي شود و براي بدن به عنوان عامل خطر عمل ميكنند.
از جمله عواملي كه سبب اختلال در سيستم هورموني مي شود مي توان به موارد زير اشاره كرد:
بارداری، کم کاری یا پرکاری تیروئید، پایین بودن قند خون، وجود غده در غدد فوق کلیوی (غده آدرنال) و بی‌نظمی ضربان‌های قلب و…
ب) ساختار مغز:
در انواع و اقسام مطالعات تصويربرداري مغز كه همه آن ها بر روي اختلال اضطرابي معيني انجام شده است، چندين سرنخ احتمالي براي فهم اختلالات اضطرابي پيدا شده است.
- در مطالعات ساختاري (نظير برش نگاري رايانه اي CT و تصويربرداري با طنين مغناطيسي MRI) گاه بزرگي نسبي بطن هاي مغز در افراد مبتلا به اختلال اضطرابي ديده شده است.
- در تصويربرداري مغز اين افراد نيز يافته هاي غير طبيعي در نيمكره راست مشاهده شده است كه نشان دهنده نوعي عدم تقارن مغزي اين افراد است كه مي تواند نقش مهمي در ايجاد علائم اضطرابي داشته باشد.
- از تصويربرداري هاي كاركردي مغز نظير برش نگاري با گسيل پوزيترون PET، برش نگاري رايانه اي با گسيل فوتون منفرد fMRI ،SPECT و الكتروانسفالوگرافي EEG در بيماران دچار اختلالات اضطرابي نابهنجاري هاي گوناگوني در قشر پيشاني، نواحي پس سري و گيجگاهي اين افراد مشاهده شده است.
- و مطالعات انجام شده با FMRI نيز افزايش فعاليت آميگدال را در افراد مبتلا به اختلال اضطرابي نشان مي دهد.
2) نقش ژنتيك در بروز اضطراب
یکی از مهم ترین عوامل ايجاد اضطراب، ژنتیک است. احتمال بروز اضطراب در فرزندان افراد مضطرب بسیار بالا است. البته الگو قرار دادن رفتار پدر و مادر یا یادگیری و تکرار کارهای آنان نقش مهمی در اضطراب فرزندان دارد. با این وجود نمی‌توان گفت که ژن خاصی در این مورد نقش داشته باشد، بلکه ترکیب بعضی از ژن‌ها چنین پیامدی را به دنبال دارد.
بیشتر بخوانید: درمان اختلال اسکیزوفرنی Schizophrenia disorder
از مطالعات ژنتيك داده هاي محكمي به دست آمده مبني بر اينكه لااقل نوعي مولفه ژنتيك در پيدايش اختلال اضطرابي سهيم است. به طوري كه توارث را يكي از عوامل زمينه ساز بروز اختلال اضطرابي مي دانند. تقريبا نيمي از كل بيماران پانيك (نوعي اختلال اضطرابي) لااقل يك منسوب مبتلا دارند.
طبق گزارشي كه اخيرا انجام شده حدود 4 درصد از انواع اضطرابي كه در جمعيت عمومي ديده مي شود، منتسب به يكي از ژن هاي چند گونه ناقل سروتونين يعني محل اثر بسياري از داروهاي سروتونرژيك است. افراد داراي اين گونه از ژن ناقل كمتري توليد مي كنند و اضطراب بيشتري دارند.
3) عوامل محیطی و اجتماعی
بسياري از عوامل اجتماعی، محيطي يا حتي ارتباطی مي توانند در ايجاد اضطراب نقش داشته باشند. مانند مشکلات خانوادگی، احساس جدایی و طردشدگی، تغییرات ناگهانی و غیرمنتظره همچون زلزله، بیماری، مرگ یکی از نزدیکان و…
4) نظر علوم روان شناختي در بروز اضطراب
سه مكتب عمده روان شناختي (روانكاوي، رفتاري، وجودي) در مورد علل بروز اختلال اضطرابي نظريه هايي را مطرح كرده اند. هر يك از اين نظريه ها هم از جهت نظري مفيد است و هم از جهت عملي و براي درمان بيماران مبتلا به اختلال اضطرابي.
بیشتر بخوانید: نظریه مراحل رشد روانی-جنسی فروید پدر علم روانکاوی
الف) نظريه هاي روانكاوانه
فروید اضطراب را هشداری حاکی از وجود خطری در ناخودآگاه مي دانست. از نظر او اضطراب تعارضي رواني بين خواسته هاي ناخودآگاه جنسي يا پرخاشگرانه و تهديدهاي مرتبط با آن ها در سوپر ايگو و جهان خارج است. ايگو در پاسخ به اين هشدار، مكانيسم هاي دفاعي خود را بسيج مي كند تا از ورود افكار و احساس هاي نامقبول به خودآگاه پيش گيري كند و علت اين واپس زني از نطر فرويد اضطراب است.
ب) نظريه هاي رفتاري
طبق نظريه هاي يادگيري يا رفتاري اضطراب، پاسخي شرطي به يك محرك محيطي معين است. در مدل شرطي سازي كلاسيك، دختري كه توسط پدري بد رفتار بزرگ شده است به محض ديدن وي ممكن است دچار اضطراب شود. اين دختر ممكن است از طريق تعميم نسبت به همه مردها بي اعتماد شود. در مدل يادگيري اجتماعي كودك ممكن است با تقليد اضطراب موجود در محيط (مانند والدين مضطرب) پاسخ اضطرابي بروز دهد.
ج) نظريه هاي وجودي (اگزيستانسيال)
اختلال اضطراب فراگير كه در آن هيچ محرك معيني را براي احساس اضطراب مزمن فرد نمي توان شناسايي كرد، با الگوي برگرفته از نظريه وجودي قابل توجيه است. مفهوم كليدي نظريه وجودي اين است كه فرد احساس مي كند در جهاني بي هدف زندگي مي كند. اضطراب در واقع واكنش فرد است به اين خلاء عظيمي كه در وجود و معناي زندگي مي بيند. شايد از زمان پيدايش سلاح هاي هسته اي و تروريسم زيستي (بيوتروريسم) نگراني هاي وجودي هم بيشتر شده باشد.
همه گير شناسي اختلال اضطرابي
اختلالات اضطرابي از شايع ترين طبقات اختلالات رواني هستند. در «مطالعه ملي ابتلاي همزمان» گزارش شده است كه از هر چهار نفر يكي واجد ملاك هاي تشخيصي لااقل يك اختلال اضطرابي است و ميزان شيوع دوازده ماهه اين اختلال ها 17.7 درصد است.
زنان با شيوع مادام العمر 30.5 درصد در مقايسه با مردان با شيوع مادام العمر 19.2 درصد بيشتر ممكن است دچار اختلال اضطرابي شوند.
و نكته ديگر اينكه با افزايش طبقه اجتماعي-اقتصادي از شيوع اختلال اضطرابي كاسته مي شود.
درمان اختلال اضطرابي
اختلالات اضطرابي اغلب قابل درمان هستند، حتي در حالت هاي شديد اين اختلال با تشخيص زود هنگام به راحتي مي توان از تشديد علائم آن جلوگيري كرد. برای مدیریت و درمان اختلال اضطرابي می توان از روش‌های درمانی مختلفی استفاده کرد. در نوع خفيف تر اين اختلال اغلب يك روش درماني كافي است. اما در نوع شديدتر آن بهتر است از چند نوع روش موثر براي درمان فرد بهره برد.
رفتار درماني، درمان شناختي، روان درماني، دارو درماني، تغيير شيوه زندگي، ورزش، تكنيك هاي آرام سازي، تمرين هاي جايگزيني افكار منفي با موارد مثبت و… از جمله روش هاي درماني اختلال اضطرابي هستند.
مجله اينترنتي تحليلك
